بازسازی پرستیژ /روسیه از برگزاری جام‌جهانی به دنبال چیست؟
مثلث/ شعیب بهمن
برگزاری جام‌جهانی یک موقعیت ویژه برای روسیه و پوتین است. این فرصت حداقل در دو حوزه می‌تواند برای روس‌ها حائز اهمیت باشد. نکته اول به پرستیژ روسیه در سطح بین‌الملل برمی‌گردد. روس‌ها در سال‌های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دچار سرخوردگی شدند. یک نوع تحقیر برایشان رقم خورد، چون آنها از سطح یک ابرقدرت بزرگ به سطح پایینی نزول کرده بودند. نابسامانی‌ها در داخل بیداد می‌کرد. از هم گسیختگی در بخش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حتی باعث شده بود که به لحاظ امنیتی وضعیت سختی در روسیه ایجاد شود. روسیه دیگر
قدرتی نداشت.
بنابراین پوتین به‌شدت علاقه‌مند است که میزبانی روسیه در جام‌جهانی را نزد افکار عمومی جهان و به ویژه مردم خودش آن قدر پررنگ کند که به نوعی روحیه از دست رفته‌شان را بازیابند. او همچنین قصد دارد در سطح بین‌الملل پرستیژ روسیه را بازسازی کند. در طول سال‌های اخیر رسانه‌های غربی همواره به آن بخش از شخصیت روسیه توجه داشته‌اند که به بعد نظامی‌گیری اشاره دارد. روسیه را همواره کشوری نظامی نشان داده‌اند که علاقه‌مند است در کشورهای دیگر پایگاه‌های نظامی برای خودش ایجاد کند. رسانه‌های جهان حضور نظامی روسیه در اوکراین و سوریه را به‌خصوص شاهدی برای ادعای‌شان می‌دانند. در داخل هم عده‌ای علیه پوتین تبلیغ می‌کردند و حضور او در راس قدرت را مترادف با از بین‌رفتن ساختارهای دموکراتیک
قلمداد می‌کردند.
بنابراین هم پوتین و هم روسیه به‌دنبال تصویرهای تازه‌ای هستند تا خودشان را به‌طور متفاوتی نشان دهند. نکته دیگری که به نظرم برای روس‌ها به‌شدت اهمیت دارد این است که آنها از فرصت جام‌جهانی نفع اقتصادی ببرند. حالا شهرهایی در روسیه می‌بینیم که پیش از بحث میزبانی جام‌جهانی اساسا یا توسعه‌ای نداشتند یا کمتر توسعه‌یافته بودند. اما به واسطه آماده‌سازی برای میزبانی جام‌جهانی خیلی شهرهای کوچک و بعضا ناشناخته روسیه نام‌شان مطرح شد و به سطح قابل توجهی از توسعه‌یافتگی دست پیدا کرده‌اند. هتل‌های جدید در این شهرها ساخته شده. کمپ‌ها و ورزشگاه‌های تازه‌ای در این شهرها تاسیس شده و به‌طور کلی میزبانی روسیه باعث شده تا توسعه شهری در روسیه شکل جدی‌تری به خود بگیرد. به‌طور حتم مردم این شهرهای کوچک نیز رونق تازه‌ای از لحاظ اقتصادی در زندگی‌شان خواهند دید. عواید اقتصادی که از جام‌جهانی برای روس‌ها به دست می‌آید نیز به‌شدت برایشان
اهمیت دارد.
اما یک سوال؛ برای پوتین کدام بخش اهمیت بیشتری دارد؟ اینکه چهره متفاوتی از خود ارائه کند یا اینکه چهره متفاوتی از روسیه به دنیا نشان دهد؟ من معتقدم هر دو بحث به یک‌اندازه برای پوتین اهمیت دارد. او می‌خواهد خودش را بین مردم روسیه یک قهرمان تاریخی و یک رهبر واقعی نشان دهد و جایگاه خودش را تثبیت کند. غربی‌ها طی سالیان گذشته همواره از حضور ثابت پوتین در راس قدرت به‌شدت انتقاد کرده‌اند و البته در داخل هم مخالفان سیاسی پوتین همسو با غرب این انتقادها را گسترش داده‌اند. با این حال او در تمام این سال‌ها از محبوبیت خاصی نزد مردم روسیه برخوردار بوده است و بخشی از همین محبوبیت حالا در جام‌جهانی بازتولید یا بازسازی خواهد شد. این امر باعث می‌شود که او به زودی به یک رهبر تاریخی نزد مردم روسیه تبدیل شود. بنابراین برای خود پوتین بسیار اهمیت دارد که مردمش چگونه به او نگاه می‌کنند و دوران ریاست‌جمهوری وی را چگونه ارزیابی یا قضاوت می‌کنند. واقعیت این است که پوتین موفق شده روسیه از هم گسیخته دهه نود را به سمت و سوی آرامش سوق دهد. این کشور به سمت و سوی تجزیه پیش می‌رفت اما پوتین به خوبی شرایط کشور را اداره کرد و آنها امروز اقتدار دارند. در عرصه بین‌المللی چهره مقتدری از خود ساخته‌اند و از ثبات کافی نیز
در درون خود برخوردارند.
تصور کنید چه اتفاقی در روسیه رخ داده که یک کشور در حال فروپاشی حالا بعد از سال‌ها به جایی رسیده که می‌توانداز بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد ورزشی جهان میزبانی کند؟ این اتفاق بزرگی برای پوتین و مردم روسیه است. بنابراین پوتین سعی دارد مردمش را متوجه این نکته مهم کند که در تمام دورانی که در راس قدرت قرار داشته موفق شده برنامه‌ریزی درستی برای پیشرفت اوضاع روسیه داشته باشد. در سطح بین‌الملل نیز موضوع برای پوتین و روسیه اهمیت بالایی دارد. روس‌ها علاقه‌مند هستند که چهره‌ای از خود به مردم دنیا نشان بدهند که شاید به واسطه تبلیغات منفی رسانه‌های غرب کمتر تاکنون با این چهره روبه‌رو شده‌اند. در نتیجه هر دو وجه ماجرا برای پوتین اهمیت دارد. اما روسیه تا چه حد خود را مهیا کرده که بتواند مقابل تبلیغات منفی غرب ایستادگی کند؟
این سوال شاید ذهن خیلی‌ها را به خود مشغول کرده باشد. وقتی روس‌ها میزبان جام‌جهانی 2018 شدند هجمه‌ها علیه این میزبان شدت گرفت. آنها از همان روزها با اتهام‌های سختی خود را مواجه می‌دیدند. غربی‌ها و رسانه‌های‌شان تاکید داشتند که روس‌ها برای گرفتن این میزبانی رشوه‌های کلان پرداخت کرده‌اند. حتی این موضوع مطرح شد که خیلی از کشورهای غربی قصد تحریم جام‌جهانی روسیه را دارند و تیم‌های‌شان حتی در صورت کسب مجوز حضور در جام‌جهانی به روسیه اعزام نخواهند شد. این هجمه‌ها بسیار سخت بود. در طول ماه‌های اخیر هم به‌خصوص بعد از تنش دیپلماتیکی که بین روسیه و انگلیس به وجود آمد و باعث شد که برخی از کشورهای اروپایی دیپلمات‌های خودشان از روسیه را فرابخوانند، این ذهنیت شدت گرفت که برخی کشورهای غربی‌مانع حضور تیم‌های خود در جام‌جهانی روسیه خواهند شد. روس‌ها مدیریت این نوع تنش‌ها را به خوبی بلدند و با این جوسازی‌ها آشنا هستند. روسیه به خوبی می‌داند که در طول برگزاری مسابقات جام‌جهانی غرب به نوعی تلاش خواهد کرد که تنش‌هایی را در عرصه سیاسی ایجاد کند تا از این طریق میزبانی روسیه را تحت‌الشعاع قرار بدهند. از این گذشته عده‌ای معتقدند که برخی حملات تروریستی نیز شاید اتفاق بیفتد. در المپیک زمستانی 2014 نیز شاهد بودیم که برخی گروه‌های افراطی امنیت بازی‌ها در روسیه را تا حدی تهدید کرده بودند. بنابراین اصلا بعید نیست باتوجه به حضور نظامی روسیه در سوریه و تهدیدهایی که این حضور نظامی به‌طور مستقیم متوجه گروه‌های افراطی به ویژه داعش می‌کند، در سوی مقابل نیز تحرکاتی برای برهم‌زدن نظم و امنیت جام‌جهانی روسیه شکل بگیرد، هر چند روس‌ها از لحاظ امنیتی خود را کاملا آماده کرده‌اند. روس‌ها تدبیر کرده‌اند که چهره تازه‌ای
از خود نشان دهند.
واقعیت این است که تبلیغات منفی رسانه‌های غربی ادامه خواهد داشت و روسیه برای ارائه یک تصویر تازه به جهان کار سختی پیش رو دارد. چون بخشی از این ابزارها در اختیار مقامات غربی است و باید دید آنها رضایت خواهند داد که روسیه چهره جهانی‌اش را مورد بازسازی قرار بدهد یا خیر. شاید ملاقات پوتین با ترامپ که گفته می‌شود در وین رخ خواهد داد توافقاتی از این دست را نیز
شامل شود.
دیدگاه تان را بنویسید