سفر اردوغان به آمریکا در بحبوحه اختلافات با بایدن

به نقل از شبکه خبری الجزیره، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در سفر به آمریکا می‌داند به لطف تحولات در افغانستان او میتواند برای بهبود روابط با ایالات متحده اقدام کند.  

در ابتدای سال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، آنکارا را به خاطر خرید موشک‌های روسیه به عنوان "به اصطلاح شریک" مورد تمسخر قرار داد. اما ماه گذشته پس از آنکه طالبان پایتخت افغانستان را پیش از خروج آمریکا از آن خود کرد، بلینکن در توئیتی نوشت که ترکیه "یک متحد مهم ناتو و یک شریک ارزشمند در منطقه" است.

این تغییر لحن شدید نسبت به اردوغان که یکشنبه برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کرد، بیش از یک چشم‌انداز امید می‌بخشد که روابط با واشنگتن را که چند سالی است درگیر اختلافات به ظاهر پایان‌ناپذیر است، میتوان نجات داد.

امر کالیسکان، کارشناس مرکز فارن پالسی در لندن میگوید: اردوغان در ملاقات با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا او را متقاعد کرد که ترکیه میتواند نقش بزرگتری در افغانستان ایفا کند.

اردوغان اولین بار در نشست ماه ژوئن ناتو به بایدن پیشنهاد داد که ترکیه مسوولیت حفاظت از فرودگاه کابل را بر عهده بگیرد.

همچنین مدیر صندوق مارشال آلمان در آنکارا میگوید اردوغان از مساله افغانستان به عنوان یک نمونه استفاده میکند تا نشان دهد ترکیه و آمریکا منافع مشترک در شماری از موضوعات دارند و اینکه آمریکا هم از همکاری با ترکیه سود میبرد. او گفت: آنکارا این را مساله‌ای میبیند که اثبات میکند غرب هنوز به ترکیه نیاز دارد یا غرب هنوز از همکاری با ترکیه سود میبرد.

در حالیکه- سفر اردوغان به نیویورک در اصل برای شرکت در مجمع عمومی است، ملاقات با رئیس جمهوری آمریکا میتواند فرصتی تازه برای تنظیم دوباره مناسبات آمریکا – ترکیه باشد. بعد از روی کار آمدن بایدن در ماه ژانویه، او برای صحبت با اردوغان سه ماه صبر کرد تا خشم کاخ سفید جدید را از خرید سامانه‌های اس – ۴۰۰ روسیه به دست ترکیه نشان دهد.

خرید سامانه‌های اس-۴۰۰ موجب شد تا ترکیه از برنامه اف-۳۵ آمریکا کنار گذاشته شود و ایالات متحده مقامهای دفاعی ارشد ترکیه را تحریم کند. این مناقشه به انبوهی از مناقشات میان دو کشور افزوده شد.

ترکیه همچنین از حمایت آمریکا از شبه نظامیان کرد در شمال شرق سوریه ناراضی است و آنها را مرتبط با پ.ک.ک میداند. آنکارا همچنین خواستار استرداد فتح‌الله گولن، روحانی ترک تبار ساکن آمریکاست که آن را به تلاش به کودتا در سال ۲۰۱۶ متهم کرده است. گولن اما این اتهامات را نمیپذیرد.

در مقابل، واشنگتن از وضعیت حقوق بشری ترکیه انتقاد میکند اما بعید به نظر میرسد بایدن به وعده‌اش برای گذاشتن این مساله در محور سیاست خارجی خود عمل کند.

سلیم سازاک، تحلیلگر مستقر در آنکارا میگوید، ترکیه به منظور بهبود روابط با آمریکا حداقل ممکن است برای به تاخیر انداختن هرگونه توافق دفاعی دیگر با روسیه اقدام کند. یک شاخه زیتون احتمالی آمریکا بر سر اس-۴۰۰ها میتواند این باشد که با پیشنهاد آنکارا برای تشکیل یک کمیته مشترک برای مدیریت این مناقشه موافقت کند، مساله‌ای که آمریکایی‌ها تاکنون از پذیرش آن امتناع کرده‌اند.

امر کالیسکان، کارشناس مرکز فارن پالسی هم گفت: حتی اگر آنها بدانند که ممکن است با تشکیل یک کمیته هم پیشرفت زیادی حاصل نمیشود، این میتواند دستاوردی برای اردوغان در حوزه داخلی باشد. همچنین مسوولیت پذیری ترکیه در فرودگاه کابل توانست کانال‌ها با آمریکا را باز کند که این برای سیاستگذاران ترکیه‌ای مساله اصلی است. مشکل روابط ترکیه – آمریکا این بود که آنها نمیتوانستند یک دستورکار مشترک برای غلبه بر اختلافاتشان پیدا کنند. حالا اینطور به نظر میرسد که آنها یک دستورکار مشترک یافته‌اند و روابط کاری برقرار کرده‌اند.