آیا خاکشیر ضد سرطان است؟ این افراد میل نکنند

توجه داشته باشید که به دانه های دو گیاه دیگر نیز خاکشیر گفته می شود. یکی به نام علمی Sisymbrium irio که در اطراف تهران و در بوشهر و بلوچستان می روید و دیگری Erysimum repandum که آن هم گیاهی است یکساله و در اطراف تهران، رودبار، لاهیجان، آذربایجان، خرم آباد و کرمانشاه و در چمنزارهای اطراف بوشهر می روید که از تخم آنها به عنوان تخم خاکشیر با خواص مشابه با آن استفاده می شود.

نیازهای اکولوژیکی و پراکنش جغرافیایی

این گیاه در کنار جاده و اماکن غیر زراعتی و نسبتاً مرطوب رشد کرده و در اغلب نواحی کشور مخصوصاً مناطق شمالی کشور و اطراف رشته کوه های البرز می روید.

تکثیر خاکشیر از طریق کاشتن دانه گیاه در پائیز یا در بهار صورت می گیرد. برای اینکار دانه های رسیده را در زمین سبک و نسبتاً مرطوب می پاشند. سپس فاصله آن ها را به مقدار کافی در نظر می گیرند و یا آن که این کار را در امتداد طولی با فواصل معینی انجام می دهند و سپس فاصله هر گیاه را از دیگری با خارج کردن پایه های اضافی مرتب می نمایند رعایت مراقبت های لازم از قبیل کندن علف های هرز، کود دادن زمین و غیره طبق معمول باید انجام گیرد. برگ و یا ساقه کامل گلدار این گیاه را از خرداد تا شهریور ماه می چینند و دانه های آن را در مرداد و شهریور ماه محصول برداری می نمایند.

پس از برداشت محصول، خشک کردن خاکشیر باید بطور طبیعی در سایه و در محلی از انبار که هوا به خوبی جریان داشته باشد صورت گیرد؛ در غیر این صورت به طور مصنوعی در حرارت ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتیگراد خشک کردن انجام می گیرد.

.

ترکیبات شیمیایی

برگ و گل گیاه خاکشیر غنی از ویتامین «ث» است  و دانه خاکشیر دارای تعدادی اسید چرب مانند اسید لینوئیک، اسید لینولنیک، اسید اولئیک، اسید پالمتیک و اسید استئاریک می‌باشد، که اینها جزو اسیدهای چرب ضروری برای بدن می باشند. در اسانس روغنی که از تقطیر تخم خاکشیر، با بخار تهیه می شود موادی مانند بنزیل، آلیل و پروپنیل ایزوتیوسیانات یافت می گردد. همچنین در عصاره حاصله از دانه خاکشیر ترکیبات ضد میکروبی مختلفی از جمله ایزوتیوسیانات، آلیل دی سولفید همچنین ترکیب گلیکوزید سولفوره دسکورینوزید و ترکیبات فنلی وجود دارد.

خواص دارویی و کاربردها

خاکشیر از نظر طب قدیم ایران گرم و مرطوب است. قسمت مورد استفاده این گیاه دانه آن است ولی گاهی از برگ و ساقه گلدار آن نیز استفاده می شود.

برگ و گل گیاه خاکشیر غنی از ویتامین «ث» است و جوشانده آن بسیاری از علائم سرماخوردگی را بهبود می بخشد و به عنوان تب بر عمل می کند.

روی دانه های خاکشیر را لایه ای از موسیلاژ (لعاب) پوشانیده است که با قرار گرفتن خاکشیر در آب و جذب رطوبت، این لایه حجیم شده و آب را در خود نگه می دارد؛ به همین دلیل از قدیم خاکشیر به صورت شربتی برای رفع عطش و گرمازدگی به خصوص در مناطق گرم و خشک مورد استفاده بوده است. دانه خاکشیر نه تنها برای درمان گرمازدگی مفید است بلکه سنگ کلیه، التهاب کلیه، گرفتگی صدا و جوش پوست از اختلالاتی است که خاکشیر در درمان آن مفید است.

در گذشته از جوشانده این دانه برای درمان زخم استفاده می کرده اند زیرا، این گیاه التیام دهنده زخم و جراحات می باشد. دانه های خاکشیر ضدعفونی کننده بوده و در دفع انگل از بدن بسیار موثر می باشد.

.

در چین از تخم خاکشیر بعنوان ملین، تب بر و تسکین التهابات پوست از جمله کهیر استفاده می شود. در هندوستان نیز از تخم آن برای نرم کردن سینه و در موارد برونشیت بعنوان تب بر و در موارد اسهال خونی برای دفع کرم معده استفاده می کنند. حکمای طب سنتی ایران معتقدند که خاکشیر برای تقویت معده و هاضمه و برای کاهش علائم برخی بیماری ها مثل سرخجه، سرخک، آبله و مخملک مفید است، جوشانده آن جهت رفع اسهال های ساده، دفع خلط سینه، بهبود برونشیت مزمن و بو داده آن جهت بهبود اسهال‌های سخت موثر است.

نتایج تحقیقات نشان دادند که خاکشیر با اثر احتمالی بر روند زایمان، به شکل آماده نمودن دهانه رحم، باعث افزایش احتمال زایمان واژینال می شود؛ لذا توصیه می گردد با توجه به اینکه مصرف خاکشیر دردوران بارداری منع مصرف ندارد در زنان باردار جهت تسهیل زایمان استفاده شود.

امروزه ثابت شده که خاکشیر دارای برخی خواص ضد سرطانی نیز می باشد. این گیاه همچنین ادرارآور است و التهاب کلیه را برطرف می‌کند.

خاکشیر برای رفع گرفتگی صدا و کاهش التهابات پوستی بسیار مفید بوده و توصیه می شود افرادی که از جوش های پوستی رنج می برند روزانه یک لیوان خاکشیر را به صورت ناشتا مصرف کنند.

.

چه کسانی نباید خاکشیر بخورند

بعضی از افراد هنگامی که خاکشیر می خورند ممکن است دچار سردرد یا سرگیجه بشوند که برای جلوگیری از این حالت توصیه می شود این افراد خاکشیر را به همراه کتیرا مصرف نمایند.

.

شربت عسل با خاکشیر

مواد لازم:

عسل……….۱ قاشق  غذا خوری

خاکشیرشسته………. ۱/۴ لیوان

یخ قالبی کوچک………. ۳ قطعه

طرز تهیه:

ابتدا خاکشیر را به مدت ۵ تا ۱۰دقیقه خیس کنید وآن را چند بار شسته تا شن ریزه های آن شسته شود( ریگ شور) ، سپس  یک چهارم  لیوان را از خاکشیر شسته پر نمایید و آب و عسل را به آن اضافه کنید  و به آرامی هم  بزنید تا عسل کاملاً در آب حل شود.

در آخر، قطعات یخ ها را به آن اضافه کنید. این شربت برای سلامتی کبد و رفع عطش بسیار مفید است.

.آسیه حسن زاده