حصول توافق مبنا، حرکت به سوی توافق نهایی

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: مرحله دوم از دور هفتم مذاکرات هسته ای ایران با 1+4 روز جمعه ۲۶ آذر با برگزاری نشست چهارمین کمیسیون مشترک برجام و اعلام موضع طرف‌های حاضر در گفت و گوها به پایان رسید. بر اساس اعلام سرپرست تیم‌های مذاکره کننده؛ رسیدن به یک متن مشخص به عنوان مبنای توافق، مهم‌ترین دستاورد گفت‌وگوهای ایران با هیات‌های انگلیس، آلمان، فرانسه، چین و روسیه بوده است. متنی که به دلیل کارشکنی و فشارهای رسانه‌ای طرف‌های غربی و تقلای ناتمام رژیم صهیونیستی دیرتر از پیش‌بینی‌ها به دست آمد اما نشان داد که هیات ایرانی در این دوره از گفت و گوها مصمم است تا علیرغم فشارها و فضاسازی‌های تبلیغاتی و رسانه ای، تحریم‌های غیرقانونی علیه ملت ایران را بردارد.

در توصیفی ساده از دور هفتم مذاکرات می‌توان گفت: لغو تحریم ها، اقدامات هسته‌ای و نحوه و زمان بندی اجرای توافق، سه سند مهم گفت‌وگوی ایران با کشورهای 1+4 است، تیم جدید مذاکره‌کننده در این دوره از گفت‌وگوها  تلاش کرد تا اصلاحیه‌هایی در این اسناد اعمال کند تا منافع ایران تضمین شود. این اصلاحیه‌ها با مقاومت سه کشور اروپایی حاضر در برجام به ویژه در سند هسته ای روبرو شد، ایستادگی ایران بر سر مواضع خود این مقاومت را کاهش داد و در نهایت طرفین به متنی دست یافتند که خواسته‌های طرفین را تا حدود زیادی تامین و مبنای دور جدید مذاکرات خواهد بود. زمان دور آتی گفت و گوها ایران با طرف‌های حاضر در برجام هنوز اعلام نشده است اما با توجه به دست یابی به این متن مبنای مذاکرات، شفافیت و سرعت گفت و گوهای آینده اگر طرف های غربی صداقت لازم را داشته باشند؛ مشخص است.

گمانه زنی‌ها درباره توقف مذاکرات روز پنجشنبه ۲۵ آذر و پس از دیدار باقری با انریکه مورا معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام آغاز شد. مذاکره کننده ارشد ایران در وین صبح جمعه در حساب توییتری خود از دیدار و رایزنی با مورا خبر داد و نوشت: «این هفته پیشرفت خوبی داشتیم. جمعه کمیسیون مشترک خواهیم داشت و بعد از یک وقفه چند روزه، مذاکرات را ادامه خواهیم داد.» پس از تایید توقف گفت و گوها از سوی ایران؛ هیات‌های اروپایی مدعی شدند این توقف به خواست ایران و ناامیدکننده است. این درحالی است که بر اساس اعلام باقری ایران در این مرحله خواستار توقف مذاکرات نبوده بلکه پیش از این برنامه‌ریزی شده بود که طرفین پس از رسیدن به پیش‌نویس توافق، به پایتخت‌های خود بازگردند.

مذاکره‌کنندگان ارشد گروه ۱+۴ و آمریکا ظهر جمعه در آستانه برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین تشکیل جلسه دادند. میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه در توئیتی در این باره نوشت: شرکت‌کنندگان برجام (بدون حضور ایران) یک جلسه هماهنگی برای بررسی نتایج به‌دست‌آمده در دور هفتم مذاکرات وین برگزار کردند. وی افزود که بعد از این نشست غیررسمی، جلسه رسمی کمیسیون مشترک برگزار می‌شود.

.نشست کمیسیون مشترک ساعت ۱۴ به وقت محلی وین (۱۶ و ۳۰ دقیقه تهران) با هدف جمع‌بندی گفت‌وگوهای هفته گذشته درسطح معاونان وزیر و مدیران سیاسی وزارت امور خارجه ایران و گروه ۱+۴، به ریاست علی باقری مذاکره ارشد ایران و انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد و طرفین برای توقف موقت مذاکرات توافق کردند.

انریکه مورا عصر روز جمعه و پس از این نشست از دست یابی به متن مشترک برای مذاکره درباره احیای مفاد توافق ۱۳۹۴ خبر داد و تصریح کرد: «این پیش‌نویس، نظرات و پیشنهادات مختلف گروه ۱+۴ و ایران درباره رفع تحریم‌ها، مسائل هسته‌ای و ترتیبات اجرایی را شامل می‌شود اما این امر به معنای دست یابی به توافق نیست ولی مبنای ادامه گفت‌وگوها خواهد بود.» بر اساس تصریح منابعی چون وال‌استریت‌ژورنال رسیدن به چنین پیش‌نویسی به معنی این نیست که آن پیش‌نویس نهایی خواهد بود، بلکه تنها متنی خواهد بود که مبنای مذاکره قرار خواهد گرفت.

مذاکره کنندگان انگلیس، فرانسه و آلمان هم در پایان نشست کمیسیون مشترک برجام با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که در ۲۴ ساعت گذشته پیشرفت‌های فنی در مذاکرات وین که با هدف رفع تحریم‌ها جریان دارد، صورت گرفته و مذاکرات را به زمان گفت وگوهای متوقف شده خرداد، نزدیک کرده است.  با این حال در بیانیه اروپا موارد ادعایی علیه ایران تکرار و اعلام شد که برنامه هسته‌ای ایران اکنون از همیشه پیشرفته‌تر شده و بسیار مهم است که ایران از اقدامات تشدیدکننده بیشتر اجتناب کند.

یک منبع ‌آگاه ظهر روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگار اعزامی ایرنا به وین درباره نقش تخریبی طرف‌های اروپایی در مذاکرات گفت: طرف‌های مختلف، موافق مسیر در پیش گرفته شده از سوی ایران هستند اما انگلیس، فرانسه و آلمان با نقش تخریبی سعی در افزایش امتیازات خود و کاهش منافع ایران دارند. این نکته حتی مورد مناقشه نماینده آمریکا در دیدارهای چندجانبه هم قرار گرفته است.

علی باقری سرپرست هیات ایرانی حاضر در وین هم پس از پایان نشست کمیسیون برجام و عصر روز جمعه درباره نتایج دور هفتم گفت و گوها گفت: اصلاحات و موارد مورد نظر تیم جدید در سند مربوط به لغو تحریم‌ها درج و به طرف مقابل ارائه شد و بر این اساس چارچوب جدیدی برای گفت‌وگو درمورد لغو تحریم‌ها شکل گرفت. با وجود مقاومت غیر موجه طرف اروپایی و ایستادگی ایران بر سر مواضع خود نهایتا آن‌ها پذیرفتند که نگاه جمهوری اسلامی ایران در مواردی که در پیش‌نویس هسته ای مد نظر بود در سند درج شود و مبنای گفت‌وگوها قرار گیرد.

وی توضیح داد: بنابراین ما هم در موضوع تحریم‌ها و هم در موضوع هسته‌ای به دو سند جدید مذاکراتی دست یافتیم که دیگر این سند، سند ۲۰ ژوئن نخواهد بود. دو سند جدید است که بر اساس دیدگاه‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز خواهد شد.

باقری درباره زمان دور هشتم گفت و گوها هم توضیح داده است: در مورد اینکه گفت و گوها در آینده نزدیک از سر گرفته شود توافق شده، اما درباره تاریخ دقیق، قرار شد هماهنگ کننده با هیات‌های مختلف در تماس باشد تا زمانی را که مورد توافق همه هیات‌ها باشد اعلام کنیم.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا شامگاه جمعه به وقت تهران و همزمان با پایان دور هفتم مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۴ در وین اتریش ضمن تکرار این تهدید که زمان مذاکرات نامحدود نیست، گفت: در حال پرداخت بهای تصمیم فاجعه‌بار خروج از برجام هستیم. جالینا پورتر معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم بامداد روز شنبه به وقت تهران و همزمان با پایان دور هفتم مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۴ در وین اعلام کرد که اولویت واشنگتن بازگشت متقابل به پایبندی کامل به برجام است.

وانگ کوان، مذاکره‌کننده ارشد چین در مذاکرات وین روز جمعه پس از پایان نشست کمیسیون مشترک و دور هفتم مذاکرات وین گفت: امیدواریم که مذاکرات پیش از پایان سال ازسرگرفته شوند.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین نیز روز جمعه در توییتی نوشته بود: نشست کمیسیون مشترک برجام و همچنین دور هفتم مذاکرات وین تمام شد. مذاکرات به زودی ادامه خواهند یافت.

همزمان با نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، تعاملات ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی هم در صدر خبرها قرار داشت. پس از تایید اجازه ایران برای نصب دوربین‌های جدید در سایت تسای کرج، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عصر جمعه در نشست خبری خود گفت: پس از خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای کرج، تصاویر یکی از دوربین‌های مداربسته نصب شده مفقود شده است. ایران هر چهار دوربین را از محل‌های نصب شده برداشته و آنها را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان داده، اما دوربینی که از بین رفته کارت حافظه‌ای که تصاویر را در آن نگهداری می‌کند، نداشت.

پس از این اظهارنظری مقام مطلع در سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این ادعا گفت: کارت حافظه مورد ادعای مدیرکل آژانس در عملیات خرابکاری منهدم شده و اتفاقا آژانس باید پاسخ بدهد که چرا از ظرفیت‌هایش برای ممانعت از این‌گونه عملیات‌های خرابکارانه که منشا آن هم مشخص است استفاده نمی‌کند.