تاج در برزخ/ برخی اخبار از احتمال کناره گیری رئیس فدارسیون فوتبال حکایت میکند
اواخر شهریور بود که خبر منع بهکارگیری مدیران بازنشسته در ورزش برخی روسای فدراسیونها را وادار به واکنش کرد. خبر از این قرار بود؛ با تایید و ابلاغ قانون ممنوعیت بهکارگیری بازنشستگان، 12 رئیس فدراسیون و 2 معاون وزیر ورزش باید از سمت خود خداحافظی کنند. اما در روزهای پس از انتشار این خبر نیز کاملا روشن بود که با وجود تاکید دولت و مسئولان وزارت ورزش، برخی از این افراد با طرح مسائل مختلف سعی در دور زدن قانون دارند.
این خبر در حالی شامل فدراسیون فوتبال هم میشد که نامشخص بودن وضعیت ادامه فعالیت کیروش در فوتبال ایران نیز به مشکلات مهدی تاج اضافه کرده بود. هرچند رئیس فدراسیون فوتبال سعی کرد با تمدید قرارداد کارلوس کیروش یکی از مراحل روزهای سخت خود را پشت سر بگذارد اما به نظر میرسد سایه کنارهگیری هنوز روی سر آقای رئیس قرار دارد. بهزودی قانون منع به کارگیری بازنشستگان در ورزش اجرایی میشود و با توجه به اجرای این قانون در آیندهای نزدیک، ادامه کار مهدی تاج و همکارانش در فدراسیون فوتبال هم با ابهامات زیادی روبهرو است. یک روز صحبت از این میشود که فدراسیون فوتبال نهاد عمومی غیردولتی است و رئیس این فدراسیون از این قانون مستثنی میشود و اگر دولت دخالتی در تغییر دادن رئیس فدراسیون فوتبال کند، فوتبال ایران مانند سال ۲۰۰۶ که بعد از جام جهانی تعلیق شد، تعلیق میشود. یک روز هم صحبت از این میشود که رئیس فدراسیون که در گذشته ۵۰ درصد جانبازی نداشته، میتواند با گرفتن ۵۰ درصد جانبازیاش در فدراسیون فوتبال بماند. برخی دیگر هم اعتقاد دارند که مهدی تاج باید از فدراسیون فوتبال برود.
در روزهای گذشته بسیاری از مقامهای سیاسی کشور تاکید کردند که بازنشستگان باید از دستگاههای دولتی بروند و سازمان بازرسی کل کشور مهلتی ۶۰روزه برای اجرای این دستورالعمل تعیین کرده است. مدیران وزارت ورزش هم پیگیر هستند تا قانون جدید بازنشستگی در ورزش هم اجرا شود. مدیر دفتر امور مشترک فدراسیونهای وزارت ورزش و جوانان اعلام کرده است وزارت ورزش از این قانون تبعیت خواهد کرد.
در همان روزها که خبر منع به کارگیری بازنشستگان به سوژه داغ رسانهها تبدیل شده بود، سیدمحمدشروین اسبقیان، مدیر کل دفتر امور مشترک فدراسیونهای ورزشی درباره برنامه وزارت ورزش و جوانان پس از تایید قانون جدید بازنشستگی از سوی شورای نگهبان و اقداماتی که این وزارت باید در روزهای آتی انجام دهد گفت: «ما در حال حاضر منتظریم تا از سوی رئیسجمهور این قانون به دستگاههای اجرایی ابلاغ شود که وزارت ورزش و جوانان نیز جزو این دستگاههاست. ما هم به قوانین جاری کشور احترام میگذاریم و از همه مقررات تمکین میکنیم اما تاکنون هیچ ابلاغیهای به صورت رسمی از سوی رئیسجمهور به دست ما نرسیده است. پس از آنکه ابلاغ به دستمان برسد باید اقدامات لازم را بر اساس قانون تا مدت ۶۰ روز انجام دهیم.»
با همه مقاومتهای صورت گرفته اما فدراسیون فوتبال یکی از جاهایی است که در تیررس این قانون است. مهدی تاج (رئیس) و اکثر اعضای هیاترئیسه فدراسیون بازنشستهاند و چند وقتی است که صحبت از رفتن آنها میشود.
این قانون البته چند استثنا هم دارد. جانبازان بالای ۵۰ درصد در صورت بازنشسته بودن میتوانند به حضور خود در دستگاههای دولتی ادامه دهد. هفته گذشته عنوان شد که مهدی تاج مدارکی دارد که نشان میدهد درصد جانبازیاش ۵۲ درصد است. این خبر اما هنوز تایید نشده است.
راهکار دیگر تاج و همراهانش این است که فدراسیون فوتبال را یک نهاد غیردولتی معرفی کنند تا مشمول قوانین کشور نشوند. آنها از طرفی به حساسیت فیفا در زمینه ورود دولت به امور فدراسیون اشاره میکنند. در طول هفتههای گذشته مباحث مختلفی در این زمینه انجام شده است. چند صاحبنظر در عرصه ورزش مانند محسن صفاییفراهانی و مصطفی هاشمیطبا معتقدند که نمیتوان فدراسیون را نهاد غیردولتی نامید.
فدراسیون فوتبال همواره از دولت کمک مالی گرفته و سازمان بازرسی کل کشور معتقد است هر مجموعهای که یک ریال هم از دولت کمک بگیرد، مشمول قوانین این سازمان خواهد شد. از طرفی اساسنامه فدراسیون های ورزشی را دولت تائید میکند و بعید است که فدراسیون فوتبال بتواند خود را از زیر چتر قانون بازنشستگی خارج کند.
تاج، علی کفاشیان و حیدر بهاروند همه بازنشستهاند. با این حال باید دید وزارت ورزش چه برنامهای برای این مدیران فدراسیون دارد.
اما موضع وزارت ورزش چیست؟ آنچه مسلم است اینکه ماندن در دایره قدرت ورزش برای هر کسی حائز اهمیت است و در این راه از هیچ تلاشی هم دریغ نمیکند. اما آیا به واقع رفتن یا ماندن مهدی تاج از فدراسیون فوتبال تاثیری در آینده پرطرفدارترین ورزش ایران دارد؟ با آمدن اجباری علی کفاشیان به فوتبال با معادلاتی که در پشت پرده اتفاق افتاد، روزهای خاکستری مدیریت فوتبال ایران بعد از دو عصر موفق مدیریت محسن صفاییفراهانی و محمد دادکان فرا رسید. اولویتهای فوتبال ایران عوض شد و نتایج هم دیگر مثل گذشته نبود. بعد از اینکه کفاشیان بعد از دو دوره فدراسیون فوتبال را ترک کرد، نوبت به مهدی تاج رسید که بعد از سالها حضور در مدیریت فوتبال ایران، رئیس فدراسیون فوتبال شود. به راستی دوران مدیریت کفاشیان و تاج چه تفاوتی با هم داشته است؟ کدامیک از مشکلاتی که در زمان مدیریت کفاشیان در فوتبال ایران وجود داشت، در زمان مدیریت تاج حل شد؟
آنهایی که معتقدند این دو رئیس در راستای یک مسیر حرکت کردهاند و تاج تغییر و تحولی در فوتبال ایجاد نکرده است میگویند تغییر رئیس فدراسیون فوتبال هیچ تبعاتی برای آینده فوتبال ایران ندارد. اگر تاج هم از فدراسیون فوتبال برود، نفر بعدیای که رئیس میشود هم مدیریتش با این روزهای فوتبال کشور تفاوتی ندارد و به همین دلیل وزارت ورزش نمیخواهد با هزینه دادن برای نگه داشتن مدیران بازنشسته فدراسیون فوتبال خود را مقابل سازمان بازرسی کل کشور قرار دهد. مدیران وزارت ورزش در روزهای گذشته بارها اعلام کردهاند که از قانون منع استفاده از بازنشستگان در دستگاههای دولتی تمکین میکنند. مازیار ناظمی، مدیر روابط عمومی وزارت ورزش هم به صورت غیررسمی اعلام کرد درصد جانبازی مهدی تاج زیر ۵۰ درصد است. وزارت ورزش در واقع به صورت غیررسمی موضع خود را در قبال فدراسیون فوتبال اعلام کرده است.
با این حال مهدی تاج به اساسنامهای استناد میکند که برخی معتقدند استدلال وی چندان هم بیراه نیست؛ رئیس فدراسیون فوتبال میگوید: «فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران در بحث قوانین تابعی از اساسنامهای است که به تایید فیفا رسیده و در آن مجمع رکن رکین این نهاد مستقل غیردولتی است. موارد مختلفی پیرامون موضوع جانبازی بنده مطرح شده که در جای خود قابل تامل است. با این وجود این درصد هرگز از زبان اینجانب یا هر فرد دیگری در فدراسیون فوتبال مطرح نشده است.» این اظهارنظر در حالی مطرح میشود که مهدی تاج در مصاحبهای در تلویزیون صراحتا درصد جانبازیاش را 50 درصد اعلام کرد.
او در واکنش به این تناقضگویی اما تاکید کرده است: «من با توجه به اینکه در 10 سال گذشته در کمیسیون حاضر نشدهام با توجه به ضایعات به وجود آمده در لگن و ضرورت تعویض لگن، با توجه به نظر پزشک متخصص ممکن است تغییراتی در درصد جانبازیام پدید آید. من به همین دلیل در آن برنامه اشاره کردم که درصد جانبازیام حدود 50 درصد است و مباحث و شایعات دیگر در اینباره عاری از واقعیت است. من هرگز در همه این سالها هیچگاه از بحث جانبازی هیچ گونه استفاده مادی و غیرمالی نبردهام و نخواهم کرد.»
اما واقعیت اینجاست که مهدی تاج قصد دارد صندلی ریاست در فدراسیون فوتبال را حفظ کند. چه او در واکنش به این پرسش که تکلیف برخی بازنشستگان که اعضای هیاترئیسه فدراسیون فوتبال هستند چه خواهد شد، اینگونه پاسخ داده است: «بسیاری از اعضای هیات رئیسه و هیاتهای فوتبال سرتاسر کشور مشمول بحث بازنشستگی هستند. حضور این عزیزان بر اساس بند یک اساسنامه فدراسیون فوتبال است که فدراسیون را یک نهاد غیردولتی و دارای شخصیت حقوقی مستقل دانسته است.بر اساس همین اساسنامه، آقای کفاشیان 10 سال پیش از این رئیس فدراسیون فوتبال شدند، در حالی که همان زمان 3 سال بود که بازنشسته شده بودند. علیایحال، نظر ما نظر کارشناسانی است که در این چند روز دیدگاههای ارزشمند خود را بیان کردهاند. اگر واقعا فدراسیون فوتبال مشمول قوانین نهاد دولتی شود، هیچ اصراری بر استفاده از بازنشستگان نداریم.» اما شاید مهمترین بخش واکنش مهدی تاج نسبت به بحث کنار گذاشتنش از فدراسیون اینجاست که مسئولان بالادستی را به طور تلویحی از تعلیق فوتبال میترساند و هشدارهایی را در خصوص دخالت احتمالی دولت در فوتبال مخابره میکند: «بحث مهدی تاج و مهدی تاجها نیست و مهم فوتبال کشور است. بر این اساس هرگز نباید اجازه دهیم که فوتبال ملی اسیر برخی مشکلات شود. آنچه من بیان میکنم این است که فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران در بحث قوانین تابعی از اساسنامهای است که به تایید فیفا رسیده و در آن مجمع رکن رکین این نهاد مستقل غیردولتی است. اگر روزی قانون حکم کند که هر فردی یا مسئولی در حوزه مدیران فدراسیون فوتبال در سمت خود باقی نماند، اطمینان داشته باشید بدون درنگ این اتفاق رخ میدهد ولی تا زمانی که فدراسیون فوتبال بر اساس یک روند دموکراتیک و با احترام به یک مجمع بنا شده، نباید اجازه بدهیم اتفاقاتی رخ بدهد که فوتبال به عقب بازگردد. سال ۸۵ که فوتبال ما تعلیق شد کمیته انتقالی با حضور ۶ کارشناس و نمایندگان فیفا و سازمان تربیت بدنی وقت به ریاست آقای صفاییفراهانی شکل گرفت و در نهایت اساسنامهای را تصویب کردند و بر اساس آن فدراسیون فوتبال را نهادی غیردولتی تعریف کردند. براساس آن حدود ۱۱ سال است که فدراسیون فوتبال به عنوان یک نهاد غیردولتی در حال فعالیت است. به هر حال اطاعت و تبعیت از قانون بر همه لازم است و باز هم اعلام میدارم که در صورت تشخیص دولتیبودن فدراسیون هیچ اصراری بر ماندن کلیه بازنشستگان در فدراسیون نخواهد بود.»
براساس اساسنامه فدراسیون فوتبال، در صورت کنار رفتن رئیس فدراسیون، اداره موقت امور فوتبال به نایب رئیس اول و به همین ترتیب به نواب رئیس بعدی میرسد. در روزهای باقیمانده تا پایان مهلت سازمان بازرسی به روسای بازنشسته، هر اتفاقی ممکن است بیفتد. از برکناری مهدی تاج تا ادامه فعالیتهای او و اثبات غیردولتی بودن فدراسیون. حتی ممکن است هیچیک از این دو اتفاق نیفتد، و تاج تسلیم قانون شود و خیلی راحتتر از این حرفها عطای کار در فوتبال را به لقایش ببخشد و با یک استعفای بیدردسر از فدراسیون برود. هر کدام از این اتفاقها که بیفتد باید دید بعد از او برای فدراسیون چه اتفاقی میافتد؟ مهدی تاج درباره علت اتفاقاتی که رخ داده به فیفا توضیح میدهد و زمینه تعلیق را فراهم میکند یا استعفا میدهد و بعد از کفاشیان و بهاروند، سرپرستی موقت فدراسیون فوتبال به لیلا صوفیزاده میرسد؟
تا پایان مهلت سازمان بازرسی به روسای بازنشسته فرصت چندانی باقی نمانده و هنوز وضعیت مهدی تاج برای ماندن در مقام ریاست فدراسیون یا رفتن مشخص نیست. فارغ از همه این کشمکشها و اخبار متفاوتی که مطرح میشود سوال اینجاست که اگر همه مستندات درباره غیردولتی بودن فدراسیون فوتبال در نهایت پذیرفته نشود و تاج محکوم به رفتن باشد، چه بر سر فدراسیون فوتبال میآید؟ با اینکه در حال حاضر عدهای اصرار دارند که فدراسیون فوتبال نهادی غیردولتی است و قانون ممانعت از به کارگیری بازنشستگان برایش اجرا نمیشود اما این احتمال وجود دارد که در نهایت اصرار نهادهای بالاتر به اجرای قانون و برکناری ریاست فدراسیون فوتبال بینجامد. در آن صورت تا زمان انتخابات مجمع فدراسیون فوتبال، چه کسی باید به عنوان سرپرست موقت، اداره امور را به دست گیرد؟ فدراسیون فوتبالی که در حال حاضر 6 تن از مدیران ردهبالای آن بازنشسته محسوب میشوند و در صورت اجرای قانون فوق، محکوم به قطع همکاری هستند.
براساس اساسنامه فدراسیون فوتبال، در صورت کنار رفتن رئیس فدراسیون، اداره موقت امور فوتبال به نایب رئیس اول و به همین ترتیب به نواب رئیس بعدی میرسد. نکته قابل توجه در شرایط فعلی فدراسیون فوتبال این است که 6 نفر از هیأت رئیسه 10 نفره فدراسیون فوتبال، بازنشسته هستند و اگر تاج محکوم به ترک فدراسیون شود، آنها هم باید بروند. مهدی تاج، علی کفاشیان، حیدر بهاروند، عبدالکاظم طالقانی، محمدرضا ساکت و محمود اسلامیان، 6 عضو بازنشسته هیأترئیسه هستند. بر همین اساس بعد از تاج، علی کفاشیان و حیدر بهاروند، به عنوان نایب رئیس اول و دوم فدراسیون فوتبال نمیتوانند سرپرستی موقت فدراسیون را برعهده بگیرند. بعد از کنار رفتن این دو گزینه، سرپرستی موقت به نایب رئیس سوم یا همان نایبرئیس فدراسیون در امور بانوان خواهد رسید. لیلا صوفیزاده، تنها گزینهای است که طبق اساسنامه فدراسیون، در صورت اجرای قانون منع بازنشستگان در فدراسیون فوتبال باید به طور موقت به عنوان سکاندار فدراسیون معرفی شود تا اعضای مجمع در اسرع وقت تشکیل شود و شخص دیگری را برای ریاست انتخاب کنند.
با همه اینها اما رضا جاودانی، به عنوان یکی از حقوقدانهای فدراسیون فوتبال معتقد است که تحت هیچ شرایطی کار به انتخاب سرپرست موقت نمیرسد که بخواهند بعد از آن برای تشکیل مجمع و برگزاری انتخابات ریاست فدراسیون اقدام کنند. او معتقد است که اگر قرار شود تحت هر شرایطی قانون منع به کارگیری بازنشستگان در فدراسیون فوتبال اجرا شود، مصداق بارز دخالت دولت در فدراسیون غیردولتی است و در نتیجه فدراسیون تعلیق خواهد شد. جاودانی میگوید: «اصرار به رفتن مهدی تاج، مصداق بارز دخالت دولت در فدراسیون فوتبال است. این یعنی تعلیق فدراسیون فوتبال. درست مثل دفعه گذشته که تعلیق شدیم. آن وقت باید هیأتی بیاید و اساسنامه را درست کند.»
همانطور که میدانیم در حال حاضر عدهای معتقدند که فدراسیون فوتبال نهاد غیردولتی است و مشمول قانون ممانعت از به کارگیری بازنشستگان نمیشود، در مقابل اما برخی معتقدند چون برای فدراسیون فوتبال ردیف بودجه تعیین شده و از منابع مالی دولتی تغذیه میشود، موظف است که قانون منع به کارگیری بازنشستگان تبعیت کند. باید دید مهدی تاج میتواند صندلی ریاست خود در فدراسیون فوتبال را حفظ کند یا شرایط در این فدراسیون به گونهای پیش خواهد رفت که مهدی تاج از سمت خود در فوتبال کنارهگیری کند. هفته گذشته اما سلطانیفر، وزیر ورزش و جوانان با بیان این مطلب که داورزنی بازنشسته نیست، در پاسخ به این سوال که وضعیت تاج و ضیایی چه میشود؟ تصریح کرد: «قانون برای تمام بازنشستهها لازمالاجرا است.» برخی رسانهها بلافاصله از رفتن مهدی تاج خبر دادند. با این حال ساعتی پس از انتشار این مصاحبه از وزیر ورزش و جوانان که در اندونزی به سر میبرد، روابط عمومی وزارت ورزش و جوانان در مورد مصاحبه منتشرشده از سلطانیفر متنی منتشر کرده؛ متنی که تاکید میکند گمانیزنیها در مورد پایان کار روسای فدراسیونهای فوتبال و والیبال درست نیست. در این متن آمده است: «دکتر سلطانیفر در موضوع اجرای قانون بازنشستگان از فردی نام نبرده است؛ تاکید ایشان بر اجرای قانون و یکسان بودن همه افراد در مقابل قانون است. دکتر سلطانیفر در پاسخ خبرنگاران حاضر در بازیهای پاراآسیایی اندونزی در مورد بازنشستگان ورزش و روسای فدراسیونها گفته قانون مصوب مجلس برای همه لازمالاجرا میباشد. در متن منتشرشده از سوی روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت ورزش و جوانان به این موضوع هم پرداخته شده و تاکید شده که سلطانیفر از فردی و فدراسیون خاصی نام نبرده است و صرفا اشاره صریح به اجرای قوانین کشور داشته است؛ لذا اخبار مبنی بر تاکید وزیر بر بازنشستگی روسای فدراسیونهای فوتبال و والیبال تکذیب میشود.» حالا به دنبال تصویب قانون بازنشستگان، گمانهزنیهای زیادی در اطراف بسیاری از فدراسیونهای کشور ایجاد شده که در این بین دو فدراسیون فوتبال و والیبال با توجه به بعد رسانهای خاصشان در مرکز توجهات هستند. باید دید نمایندگان مجلس و وزیر ورزش و جوانان سرانجام چه تصمیماتی در این خصوص اتخاذ خواهند کرد.
دیدگاه تان را بنویسید