محمد غرضی: چپ و راست رانت می‌خواستند
همان زمان که من وزیر نفت بودم یکباره شایعه‌ای منتشر و دست به دست شد که ذخایر نفتی ایران تا ۳۰ سال آینده به پایان خواهد رسید و نمی‌تواند نفتی بفروشد. شایعاتی از این دست به هر حال تأثیر زیادی بر شرایط روز و مدیریت بازار می‌گذاشت.
محمد غرضی، وزیر نفت دوران جنگ در گفت‌وگو با اعتماد از فشارهای دوران وزارتش می‌گوید. او معتقد است چه در آن زمان و چه حالا وقتی خط تخریبی علیه وزارت نفت فعال می‌شود به امتیاز یا رانت‌خواهی ارتباط پیدا می‌کند.
شما سابقه حضور در وزارت نفت دارید. در مدت اخیر خبرسازی‌ها و هجمه‌های گسترده‌ای علیه بیژن زنگنه و وزارت نفت رخ داده و به نظر می‌رسد، قدرت پنهانی تلاش دارد فشار بر دولت را از طریق حمله به این وزارتخانه افزایش دهد. آیا این فشارها را در ادوار مختلف شاهد بوده‌ایم یا در این دوره افزایش چشمگیری داشته است؟ شما در دوران وزارت با این فشارها مواجه می‌شدید؟
اهمیت وزارت نفت ممکن است از نظر برخی صرفاً مالی باشد اما به نظر من اهمیت این وزارتخانه بیش از هر چیز به دلایل فنی و تکنیکی است. وزارت نفت از با سابقه‌ترین وزارتخانه‌های کشور است که دست کم تا جایی که من اطلاع دارم و در مدت وزارت من نیروهای متعهد و کارآمدی دارد. اگر صاحبان قدرت سیاسی به این وزارتخانه کمک کنند، نیاز کشور برطرف خواهد شد. من هم در دوره وزارت با حمله‌ها و هجمه‌های زیادی مواجه بودم. اگر الان وزارت نفت با فشارهای داخلی بسیاری مواجه است من دوران وزارت فشارهای داخلی و خارجی هم نظامی و هم امنیتی توأمان را تجربه کردم. هر روز جزیره خارک را بمباران می‌کردند. چون بازار نفت همیشه بازار مکاره است همان زمان هم دلالان نفتی وجود داشتند و بازار دچار مشکلات و مسائل زیادی بود. وقتی قدرت سیاسی توانایی اجماع در مدیریت نفت را نداشته باشد، این حوزه چند پاره خواهد شد. عده‌ای می‌خواهند به مدیریت فشار آورند، عده‌ای می‌خواهند سیاست‌ها را تغییر دهند، عده‌ای رانت می‌خواهند، عده‌ای می‌خواهند به نفع طرف‌های خارجی مسائل را حل و فصل کنند و… همان زمان که من وزیر نفت بودم یکباره شایعه‌ای منتشر و دست به دست شد که ذخایر نفتی ایران تا ۳۰ سال آینده به پایان خواهد رسید و نمی‌تواند نفتی بفروشد. شایعاتی از این دست به هر حال تأثیر زیادی بر شرایط روز و مدیریت بازار می‌گذاشت.
فشارهای داخلی چگونه و از سوی چه جریاناتی بود؟
در زمان من هم به شدت فشارهای داخلی وجود داشت. آن قدر که من فقط ۴ سال توانستم بر مسند وزارت نفت باقی بمانم. یک نمونه آن تزریق منابع مالی از طریق فروش نفت بود. من در دوران وزارت از این طریق ۲۰ میلیارد دلار به کشور پول تزریق می‌کردم. یکباره ورق برگشت و این موضوع مطرح شد که اگر ۴۰ میلیارد دلار در سال از این طریق به کشور تزریق نشود، نمی‌توان جبهه‌ها را فعال نگه داشت. بالاخره در سال ۶۴ من از وزارت نفت رفتم و جایگزین‌های من ظرف ۴ سال هم نتوانستند ۲۰ میلیارد دلار پول برای کشور بیاورند. باید به این نکته توجه کنید که جنگ داخلی و به جان هم افتادن‌ها از جنگ با خارجی به مراتب بدتر است. در حال حاضر ما درگیر شدیدترین تحریم‌ها هستیم. در چنین شرایط تحریمی نباید چپ و راست به جان هم بیفتند، یکی سراغ نفت فروش برود و دیگری سراغ دلال و یکی سراغ وزیر و… این‌گونه نمی‌شود کشورداری کرد. نمی‌شود که آن قدر مدیران را به لحاظ سیاسی حمایت نکرد تا زمین بخورند. بعد عده‌ای دیگر جایگزین می‌شوند و این داستان به شکلی دیگر تکرار می‌شود. ظرف این ۴۰ سال چندین بار مدیر شرکت نفت تغییر کرده؟ در برخی از دولت‌ها سالی یک بار مدیریت عوض شده است. وقتی من وزیر نفت شدم ۶۰ میلیون بشکه تولید کل جهان بود. به من گفتند می‌توانی نفت بفروشی؟ من هم جواب دادم دستم شکسته باشد که روزی ۶۰ میلیون بشکه نفت در جهان فروش می‌رود و من نتوانم دو میلیون بشکه بفروشم. در مجموع به نظر من نباید قدرت سیاسی در مدیریت تهییج افکار عمومی شرکت کند. باید از وزیر حمایت لجستیکی شود تا کار انجام شود. متاع نفت روی زمین نمی‌ماند و کسانی در این بازار موفق هستند که حمایت‌های داخلی در همه زمینه‌ها داشته باشند و هر روز آنها را تخریب سیاسی، اقتصادی و اطلاعاتی نکنند.
شما دوران جنگ وزیر نفت بودید. برخی معتقدند امروز شرایط برای این وزارتخانه از دوران جنگ نیز سخت‌تر شده است. نظر شما چیست؟
به هر حال یک زمان جنگ فیزیکی و قابل رؤیت است یک زمانی هم جنگ روانی است و قابل دیدن نیست. همیشه کشور ما دچار بحران بوده است. خاطرم هست در سال ۱۳۴۰ شاه به آمریکایی‌ها التماس می‌کرد که سهم خرید نفت ما که در آن زمان روزی یک میلیون بشکه بود، بیشتر کنند. فارغ از این باید به این نکته توجه کنید که هر زمان اختلافات را کنار گذاشتیم، سود بردیم و هر زمان اختلافات بالا گرفته، ضرر کرده‌ایم. باید مراقبت کرد که این دعواها و اختلافات به ضرر قاعده جامعه تمام نشود.
مهم‌ترین خط تخریبی زمان وزارت شما چه بود؟
در آن زمان چپ و راست از وزارت نفت انتظار امتیاز و رانت داشتند و من هم با همه مبارزه می‌کردم. به همین دلیل هم موفق شدند، من دور دوم به مجلس معرفی نشوم. بعد به وزارت مخابرات رفتم که شرایط از این نظر بدتر از وزارت نفت بود. بیشترین چیزی که باعث تخریب در وزارتخانه‌ها به خصوص وزارت نفت می‌شود، امتیازطلبی است. یکی می‌خواهد نفت بفروشد ۱۰ سنت کمتر یکی مشتری می‌آورد ۱۰ سنت بیشتر و… خاطرم هست یک نفر به من می‌گفت من فقط ۲۰۰ هزار دلار رانت گرفتم و من می‌گفتم حالا رانت گرفتی می‌خواهی از جیب ملت پرداخت شود؟ بعد همین فرد رفت در مجلس چه بازی‌هایی که درنیاورد.
دیدگاه تان را بنویسید