نگاه آمریکا به دور هفتم و هشتم مذاکرات وین

«خبرنامه دیپلماتیک» متعلق به لورا روزن نوشت: در پی انتقادات تند مقامات آمریکایی و اروپایی مبنی بر اینکه پیشنهادهایی تهران در وین غیرقابل توافق بود، مقامات ایرانی از رویکرد خود دفاع کردند.

در ادامه این مطلب آمده است: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در نشستی با وزیر امور خارجه سوریه در تهران در روز دوشنبه 6 دسامبر به خبرنگاران گفت: ادعای برخی از طرف‌های غربی مبنی بر اینکه ایران خواسته‌های حداکثری داشته، بی‌اساس است.

این دیپلمات ایرانی ادامه داد: ما با جدیت و حسن نیت در مذاکرات شرکت کردیم و در حالی که پشت میز مذاکره نشسته ایم به دنبال طرح B نیستیم.

در حالی که دولت بایدن ترجیح می دهد که ایالات متحده و ایران همچنان بتوانند به تفاهم در مورد بازگشت متقابل به پایبندی کامل به توافق هسته ای ایران در سال 2015 دست یابند، یکی از مقامات ارشد آمریکایی به من گفت که ما در حال آماده شدن برای جهانی هستیم که در آن هیچ امکانی برای بازگشت به برجام وجود ندارد.

برخی از هیئت های اروپایی و ایرانی گفتند که طرفین ممکن است روز پنجشنبه به وین بازگردند، در حالی که ایالات متحده اوایل امروز گفت که تاریخ بازگشت هنوز نهایی نشده است. یک مقام وزارت امور خارجه گفت: ما هنوز تاریخ تایید شده ای برای بازگشت به مذاکرات نداریم.

در همین حال، علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه ایران برای رایزنی به مسکو سفر کرد.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در جریان یک نشست مجازی دو ساعته درباره موضوع هسته‌ای ایران گفت‌وگوی خوب و سازنده ای داشتند. روسیه و ایالات متحده به همراه اروپایی ها و چینی ها برای رسیدن به توافق هسته ای ایران در سال 2015 به خوبی با یکدیگر همکاری کردند. سالیوان گفت که دو کشور به همکاری نزدیک خود در این زمینه ادامه می دهند.

نگرانی ویژه برای مذاکره‌کنندگان و اسرائیلی‌ها این است که ایران هفته گذشته، در جریان اولین مذاکرات وین در بیش از پنج ماه گذشته، شروع به استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته برای غنی‌سازی اورانیوم با خلوص 20 درصد در تأسیسات زیرزمینی فردو کرد و زمان گریز هسته ای فعلی خود را به حدود یک ماه کاهش داد.

اولیانوف، سفیر روسیه در آژانس بین المللی انرژی اتمی در توییتر در پاسخ به این سوال که آیا مسکو در پشت صحنه به ایرانی ها می گوید که اقدامات اخیر آنها در فردو مفید نیست و به شک و تردید مذاکره کنندگان غربی در مورد نیات ایران کمک می کند، گفت: ما فقط می توانیم تکرار کنیم که نتیجه گیری عجولانه، نابهنگام و مضر است.

مقامات آمریکایی می گویند: در حالی که دولت جدید ابراهیم رئیسی در ایران بیش از پنج ماه برای بازگشت به مذاکرات به منظور احیای توافق هسته ای تعلل کرد، غنی سازی 20 درصد و 60 درصد و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته را به عنوان اهرم فشار  برای کسب امتیازات بیشتر به کار گرفته است. زمانی که مقامات تهران در نهایت هفته گذشته به میز مذاکره آمدند، پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای را که در شش دور قبلی مذاکرات  تهیه شده بود، اصلاح کردند تا ضمن برخورداری از تمام امتیازات غرب در مورد لغو تحریم‌ها، درخواست های بیشتری را مطرح کنند و تقریباً تمام سازش های طرف ایرانی‌ در مورد به عقب انداختن برنامه ی هسته ای خود را کنار بگذارند.

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه به خبرنگاران گفت: من فکر می کنم، مقامات تهران حداقل معتقدند که می توانند اورانیوم غنی شده بیشتری را در سطوح بالاتر انباشته کنند و از سانتریفیوژهای پیشرفته تر به عنوان اهرمی برای توافقی استفاده کنند که فکر می کنند می توانند امتیازات بیشتری بگیرند و چیزهای کمتری بدهند. این یک تاکتیک مذاکره ی کارساز نیست و نتیجه معکوس خواهد داشت.

استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته توسط ایران

دومین مقام ارشد آمریکایی گفت: پیشرفت‌های هسته‌ای ایران از زمان خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، تهران را به کوتاه‌ترین زمان گریز هسته ای یعنی مدت زمان لازم برای تولید مواد شکافت‌پذیر بسیار غنی‌شده برای تولید یک سلاح هسته ای رسانده است. البته به گفته ی کارشناسان، تولید یک سلاح هسته ای برای ایران هنوز یک یا دو سال دیگر طول می کشد.

این مقام ارشد ایالات متحده، در مصاحبه ای گفت: من فکر می‌کنم به طور کلی، ایرانی‌ها پس از خروج آمریکا از برجام، پیشرفت‌هایی در ظرفیت هسته‌ای خود انجام داده‌اند که مهم‌ترین آنها انباشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده 20 درصد و 60 درصد و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته و تخصص بیشتر در این زمینه است.

وی گفت: در فردو انباشت اورانیوم غنی شده 20 درصد و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 در تأسیساتی به اجرا گذاشته شده است که هدف‌گیری آن دشوار است.

دومین مقام ارشد آمریکایی گفت: نگرانی این است که در سه ماهه اول سال آینده، دوران گریز هسته ای ایران شروع به نزدیک شدن به حاشیه ی خطا کند. باید توجه داشت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها هفته‌ای یک بار به صورت حضوری از تأسیسات ایران بازدید می‌کند. ایران در زمینه ی روشن نگه داشتن دوربین ها با آژانس همکاری خوبی ندارد. این امکان وجود دارد که به دوره‌ای برسیم که اساساً مقامات تهران برای پیکربندی چیزها در حاشیه خطا قرار بگیرند و به سرعت اورانیوم بسیار غنی‌شده را برای ساخت بمب به دست آورند. این بدان معنا نیست که آنها سلاح هسته ای خواهند داشت. گزارش‌های خارجی نشان می‌دهند که ممکن است دستیابی به این سلاح ها برای ایران یک یا دو سال طول بکشد.

دومین مقام آمریکایی با اشاره به کوتاه شدن زمان گریز هسته ای ایران که برجام آن را به یک سال افزایش داد، گفت: هرگز زمان گریز هسته ای ایران تا این حد کوتاه نشده است. حتی قبل از توافق هسته ای موقت ایران در سال 2013، زمان گریز هسته ای دو یا سه ماهه داشتیم.

دومین مقام آمریکایی گفت: ایران با طرح مجدد همه چیزهایی که عباس عراقچی، مذاکره کننده سابق هسته ای ایران درباره آن مذاکره کرده بود، در تلاش است تا زمان مذاکرات را بیشتر کند.

او گفت: ما مطمئناً این توانایی را داریم که از طرق نظامی یا ابزارهای دیگر در مقابل ایران واکنش نشان دهیم. اگر شواهد معتبری وجود داشته باشد مبنی بر اینکه تهران به سمت تولید مواد با درجه تسلیحات یا سایر کارهای تسلیحاتی حرکت می کند، من فکر می کنم احتمال استفاده از این روش ها وجود دارد.

آیا شواهد معتبری وجود دارد که نشان دهد ایران در حال غنی سازی 90 درصدی یا انجام کار تسلیحاتی است؟ این مقام ارشد آمریکا در پاسخ به این سوال گفت: فکر می‌کنم اگر به بخش پایانی سه ماهه اول سال آینده نزدیک شویم، به نقطه‌ی تصمیم می‌رسیم.

در حال حاضر، رئیس سیا هیچ مدرکی دال بر این موضوع ندارد که ایران تصمیم دارد سلاح بسازد. ویلیام برنز، مدیر سیا، روز دوشنبه گفت که آژانس تحت نظارت او ​​هیچ مدرکی دال بر تصمیم رهبری ایران برای تولید سلاح هسته ای ندیده است.

او در حالی صحبت می کرد که دیوید بارنیا، مدیر اسرائیلی موساد، در واشنگتن در حال گفتگو با همتایان آمریکایی در مورد اطلاعات اسرائیل درباره ی ایران بود و در اواخر این هفته بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل نیز به وی ملحق شد.

یکی دیگر از مقامات وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما همچنان امیدواریم که ایرانی‌ها به وین بازگردند تا با حسن نیت درباره این موضوعات گفتگو کنند». وی افزود: «در دورهای اول تا ششم پیشرفت خوبی حاصل شد... امید ما این بود که ایرانی‌ها با تکیه بر پیشرفت‌هایی که به دست آمده بود، برای کار بر روی موضوعات باقی‌مانده به وین بیایند. امیدواریم دور هشتم متفاوت پیش برود.»

یک مقام ارشد آمریکایی به من گفت: نگرانی این است که در سه ماهه اول سال آینده، نقطه گریز ایران به «حاشیه خطا» نزدیک شود.