روزنامه کیهان: کاهش میلی‌متری تعهدات پاسخ اقدام اروپا علیه برجام نیست

دولت پس از 14 ماه از مرگ توافق هسته‌ای، با پایان ضرب‌الاجل 60 روزه، صرفا با اعلام غنی‌سازی بالای 3/67 و مدت زمان 60 روزه گام دوم، کاهش میلی متری تعهدات را کلید زد. این در حالی است که به دلیل خروج رسمی آمریکا از برجام و در ادامه خروج عملی اروپا از توافق هسته‌ای، دلیلی برای ماندن ایران در برجام وجود ندارد و پاسخ لگد اروپا به جنازه برجام، خروج رسمی ایران از توافق هسته‌ای است.

دیروز- یکشنبه 16 تیر- با پایان یافتن فرصت 60 روزه ایران به اعضای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای، گام دوم کاهش تعهدات برجامی کشورمان رسما آغاز شد.

بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در نشست مشترک خبری با علی ربیعی سخنگوی دولت و سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، برای اعلام آغاز اجرای گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: براساس دستوری که ما از رئیس‌جمهور و رئیس شورای امنیت ملی داشتیم از روز 16 تیر گام دوم را برداشتیم؛ این فرآیند را جمهوری اسلامی قبلا نیز اعلام کرده بود. کار‌های فنی در روز 16 تیر به پایان می‌رسد و غنی‌سازی بالای 3/67 آغاز می‌شود. پیش‌بینی ما این است که صبح دوشنبه وقتی آژانس نمونه گیری می‌کند ما از 3/67 درصد فراتر رفتیم.

کمالوندی افزود: در گام اول، افزایش ذخایر پروسه‌ای زمان‌بر بود، اما در حال حاضر برای گام دوم نیاز به زمان نداریم.

وی در ادامه گفت: اگر اروپایی‌ها توانسته بودند خواسته‌های ما را فراهم کنند، ایران اکنون در گام دوم حضور نداشت پس اروپایی‌ها نتوانستند خواسته‌های ما را درخصوص فروش نفت و گشایش بانکی فراهم کنند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با‌ اشاره به اراک و بخش خنداب، تصریح کرد: در مورد راکتور آب سنگین اراک ما در بازدیدی که به همراه خبرنگاران داشتیم، نشان دادیم که در لوله‌های مخزن اصلی سیمان ریخته شده است. ما نمونه‌هایی از آن لوله‌ها را داریم و امکان احیا آنها وجود دارد، به لحاظ فنی حجم نوترونی که مورد نیاز برای کارهای تحقیقاتی است در راکتور جدید چند برابر راکتور قبلی است و امکان استفاده از آنها برای انجام آزمایش و پرتو‌دهی تولید سوخت وجود دارد.

کمالوندی تاکید کرد: ما براساس نیازمان عمل می‌کنیم و هم اکنون سوخت ۲۰ درصد داریم، اما افزایش غلظت 3/67 در اولویت قرار دارد، مضاف بر اینکه سوخت نیروگاهی برای ما بسیار اهمیت دارد.

وی در مورد اینکه گام سوم ایران در صورت عمل نکردن اروپا به تعهدات برجامی خود چه خواهد بود، هم اظهار داشت: سازمان انرژی اتمی اجرا‌کننده تصمیمات است و تصمیم‌گیرنده نیست.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: مسئولان رده بالای کشور هرگونه صلاح بدانند ما عمل می‌کنیم، سازمان انرژی اتمی آمادگی کامل برای انجام هر اقدامی با هر سطح و سرعتی را برای هر میزان غنی‌سازی دارد.

گام دوم در 60 روز!

سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز در این نشست خبری گفت: ما در موعد 60 روز پایان گام اول کاهش تعهداتمان در برجام هستیم و از آنجا که خواسته‌های ما در این خصوص در رابطه با برجام و بحث بازگشت فروش نفت به قبل از خروج آمریکا از برجام تحقق نیافته، ما گام دوم را هم برمی داریم و اگر در گام اول تعهد خود را نسبت به محدودیت در ذخایر اعلام کردیم که دیگر پایبند نیستیم در گام دوم نسبت به تعهد خود در میزان درصد و غلظت غنی‌سازی تجدیدنظر کردیم و عدم پایبندی خود را به این تعهد اعلام می‌کنیم.

عراقچی افزود: نامه‌ای از سوی ظریف به موگرینی نوشته و به وی ارسال شده و به صراحت بندهایی از برجام که منبعد متعهد نیستیم و به درصد و غلظت غنی‌سازی مربوط می‌شود را به ایشان اعلام خواهیم کرد و خواهیم گفت که پایبند نخواهیم بود و باز یک مهلت 60 روزه و بعد از آن این روند کاهش تعهدات ادامه خواهد یافت.

وی خاطرنشان کرد: گفت‌وگوهای تلفنی و رفت و آمدهای رسمی و غیررسمی بین ما جریان دارد و امیدواریم به راه‌حلی برسیم و در غیراین صورت بعد از 60 روز ما گام سوم را هم برخواهیم داشت.

آقای عراقچی تصریح کرده است که گام دوم در مدت زمان 60 روز اجرا می‌شود. با توجه به اینکه اروپا در ضرب‌الاجل 60 روزه- از 18 اردیبهشت تا 16 تیر- در آزمون اجرای تعهدات برجامی برای چندمین بار مردود شده است، اعلام مجدد 60 روز برای کاهش تعهدات برجامی ایران، دقیقا بازی در پازل وقت‌کشی اروپاست.

تضمین وزارت خارجه به اروپایی‌ها!

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در ادامه نشست خبری گفت: روند کاهش تعهدات ایران در راستای حفظ برجام است نه برای از بین‌بردن توافق و ممکن است اگر بقیه مشارکت کنندگان در برجام نهایتا نتوانند تعهداتشان را اجرا کنند، این روند به خاتمه حضور ما در برجام منتهی شود.

عراقچی افزود: حرکت ما به گونه‌ای است که در مقاطع 60 روزه فرصت برای دیپلماسی و تعامل و پیداکردن راه‌حل کماکان وجود داشته باشد. با این حال اگر از این فرصت‌ها استفاده نشود کسی نباید در جدیت ایران تردید کند که این روند کاهش تعهدات در همین گام‌های 60 روزه ادامه خواهد یافت.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز دیروز در اظهارنظری مشابه تاکید کرد: همه این اقدامات تنها در صورتی که سه کشور اروپایی (به تعهداتشان) پایبند شوند، قابل بازگشت هستند.

معمولا اقدام متقابل به‌گونه‌ای انجام می‌شود که از بیشترین میزان تاثیرگذاری در رفتار طرف مقابل برخوردار باشد. بر همین اساس، فلسفه اقدام متقابل، منصرف کردن طرف مقابل از زیاده‌خواهی‌های بیشتر و وادارکردن او به عقب‌نشینی است؛ اما متأسفانه باید گفت، اظهارات آقایان ظریف و عراقچی، بیشتر از آنکه نشان‌دهنده طلبه‌کاری ایران در برجام و نمایش اقدام متقابل باشد، به دلجویی از اروپا و ارائه تضمین مبنی بر ماندن ایران در برجام شباهت دارد! این قبیل اظهارات تأمل برانگیز، ارسال پالس ضعف به طرف مقابل است. اینکه قرار نیست ایران اقدام خاصی برای احقاق حقوق برجامی خود انجام دهد و در 60 روزهای آینده با تعداد نامعلوم- که دقیقا بازی در پازل وقت‌کشی اروپاست- هر لحظه که اروپا برای اجرای تعهداتش قدمی بردارد، ایران به برجام بازمی‌گردد.لازم به ذکر است که عراقچی پیش از این نیز علیرغم نقض فاحش برجام توسط آمریکا و اروپا، در اظهارنظری تأمل برانگیز در توجیه عهدشکنی طرف مقابل گفته بود هنوز با نقض فاحش برجام فاصله داریم!

کاهش میلی متری تعهدات!

برجام از اولین روز اجرا- دی 94- در دولت اوباما به‌صورت فاحش نقض شد. نقض فاحش برجام در دولت ترامپ نیز ادامه یافت و در نهایت با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای- 18 اردیبهشت 97- مرگ برجام رسما اعلام شد.

در آن برهه دولت آقای روحانی واکنش متقابلی به عهدشکنی آمریکا انجام نداد و دولتمردان اعلام کردند که به اروپا فرصت می‌دهیم تا به احقاق حقوق برجامی ایران اقدام کند. یک‌سال از خروج آمریکا از برجام گذشت. اروپایی‌ها در این مدت همزمان با وعده‌های سرِخرمنِ برجامی- اس‌پی‌وی، اینستکس و...- درباره توان موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران با آمریکا همصدا شده و اظهارات گستاخانه‌ای را اعلام کردند.

روزها گذشت و دولت در سالگرد خروج آمریکا از برجام، در واکنشی دیرهنگام به بی‌عملی طرف مقابل- با حداقل 12 ماه تاخیر- ضرب‌الاجل 60 روزه‌ای را اعلام کرد. اقدامی حداقلی که البته طرف مقابل را غافلگیر کرد. غافلگیری طرف مقابل از این جهت بود که- با توجه به رفتار برجامی دولت- مطمئن بودند که دولت آقای روحانی به هیچ عنوان کوچک‌ترین واکنشی به عهدشکنی‌ها نشان نمی‌دهد.

اما در نهایت، اروپا در مدت زمان ضرب‌الاجل 60 روزه نیز به هیچ عنوان به تعهدات برجامی خود عمل نکرد. ظریف صراحتا اعلام کرد که اروپا 11 تعهد برجامی در قبال ایران دارد که در هیچ کدام از آنها اینستکس وجود ندارد.اروپا متعهد بود که در برجام ضمن لغو تحریم نفتی ایران و خرید نفت و پرداخت نقدی آن، مبادلات بانکی را نیز فراهم کرده و کالاهای تحریمی را نیز با ایران مبادله کند. اما به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل نکرد. در حقیقت اروپا نیز سال گذشته پس از خروج آمریکا از برجام، رسما از این توافق خارج شد.دولت آقای روحانی پس از 14 ماه از مرگ قطعی برجام، با پایان ضرب‌الاجل 60 روزه، صرفا با اعلام غنی‌سازی بالای 3/67 و مدت زمان 60 روزه گام دوم، کاهش میلی متری تعهدات را کلید زد.این در حالی است که به دلیل خروج رسمی آمریکا از برجام و در ادامه خروج اروپا از توافق هسته‌ای، دلیلی برای ماندن ایران در برجام وجود ندارد و پاسخ لگد اروپا به جنازه برجام، خروج رسمی ایران از توافق هسته‌ای است.اروپایی که با سپری شدن 4 سال از امضای برجام و همچنین 14ماه از خروج آمریکا از برجام و همچنین اولتیماتوم 60 روزه تعهدات خود را انجام نداده، در 60 روزهای بعدی نیز اقدامی نخواهد کرد و این ضرب‌الاجل‌های تکراری صرفا بازی در پازل وقت‌کشی اروپا و شرطی‌سازی مردم و گره زدن اقتصاد به مواردی است که اختیار آن از دست خودمان خارج است.

خواهان ادامه برجام هستیم!

عراقچی در ادامه نشست خبری گفت: معتقدیم برجام یک سند مهم و معتبر بین‌المللی است، برجام ایران را به‌عنوان یک قدرت دارای تکنولوژی صلح آمیز هسته‌ای به شمول چرخه سوخت، غنی‌سازی و آب سنگین به رسمیت می‌شناسد. این یک سند بسیار مهم است و ما خواهان ادامه برجام هستیم، ولی خواسته‌های ما از این سند هم حتما باید برآورده شود، در غیراین صورت ما در تعهدات خود تجدیدنظر می‌کنیم.

تعریف و تمجید آقای عراقچی از بعد فنی برجام در حالی است که نه تنها در متن برجام تعبیر «به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران» به کار نرفته، بلکه کاملاً برخلاف معاهده NPT ایران با برجام در جهان برای اولین بار به یک «استثنا» تبدیل شده و علیرغم فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای، حق غنی‌سازی بالاتر از 3/5درصد را ندارد. در حالی که اگر حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته‌شده بود، ایران بدون هیچ محدودیتی می‌توانست مثل بسیاری از دیگر کشورها میزان غنی‌سازی‌اش را بنا به نیاز و توان خود انجام دهد.علاوه‌بر این، قرار بود در ازای محدودیت گسترده ایران در صنعت هسته‌ای ذیل برجام، تمامی تحریم‌های ضدایرانی- بانکی، مالی،نفتی و...- به یکباره لغو شود و نه تعلیق و همان‌طور که منتقدان پیش از امضای برجام به درستی به این مسئله‌ اشاره کردند، در نهایت هسته‌ای رفت ولی تحریم‌ها باقی ماند.

طنزی که اتفاق افتاده

عراقچی درباره موافقت آژانس برای تشکیل شورای حکام به منظور بررسی اقدامات ایران که از سوی آمریکا مطرح شده، گفت: یک طنزی این وسط اتفاق افتاده و آمریکا که خودش از برجام خارج شده خواستار نشست شورای حکام برای بررسی به اصطلاح نقض برجام توسط ایران شده است. البته هر عضو شورای حکام می‌تواند هر زمان درخواست جلسه اضطراری شورای حکام را داشته باشد. این خیلی امر فوق‌العاده‌ای نیست.وی یادآور شد: مهم این است که بقیه کشورهای عضو برجام و کشورهای اروپایی، روسیه و چین با این درخواست آمریکا همراهی نکردند و آمریکا هم در این حرکت خود منزوی و تنهاست. برآورد ما این است که شورای حکام در جلسه خود منطق ایران را خواهند شنید و حتما خواهند پذیرفت، ایران به اندازه کافی فرصت برای دیپلماسی داده است.

معاون سیاسی وزیر خارجه تصریح کرد: منطق ما در نشست شورای حکام عرضه خواهد شد، همزمان ما هم شکایات خود را از آمریکا و کشورهای اروپایی به خاطر نقض برجام در آنجا ارائه خواهیم داد. آنها هم در انجام تعهداتشان کوتاهی کردند که منجر به نقصان در اجرای تعهدات هسته‌ای ایران شده و آنها هم باید پاسخگو باشند.

اینستکسِ بی‌فایده

عراقچی در پاسخ به سؤالی درباره اینستکس گفت: اگر اروپایی‌ها از طریق اینستکس یا غیراز آن توانسته بودند خواسته‌های ما را برآورده کنند، طبیعتا ما در این نقطه قرار نداشتیم. علت اینکه ما امروز گام دوم کاهش تعهدات خود را شروع می‌کنیم به این دلیل است که اروپا و بقیه اعضای مشارکت‌کننده در برجام خواسته و نیازهای ما را در حوزه فروش نفت و بازگشت درآمدهای نفتی تامین کنند.وی در پایان گفت: سازمان انرژی اتمی به هر میزانی که نیاز داشته باشد درصد غنی‌سازی را افزایش می‌دهد.

گفت‌و‌گوی تلفنی روحانی و ماکرون

رئیس‌جمهورکشورمان در گفت‌و‌گوی تلفنی با همتای فرانسوی گفت: توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت بین ایران و 1+5 باشد.

روحانی در گفت‌و‌گوی تلفنی با ماکرون، تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی آمریکا علیه ملت ایران را  یک حرکتی تروریستی و جنگ اقتصادی تمام عیار دانست و تاکید کرد: تداوم این جنگ اقتصادی می‌تواند به تهدیدات دیگری در منطقه و جهان منجر شود.

رئیس‌جمهور فرانسه نیز در این تماس تلفنی گفت: می‌پذیریم که اقدامات اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده است اما همه تلاش خود را برای جبران این موضوع به‌کار می‌گیریم.وعده بدون پشتوانه رئیس‌جمهور فرانسه در حالی است که اکنون 14 ماه از خروج آمریکا از برجام و 4 سال از امضای برجام سپری شده است و اعضای اروپایی برجام در این مدت به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل

نکرده‌اند.