زمینه‌چینی اصلاح‌طلبان برای فرار بایدن از تضمین برجامی

همزمان با موضع گیری اخیر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اعلام تاریخ 29 نوامبر به عنوان نقطه شروع مذاکرات جدید میان ایران و طرف های بین المللی برجام جهت احیای توافق مذکور، بار دیگر مساله ارائه تضمین های لازم از سوی آمریکا به ایران در امر احیای برجام، به موضوعی مهم و قابل توجه تبدیل شده است. در این رابطه اخیرا "سعید خطیب زاده" سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز در یک موضع گیری، مساله ارائه تضمین از جانب دولت آمریکا به ایران مبنی بر اینکه در آینده، دولت های دیگرِ آمریکا نیز به این توافق احترام خواهند گذاشت و آن را همچون ترامپ نقض نخواهند کرد، به عنوان یکی از شروط اصلی ایران در موضوع احیای برجام عنوان کرده است. در این چهارچوب اینطور به نظر می رسد که به دو دلیلِ عمده، دریافت تضمین از واشنگتن در معادله احیای برجام ضروری است.

یک: عزم راسخ جمهوریخواهان جهت تکرار گستاخی های ترامپ علیه ایران
یکی از مهمترین دلایلی که ایران بایستی در مذاکرات پیش رو با غرب، بر مساله دریافت تضمین از آمریکا تاکید کند این است که در روزها و ماه های اخیرا، جمهوریخواهان آمریکایی به کرات به بایدن هشدار داده اند که اگر بخواهد به سمت احیای برجام حرکت کند، آن ها کاملا این اقدام را رد خواهند کرد و به محض روی کار آمدنِ یک رئیس جمهور جمهوریخواه در آمریکا، وی نیز همچون ترامپ از برجام خارج خواهد شد. آن ها حتی تاکید کرده اند که به شدت در برابر هرگونه تلاش و ابتکار بایدن جهت تصویب برجام در نهاهای قانونی آمریکا نظیر سنا و کنگره این کشور نیز خواهند ایستاد.

در این چهارچوب سناتورهای جمهوریخواهی نظیر تام کاتن، مارک روبیو، و تد کروز، به طور مرتب اقدام به موضع گیری و توئیت زنی می کنند و به بایدن هشدارهای فراوانی را در امر احیای برجام می دهند. در این چهارچوب اگر قرار باشد ایران بدون دریافت تضمین از آمریکا اقدام به توافق با طرف های بین المللی برجام در امر احیای این توافق کند، عملا حکم به تکرار تراژدی برجام و بدعهدی های مجدد آمریکا و اروپا علیه خود داده است. امری که به هیچ عنوان با عقلانیتِ راهبردی در عرصه سیاست خارجی همخوانی ندارد. از طرفی کاملا منطقی است که ایران از اشتباهاتِ یک توافق شکست خورده نظیر برجام بیاموزد و بخواهد راهِ هرگونه سواستفاده کشورهای غربی جهت تشدید فشار علیه خود را ببندد.



*مقاله پایگاه خبری نشنال اینترست با تیترِ: "آیا برجام بدون ارائه تضمین از سوی آمریکا می میرد؟" نقطه تاکید این مقاله بر این است که ایران شدیدا با توجه به تجربه برجام، بر دریافت تضمین های لازم از دولت آمریکا تاکید دارد اما دولت بایدن از ارائه این تضمین ها، به انحا مختلف طفره می رود. امری که آینده مذاکرات را به خطر می اندازد.

دو: عدم اراده جدی بایدن در امر احیای برجام
نباید فراموش کرد که بایدن اندکی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، در موضع گیری در شبکه "سی‌ان‌ان"، به صراحت از "تقابل هوشمند" با ایران سخن گفت. تقابلی که بر اجماع سازی سیاسی علیه ایران و تحت فشار قرار دادن این کشور از منظر جامعه بین المللی همراه باشد. در این چهارچوب، بایدن در ماه های اخیر کاملا نشان داده که بر خلاف لفاظی های مکرر خود مبنی بر اراده دولتش در امر احیای برجام، هیچ اراده و عزم جدی دراین رابطه ندارد.

وی توقع دارد ایران با تجربه کوهی از بدعهدی های آمریکا در معادله برجام، بار دیگر بدون هرگونه توقع و پیش‌بینی محتاطانه ای، سر میز مذاکره حاضر شود. در این راستا حتی اخیرا گمانه زنی هایی از دلِ رایزنی های هسته ای به بیرون درز کرده مبنی بر اینکه دولت بایدن نه تنها در مورد دولت های آینده آمریکا، بلکه حتی در چهارجوب دولت خود نیز حاضر به ایرائه تعهد و تضمینی به ایران مبنی بر اینکه برجام را نقض نخواهد کرد، نشده است.



*مقاله جو بایدن در سی ان ان در ابتدای دوران ریاست جمهوری اش با عنوانِ: "یک راهِ هوشمندنه تر جهت سخت‌گیری بر ایران". بسیاری بر این باورند که دیدگاه بایدن در مساله تقابل با ایران ، بر اجماع سازی بین المللی علیه این کشور استوار است.

جدای از این ها، عقب نشینی خفت بارِ آمریکا از افغانستان و ابتکارهای بایدن جهت کاهش شدید نظامیان آمریکایی در منطقه غرب آسیا نیز تا حد زیاد موجب شده تا دولت وی، در امر احیای برجام از قدرت لازم برای نشان دادن انعطاف که جهت حصول هرگونه توافقی کاملا لازم است، تهی شود(به دلیل نگرانی از تضعیف موضع سیاسیِ داخلی خود در برابر جمهوریخواهان). مجموع این مسائل این نکته را به ایران یادآوری می کنند که اگر مایل به انعقاد توافقی پایدار و خوب است، راهی جز دریافت تضمین های محکم از آمریکا ندارد و الا بار دیگر باید منتظر تکرار داستان برجام و تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی علیه خود باشد که مطمئنا تبعات خسارت باری را برای ایران، آن هم در شرایطی که ایران تا حد زیادی خود را با فشارهای گسترده آمریکا علیه خود سازگار کرده، به دنبال خواهند داشت.

زمینه چینی اصلاح طلبان برای فرار بایدن
به طور کلی یکی از مباحث منطقی و عقلانی در دنیای سیاست و قراردادهایی با وزن برجام، اخذ تضمین از طرف مقابل است که متاسفانه در زمان انعقاد برجام علی رغم تذکرات عدیده به آن توجه چندان نشد و مسئولان وقت با عجله و در خوش خیالی تمام عیار به «امضای کری تضمین است» کفایت کردند!

حال که ایران در مقابل ابراز علاقه آمریکا برای بازگشت به برجام شروطی از جمله ضمانت هایی را خواستار شده است عده ای در ایران عصبانی شده و روزانه مطلب می نویسند که «برای برگشت آمریکا به برجام نه شرط بگذارید نه تضمین بخواهید»! این تلاش گروهی در داخل برای ضربه به منافع ملی در کنار رفتارهای بایدن و سیاست خبیثانه ای که در مغز آمریکایی ها پروانده می شود قابل تامل است.