سیاست‌ورزی به سبک علی لاریجانی؛ شیفت به راست از منتهی‌الیه چپ

امید کرمانی‌ها: در عرصه سیاست ادعا مهم نیست، نتیجه مهم است. سیاست ورزی بردن با بهره گیری از ظرفیت های حداکثری نیست بلکه استفاده حداکثری از کارتهای موجود هنر یک سیاست ورز است. 

کاری را که در سال چهارم مجلس دهم علی لاریجانی  انجام داد، اصلاح طلبان باید در جلسات حزبی خود تدریس کنند. چه طور علی لاریجانی با نقش آفرینی میدانی فراکسیون مستقلان 50 عضوی به تمام خواسته هایش رسید و اصلاح طلبان با یک فراکسیون 105 عضوی نتیجه را 4 بر یک به لاریجانی واگذار کردند.

درس لاریجانی به اصلاح طلبان

 خبر سیاسی مهم آنکه نبض مهمترین و پرخبرترین کمیسیون مجلس در سال پیش رو از دست فراکسیون امید مجلس خارج شد. البته این اتفاق دیروز رخ نداد؛ زمانی اصلاح طلبان با باختند که علی لاریجانی برای ریاست سال چهارم مجلس شورای اسلامی از نمایندگان رأی اعتماد گرفت. او پس از این درسی به اصلاح طلبان داد که تا عمر دارند فراموش نکنند.

خانه رویاهای فراکسیون امید فروریخت

سال گذشته فراکسیون امید از تیره و تار شدن روابط فراکسیون ولایی با لاریجانی بهره جست و در انتخابات هیأت رئیسه علیه لاریجانی طغیان کرد. البته نمایندگان جبهه پایداری نیز بر آتش این طغیان دمیدند. اصلاح طلبان مجلس سرمست از کسب 5 کرسی در هیأت رئیسه و 5 کرسی ریاست کمیسیون های فرهنگی، بهداشت، آموزش، امنیت ملی، برنامه و بودجه برای علی لاریجانی کری می خواندند و ریاستش را در آشکار و نهان به چالش می کشیدند، با این امید که در وزن کشی سال چهارم، فراکسیون مستقلان منفعل و علی لاریجانی در تمام حوزه ها مغلوب شود.

اما علی لاریجانی نیز در این یک سال بیکار ننشست و تنها نظارگر قدرت نمایی رقیب نبود. او روی فنون بدل تمرین و چراغ خاموش یکی پس از دیگری نقاط ضعف خود را کمرنگ کرد و نقاط قوت افزود.

علی لاریجانی خوب می دانست که هیچ فراکسیونی در مجلس اکثریت نیست و اصلاح طلبان برای آنکه پیروز شوند روی 25 رأی نمایندگان همسو با جبهه پایداری و آرای طیف سرخورده فراکسیون مستقلین حساب کردند. او فراکسیون مستقلین را تقویت و سرخوردگان این فراکسیون را مورد تفقد قرار داد، از طرفی کرسی نایب رئیسی علی مطهری را به فراکسیون ولایی پیش کش کرد و رضایت 25 نماینده همسو با جبهه پایداری را نیز با وعده ریاست بر کمیسیون فرهنگی، کمیسیون آموزش و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به دست آورد.

نتیجه بازی لاریجانی و فراکسیون های سیاسی

امروز راند اول و دوم مسابقه طناب کشی اصلاح طلبان و اصولگرایان در مجلس دهم به پایان خود رسید. از همان روز نخست دو طرف ادعای اکثریت بودن داشتند اما کسی پیروز میدان شد که وسط ایستاد و نقش داور را بازی کرد. او کسی نبود جز علی لاریجانی.

دو طیف اصولگرایان فراکسیونی با 130 عضو و فراکسیون امید 105 عضو داشت. بقیه نمایندگان یا به عضویت فراکسیون مستقلان درآمدند یا ترجیح دادند، در قالب هیچ فراکسیونی تعریف نشوند. علی لاریجانی در طول سه سال گذشته هنرمندانه فراکسیون مستقلان را در مرزهای بین فراکسیون امید و ولایی حرکت داد. درباره هر موضوع مزه دهان دو فراکسیون را می فهمید و نگاه هر طرفی به دیدگاه خودش نزدیک تر بود همان را تقویت می کرد.

گاهی فراکسیون ولایی و گاهی فراکسیون امید در وزن کشی ها پیروز می شدند. در ابتدا آنها این اتفاق را برآمده از توان تشکیلاتی خود تعریف و تفسیر می کردند اما بعد مدتی متوجه شدند پیروزمندتر از آنها نیز وجود دارد. علی لاریجانی در همه صحنه ها پیروز است و اگر هم در جریان رقابت گلی هم دریافت کرد، نهایتا نتیجه بازی را به نفع خود به پایان رسانده است.

بازی دو سر برد لاریجانی و اصولگرایان

این واقعیت غیرقابل انکار را اصولگرایان زودتر از اصلاح طلبان دریافتند. روزی که علیرضا زاکانی در تلویزیون گفت «مجلس ما یک نفره است، اعتراف به همین مسئله بود»، هرچند برای شان سخت بود، آنها با پذیرش این واقعیت تلاش کردند با همکاری لاریجانی یکی پس از دیگری مناصب مدیریتی را از دست اصلاح طلبان خارج کنند. جز یک مورد که ریاست کمیسیون اقتصادی را به الیاس حضرتی واگذار کردند، در باقی سعی و تلاش خود موفق نشان دادند. تعلق نایب رئیسی دوم مجلس، ریاست کمیسیون های مهم فرهنگی، امنیت ملی و آموزش به اصولگرایان در سال چهارم مجلس نتیجه همکاری مشترک لاریجانی و فراکسیون ولایی بود.

بازی دو سر باخت برای اصلاح طلبان

اصلاح طلبان اما زمانی واقعیت را با تمام وجود درک کردند که خیلی دیر شده بود. آنها برعکس فراکسیون ولایی بعد از انتخابات هیأت رئیسه مجلس و انتخابات هیأت رئیسه کمیسیون ها متوجه مسئله شدند. وقتی حساب و کتاب آنها همچون سال گذشته در انتخابات هیأت رئیسه درست از آب درنیامد. تلاش کردند در راند دوم یعنی انتخابات هیأت رئیسه کمیسیون ها جبران کنند و به پیروزی حداکثری برسند یعنی ضمن حفظ ریاست کمیسیون های برنامه و بودجه، آموزش، فرهنگی و بهداشت، ریاست کمیسیون های اقتصادی و امنیت ملی را نیز تمام و کمال به نام خود ثبت کنند.

اما غافل از آنکه ائتلاف لاریجانی و فراکسیون ولایی فقط در راند اول نبود بلکه ائتلافی دو لایه را تعریف کرده بودند. گرچه اصلاح طلبان توانستند ریاست کمیسیون اقتصادی را به دست آورند اما در کسب ریاست کمیسیون امنیت ملی مغلوب شدند و ریاست دو کمیسیون آموزش و فرهنگی را نیز همچون نایب رئیسی دوم مجلس از دست دادند.

نقطه ضعف اصلاح طلبان پارلمان

اصلاح طلبان پارلمان گرچه ادعا زیاد دارند اما لابی من ندارند، کسی که هنر معامله گری بداند و با ظرافت های خاصی از طرف مقابل امتیازهای حداکثری بگیرد. اطراف محمدرضا عارف پر است از کسانی که در تحلیل های خود به جای واقع گرایی، بزرگنمایی می کنند اما به وقتش می بینند بین طراحی های شان و آنچه در میدان دارد اتفاق می افتد، فاصله بسیار است.

اوج گیری انتقادها به عارف

عملکرد عارف اگر نقشه فراکسیون امید می توانست با موفقیت اجرا شود، در پایان سال چهارم مجلس نمره خوب می گرفت. اما محمدرضا عارف امروز زیر انتقادهای بسیاری است و خیلی از همفکرانش در خارج پارلمان حاضر نیستند لیدری کار را برای انتخابات مجلس در اسفند 98 به او بسپارند.

وقتی محمدرضا عارف به تأسی از سعید حجاریان چندی پیش اعلام کرد «دیگر به فرصت طلبان اجازه سوءاستفاده از نام اصلاحات را نمی دهیم و مستقل به عرصه انتخابات می آییم»، نه تنها توجهات زیادی را به خود جلب نکرد و بلکه کسانی همچون به اعتراض و طعنه و کنایه کسانی همچون غلامحسین کرباسچی را در پی داشت.

کرباسچی در کنایه به عارف گفت «برخی از افرادی که در جریان اصلاح‌طلبی هستند این پیشتازی آقای مطهری را در شرایطی که خودشان همیشه ساکت بودند تا جایی که به برخی از آن‌ها گفته شده بود تا به حال در این مدت نمایندگی یک فوت هم در این میکروفن خود نکرده‌اید را به ضرر خود می‌دیدند. آقای مطهری مسلم است با این همه اظهارنظر شجاعانه دیگران را به حاشیه می‌راند».

مطهری به جای عارف

شاید برخی این جمله کرباسچی را یک عصبانیت زودگذر تحلیل و تفسیر کنند اما طور دیگر هم می توان به موضع اخیر دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نگاه کرد و آن لیدر قرار دادن علی مطهری به جای عارف است.

اصلاح طلبان اگر با وضعیتی همچون دوره انتخابات مجلس دهم مواجه شوند، بعید نیست که کارگزاران روی نام علی مطهری سرمایه گذاری کند. آنها در ابتدای مجلس دهم نیز اعلام کردند «نقد لاریجانی به نسیه عارف ارحج است». با توجه به اینکه علی لاریجانی از هم اکنون پالس هایی به عرصه سیاسی کشور می دهد که دیگر علاقه ای به حضور در پارلمان ندارد، گرایش کارگزاران به علی مطهری مسئله ای است که در طراحی های انتخاباتی به واقعیت بپیوندد. در واقع روزی را در ماه های آینده شاهد باشیم که یک عضو ارشد کارگزاران بگوید «نقد مطهری به نسیه عارف ارحج است».

حالا باید منتظر ماند و دید که معادلات انتخاباتی چه طور رقم می خورد و اصلاح طلبان چقدر از گذشته درس سیاست ورزی آموختند.