اتاق فرمان امارات و عربستان؛ نقشه جدید برای تغییرات بنیادین

تحولات در شمال آفریقا به ویژه لیبی و الجزایر در حالی ادامه دارد که یکی از موضوعات بحث برانگیز دخالت دیگر کشورها در این تحولات است. از جمله این کشورهای مداخله جو، امارات و عربستان هستند.

در تظاهرات اخیر الجزایری‌ها، آن‌ها پارچه نوشته‌هایی در دست داشتند که بر تعیین حق سرنوشت به دست خودشان تأکید داشتند. یک پلاکارد نیز در ویدئوی منتشر شده دیده می‌شود که امارات را محور شر خوانده و خواستار عدم مداخله این کشور در امور کشورهای عربی شده است.

این در حالی است که از نگاه برخی تحلیلگران، ژنرال «خلیفه حفتر » که عملیات نظامی خود را در نزدیکی طرابلس به پیش می‌برد به خصوص از سوی امارات و همچنین عربستان سعودی حمایت می‌شود.

خشم الجزایری‌ها از حفتر و حامیانش

انتشار خبرهایی درباره حمله نظامی نیروهای تحت امر خلیفه حفتر که از حمایت امارات و عربستان سعودی برخوردار است، به طرابلس، پایتخت لیبی، تأثیر بسزایی در خشم معترضان الجزایری نسبت به این دو کشور داشته است. حفتر در سپتامبر سال 2018 پس از آنکه به خاطر مشکلات مرزی لیبی با الجزایر، تهدید کرد که در مدت کوتاهی جنگ را به داخل الجزایر خواهد کشاند، از نظر مردم الجزایر به شخصیتی منفی تبدیل شد.

در آن زمان رسانه‌های خبری الجزایر نیز درباره اقدامات پلید حفتر در مرزهای الجزایر و ورود عناصر گروه تروریستی داعش به الجزایر، هشدار می‌دادند.

به اعتقاد ناظران امور؛ پس از شکست امارات و عربستان در برخی جبهه‌ها از جمله عراق، سوریه، و نیز یمن؛ این دو کشور به کشورهای مغرب عربی (شمال آفریقا) و سودان روی آورده اند . از نگاه تحلیلگران؛ سیاست‌های امارات و عربستان، نگرانی مغرب و الجزایری‌ها و لیبیایی ها را به دنبال داشته است.

الجزایری‌ها در تظاهرات‌های خود از دخالت مخفیانه امارات در امور داخلی کشورشان انتقاد کردند. الجزایری‌ها همچنین از سیاست‌های عربستان نیز به شدت خشمگین هستند و بیرون کردن خبرنگار شبکه العربیه در همین راستا رخ داد. الجزایری‌ها، شبکه العربیه و آل سعود را ضد ملت الجزایر می‌دانند.

با وجود آنکه امارات و عربستان سعودی به طور علنی نسبت به تحولات الجزایر و جنبش روز افزون معترضان این کشور، موضع گیری نکرده‌اند، اما رسانه‌های خبری این دو کشور اعتراضات الجزایر را پوشش دادند.

در این میان رسانه های‌خبری امارات در تلاشی هدفمند، کوشیدند تا نقش ارتش الجزایر و «احمد قاید صالح» رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور را پررنگ نشان دهند. رسانه‌های خبری امارات، اخبار مربوط به سفر قاید صالح به این کشور پیش از گسترش دامنه اعتراضات الجزایر در فوریه گذشته و دیدار وی با «محمد بن راشد» نایب رئیس امارات و حاکم دبی را منتشر کردند.

همچنین دیدار «منصور بن زائد آل نهیان» نایب رئیس هیأت وزیران و وزیر امور ریاست امارات با قاید صالح و هیأت همراه وی در حاشیه نمایشگاه آیدیکس ۲۰۱۹، از دیگر موضوعاتی بود که رسانه‌های خبری امارات به آن پرداختند.

مارس گذشته سایت اطلاعاتی فرانسه اعلام کرد که امارات در تلاش است تا برای جانشینی قاید صالح به عنوان رئیس جمهوری الجزایر، نزد واشنگتن میانجی گری کند و اینکه، قاید صالح برای ارسال پیام‌های اطمینان بخش به آمریکا، دو بار به امارات سفر کرده است اما امارات نتوانسته واشنگتن را در زمینه تعیین صالح به عنوان جانشین بوتفلیقه، متقاعد کند.

همچنین برخی از نویسندگان و وبلاگ نویسانی که موضعگیری رسمی امارات را مد نظر دارند، به تحولات الجزایر نیز بسیار توجه نشان داده اند .

در این میان اظهارات « عبد الخالق عبد الله» استاد دانشگاه اماراتی و مشاور سابق «محمد بن زائد» ولیعهد ابوظبی درباره بوتفلیقه، خشم معترضان الجزایری را برانگیخت و آنها این اظهارات را مداخله در امور کشورشان و توهین به اعتراضات الجزایری‌ها قلمداد کردند.

عبدالله در صفحه اجتماعی توئیتر خود، تصمیم بوتفلیقه برای کنار رفتن از صحنه رقابت انتخاباتی آینده الجزایر را تصمیمی شجاعانه از سوی فردی شجاع قلمداد کرد که به وظیفه خود عمل کرده و به کشورش نیز خدمت کرده است.

این اظهارات خشم مردم الجزایر را برانگیخت. دو روز پیش از اظهارات عبد الله و خشم و انتقاد مردم الجزایر به سیاست‌های امارات در منطقه، وی در توئیتر خود خطاب به مردم الجزایر گفت: «در راهپیمایی‌های مبارک خود اجازه ندهید عده‌ای نفوذی و اجیر شده شعارهایی خصمانه علیه امارات و یا دیگر کشورها، سر بدهند».

یک کاربر الجزایری در واکنش به اظهارات توییتری عبد الله نوشت: «امارات در امور کشورهای دیگر مداخله می‌کند اما مردم الجزایر آزاد هستند و به دلسوزی کسی نیاز ندارند».

بیش از یک سال پیش نیز اظهارات «سلطان بن محمد القاسمی » حاکم شارجه درباره استقلال الجزایر نیز روابط امارات با الجزایر را متشنج کرد که بلافاصله این مساله حل و فصل شد.

حاکم شارجه مدعی شده بود که فرانسه برای جلب رضایت «جمال عبد الناصر » رئیس جمهور فقید مصر با استقلال الجزایر موافقت کرد. این اظهارات خشم گسترده مردم الجزایر را در پی داشت و این سخنان را اهانت به کشورشان قلمداد کردند. حاکم شارجه به دنبال این واکنش‌ها، ناگزیر به اصلاح اظهارات خود شد.

این همزمان با گزارش‌های رسانه‌های عربی و غربی به ویژه فرانسوی است که از تلاش امارات و عربستان برای تکرار سناریوی مصر در الجزایر خبر می‌دهند تا حرکت‌های مردمی متوقف شود و سیستم نظامی حاکم شود، مشابه آنچه با روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی در مصر رخ داد.

پایگاه « موند افریک » فرانسه در گزارشی از روابط مالی قوی میان امارات با نظامیان الجزایری و تلاش ابوظبی برای تقویت آنها مشابه مصر پرده برداشته و نوشته است: تظاهرات کنندگان الجزایری احمق نیستند و از نیات و اهداف شوم امارات آگاه هستند و این در شعارهایی که در خیابان‌ها علیه امارات سر دادند، آشکار شد. مقامات اماراتی به قاید صالح برای سیطره بر خشم مردم دلبسته اند .

این رسانه می‌نویسد: بی دلیل نیست که رئیس ستاد ارتش الجزایر هنگام بازگشت از امارات به تهدید تظاهرات کنندگان پرداخت».

پایگاه « لوب لاگ » آمریکا هم در گزارشی آورده است: «جنبش مردمی در الجزایر که عبدالعزیز بوتفلیقه را مجبور به کناره گیری از قدرت کرد، موجبات نگرانی عربستان و امارات را فراهم ساخته است».

« جورجیو کاویرو » مدیر بخش مطالعات کشورهای حوزه خلیج فارس در واشنگتن می‌گوید: مسئولان ریاض و برخی پایتخت‌های عربی مصمم هستند که بهار عربی سال 2011 تکرار نشود».

«بروس ریدل » کارشناس امور خاورمیانه و جنوب آسیا هم گفت: «مقامات سعودی که حوادث الجزایر را دنبال می‌کنند نگران هستند. مقامات ریاض تسلط ارتش بر قدرت را می‌پسندند و احتمالاً برای سلطه آنها بر الجزایر به نظامیان کمک خواهند کرد. ریاض از روی کار آمدن اسلام گرایان مشابه آنچه در فاصله 2011 و 2012 در مصر رخ داد به شدت نگران است. به ویژه در سایه موج خشمی که ضد دولت‌های عربی همسو با اسرائیل وجود دارد.

این کارشناس می‌افزاید: هزینه سرسام آور جنگ عربستان و امارات ضد یمن، برنامه اصلاحات اقتصادی عربستان و بحث قیمت نفت از جمله عواملی است که مانع از کمک مالی کافی ریاض به نظامیان در الجزایر می‌شود به ویژه که آنها باید از مصر و برخی کشورهای عربی هم حمایت مالی کنند. علاوه بر آن محمد بن سلمان ولیعهد عربستان وجهه بدی در الجزایر دارد. سال گذشته الجزایری ضد سفر وی تظاهرات کردند و از این رو ریاض به دنبال قانع کردن دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای حمایت از نظامیان در الجزایر برای سیطره و ماندن بر قدرت است».