مبارزه علیعلیزاده با شبکه‌های فارسی زبان ادامه دارد
پسر موفرفری علیه شبکه من و تو
علی علیزاده که این روزها در رسانه ها بسیار مورد توجه قرار گرفته از خارج از کشور جنگ بزرگی را با اپوزیسیون آغاز کرده است . او چند ماهی است. که با شبکه‌های ماهواری مجادله می کند و از همه مهمتر با بی بی سی فارسی و من و تو جدالی دیدنی را صورت داده است.
نفیسه رحمانی: او البته تنها به خارج از کشور بسنده نکرده ؛ مباحثات بسیار جدی او با چهره های سلبریتی داخل ایران که گاه مواضع ائوزیسیونی بعه خود می گیرند نیز جذاب است. اما این ماجرا را چگونه می توان تحلیل کرد؟
فرآیند تصمیم‌گیری، کنش و حتی شکل‌گیری نگرش اعضای هر جامعه، تابع فاکتورهای مختلفی است. فاکتورهایی که بررسی یکایک آنها نه در توان این نوشتار است و نه در مجموع اهداف نگارنده. اما به‌طور کلی عنوان گروه مرجع را برای این عوامل انتخاب کرد. از جمله مهم‌ترین عواملی که فرآیند تصمیم‌گیری و کنش را در میان اعضای جوامع مورد تاثیر قرار می‌دهد، افراد یا گروه‌هایی هستند که مبنا و معیار قضاوت و ارزیابی کنشگران اجتماعی قرار می‌گیرند. به زبان ساده اینکه؛ افراد یا گروه‌هایی که در نوع رفتار، تصمیم‌گیری و کنش مورد پسند و توجه اکثریت مردم واقع شده و در نتیجه مورد پیروی واقع می‌شوند. این شاید ساده‌ترین تعریف از گروه‌های مرجع در جامعه‌شناسی به حساب بیاید.
نکته مهم دیگری که درباره پیروی مردم از گروه‌های مرجع باید متذکر شد، آنکه آحاد مردم به پیروی از گروه‌ها یا افرادی علاقه دارند که بیشتر سطح رابطه را با آنان دارند. در واقع همین ارتباط مستمر و موثر است که می‌تواند منشا اثرات مهمی در حوزه کنش و تصمیم باشد. ارتباطی که در گذر زمان و در جوامع مختلف، دچار تحولات زیادی شده و از همین‌رو نیز پیروی مردم از گروه‌های مرجع را دستخوش تحولات عظیمی کرده است. به عنوان مثال؛ در وضعیت امروز جوامع که ابزارهای ارتباطی دچار تحولات زیادی شده و از سوی دیگر نیز اقبال مردم به استفاده از این شبکه‌های ارتباطی افزایش داشته، گروه‌های مرجع قدیمی، جای خود را به چهره‌ها و افراد تازهای داده‌اند که در این شبکه‌ها فعال هستند؛ جابه‌جایی‌ای که شبیه به هر تحول دیگری ابعاد مثبت و منفی زیادی را در بطن خود دارد. این درست بر خلاف آن روندی است که در جوامع ساده وجود داشت.
جامعه ساده، جامعه‌ای است که دو گروه مرجع ساده متشکل از خانواده و فامیل دارد. اما وقتی جامعه بزرگ می‌شود، گروه‌های مرجع متفاوتی برای اعضای آن پیدا می‌شود. انسان‌های عضو این اجتماع در زیست اجتماعی‌شان اصرار دارند که رابطه خود را با گروه‌های مرجع تازهای تنظیم کنند. گروه‌های مرجعی که بنا بر شرایط تازه و البته ارتباطات تازه، مورد اقبال عمومی واقع می‌شود. در کنار این میل به ارتباطات تازه و البته تحولات تکنولوژی، هر اتفاقی که درباره سلسله مراتب گروه‌های مرجع ایجاد شود، جامعه را نیز دچار تغییرات عمده‌ای می‌کند. مثلا اگر در جامعه‌ای گروه شغلی یا خانواده مرجع اصلی باشد و بیشترین ارجاعات به این گروه‌ها صورت پذیرد؛ متوجه می‌شویم که در این جامعه، محور اصلی اقتصاد یا جامعه خانواده‌مدار خودمانی است.
درباره تاثیر گروه‌های مرجع بر وضعیت اجتماعی و تفکر هر جامعه می‌توان این‌طور گفت که به میزانی که تعلق انسان‌ها به گروه‌های مرجع تغییر پیدا می‌کند و در نتیجه گروه‌ها یا افراد تازهای به دایره مرجعیت وارد شوند، جامعه هم تغییر پیدا کرده و دستخوش تحول می‌شود. این همان اتفاق تازهای است که برای جامعه ایرانی رخ داده و شواهد بسیاری از آن در حوزه سیاست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد قابل مشاهده است.
جامعه امروز ایرانی و کنشگران آن، میل زیادی به استفاده از ابزارهای ارتباطی در شبکه‌های مجازی دارند. گستره استفاده از شبکه‌های مجازی همچون تلگرام، اینستاگرام، توئیتر و ... شاهد مشخصی برای این ادعاست. میلی که شاید تا چند دهه پیش از این در ایران وجود نداشت و رهاورد جدیدی از تحولات انقلاب ارتباطی است. اما آنچه در این میان مورد توجه ماست، اینکه گروه‌های مرجع ایرانی از رهگذر همین میل دستخوش تحولات زیادی شده است. به عنوان مثال تا چندی پیش از این در میان ایرانیان، گروه مرجعی به نام معتمدان محلی وجود داشت. افراد در موضوعات مختلف، چالش‌ها، تصمیم‌ها و ... به مشورت این گروه‌ها اهمیت زیادی می‌دادند و تا حد امکان جویای نظرات آنان می‌شدند. اما رفته‌رفته سازوکارها به سمتی رفت که این گروه کارایی خود را از دست داد و افول کرد. این معتمدان محلی امروز جای خود را به افراد و گروه‌های تازهای داده‌اند که شاهد حضور پررنگ آنها در شبکه‌های ارتباطی مجازی هستیم. یکی از مهم‌ترین مراجعِ تازه، اینفلوئنسرهای اینستاگرام هستند. افرادی که هر روز با انتشار عکس‌ها، فیلم‌ها و موضع‌گیری‌های مختلف درباره موضوعات روز، همراهی بخش عمده‌ای از هوادارانشان را تثبیت می‌کنند. تمایلی که در غیاب گروه‌های مرجع اصیل، روشنفکران، دانشگاهیان و اندیشمندان تقویت شده و بی‌جهت ابراز می‌شود.
علی علیزاده یکی از چهره‌هایی است که به تازگی در شبکه‌های مجازی فعال‌تر شده و تحلیل‌های سیاسی روز را در صفحات شخصی خود به اشتراک می‌گذارد. تحلیل‌هایی که اگرچه با فضای غالب در میان فعالین این شبکه‌ها تفاوت دارد، اما توانسته عده زیادی از مخاطبان را همراه خود کند. علیزاده به‌عنوان تحلیلگر در برنامه‌های شبکه افق، بی‌بی‌سی فارسی، الجزیره و سی‌ان‌ان حضور داشته است. اما آنچه سبب جذب مخاطبان بیشتری به سوی علیزاده شده، چیزی متفاوت از دیگر اینفلوئنسرها است. علیزاده از تریبون‌های سیاسی و فرهنگی خارجی، سخنانی را به گوش مخاطبان می‌رساند که تفاوت ماهوی زیادی با دیگر همتایان خود دارد. او امروز در جایگاهی نشسته که پیش از این افراد زیادی را به خودش دیده، افرادی که از داخل و خارج کشور به این تریبون‌ها رسیده و تلاش زیادی برای انکار
اصالت خود داشته‌اند.
تحلیلگران سیاسی که هرچند نه از سبقه ایدئولوژیک و مطالعاتی خاصی برخوردار بوده و نه کارنامه روشنی در حوزه کنش سیاسی داشته‌اند، اما بقا در تریبون بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان را به ماهیت کلام ترجیح داده و با همین رویه در میدان باقی مانده‌اند. این شاید مهم‌ترین آسیبی باشد که متوجه فعالین سیاسی در این حوزه است.
دیدگاه تان را بنویسید