فیاض: اصولگرایی و اصلاح‌طلبی در پوسته خود مانده‌اند

ابراهیم فیاض در گفتگو با نشریه مثلث گفت: ظرفیت عمومی و اجتماعی و سیاسی ملت به‌شدت درحال پیشرفت بوده و از ساختارهای سیاسی سنتی پیشی گرفته و دارد رشد می‌کند؛ اما اصلاح‌طلب و اصول‌گرا در پوسته خود مانده‌اند. 

وی افزود: الان دیگر جامعه نداریم که شما بخواهید در آن دنبال سر، حزب و ایدئولوژی و سلسله‌مراتب بگردید. این بحث دقیق است؛ یعنی شما دیگر اجتماع و گروه‌های بسیار غیررسمی دارید که قابل شناختن هم نیستند. به‌شدت هم تحرکشان بالاست؛ پس ما جامعه‌ای که سیاست تعیین می‌کرد، دیگر نداریم و همه چیز دارد اجتماعی می‌شود.

این استاد دانشگاه یادآور شد: در این صورت دنبال چه هستید؟ الان اصلاح‌طلبان و اصول‌گراهای اصلی باید خودشان را از نو تعریف کنند، در این صورت مرجع اجتماعی می‌شوند و نه مرجع سیاسی؛ یعنی مردم مستقیم به اینها رجوع می‌کنند. به همین دلیل جامعه دیگر خودش را بعد از امنیت تعریف می‌کند؛ یعنی می‌گوید غلط کرده کسی امنیت اجتماعی را به هم بریزد؛ حالا می‌خواهد خارجی یا داخلی باشد.

وی افزود: من جایی گفتم حتی مسئولان نظام هم بخواهند جمهوری اسلامی را سرنگون کنند، نمی‌توانند. به نزدیکان حکومت در شلوغ‌بازی‌های دو سال پیش این را گفتم و همه خندیدند. معتقدم این مردم هستند که با ساختار اجتماعی‌شان امنیت ایجاد می‌کنند. زمانی بازرگان می‌گفت قحط‌الرجال است و بنی‌صدر می‌خواست همین جبهه را نگه دارد؛ الان هم همین است. حال آنکه دیگر دانش از دانشگاه به جامعه رفته و با رسانه‌های اجتماعی دارد علم تولید می‌شود؛ یعنی پسر 13ساله تست سرطان را با یک‌چهارصدم قیمت در 15 روز، نه 6ماه به دست می‌آورد. این علم است. این جامعه است.

فیاض اظهار کرد: تمام جامعه دارد نخبه می‌شود؛ یعنی اجتماع دارد نخبه می‌شود و مرجعیت‌ها هم دیگر نخبگان اجتماعی‌اند و نه سیاسی، پس در این‌صورت یکی از مهم‌ترین بحث‌ها این است که ما خطا کردیم. یک عدالت عمومی با این شبکه‌های اجتماعی دارد ایجاد می‌شود. الان دیگر می‌گوید عدالت بومی و عرفی که ما تعریفش می‌کنیم، همین اعتقاد در شیعه هم آمده. شیعه می‌گوید عدالت را نخبگان نمی‌توانند تعریف کنند. شریعتی هم این را می‌گوید که مردم باید تعریف کنند.

وی افزود: به قول قرآن، مردم با شعور عمومی و عقل سلیم و عقل عملی و عقل معاش‌شان اشتباه نمی‌کنند. دیگر نمی‌شود با ایدئولوژی حزبی کلاه سر مردم گذاشت؛ مثل دیوار برلین که ریخت، مارکسیستی که ریخت و تمام شد. الان آنچه وجود دارد، مطالبه عدالت عمومی است که علوم اجتماعی باید خودش را از نو تعریف کند. جامعه شده شبکه اجتماعی و شبکه اجتماعی هم شده جامعه. اگر این است؛ پس امنیت تمام شد و به عدالت رسیدیم.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: الان علوم اجتماعی دارد خودش را در جهان در بعد مردمی تعریف می‌کند، پس در نتیجه ما باید الان از نظر اجتماعی خودمان را تعریف کنیم. آقای دکتر از جنبش بدون سر می‌گوید. من هم می‌گویم نخبگان اجتماعی و نه سیاسی وارد میدان می‌شوند. این مرجعیت، اجتماعی است که دیگر حزبی و ایدئولوژی نیست.