فشار اسرائیل بر آمریکا علیه ایران

دولت اسرائیل از دولت جو بایدن می‌خواهد تا رویکرد ستیزه‌جویانه‌تری را در برابر برنامه هسته‌ای ایران اتخاذ کند و همزمان از رویارویی با کاخ سفید، مشابه آنچه گاهی در دوران بنیامین نتانیاهو رخ می‌داد، پرهیز می‌کند. دولت ائتلافی اسرائیل زیر نظر نخست وزیری نفتالی بنت کارزاری از سخنرانی و بیانیه‌های عمومی به‌راه انداخته که در آن هراس اسرائیل از احیای برجام نمایان است. اما برخلاف نتانیاهو که وزرایش را حتی از گفت وگو با دولت آمریکا درباره‌ مذاکرات هسته‌ای ایران منع کرده بود، دولت کنونی اسرائیل مشارکت فعالی در این زمینه دارد. بنت نمایندگانی، از جمله وزیر دفاع و رئیس موساد را به واشنگتن اعزام کرده و درباره ایران مستقیما با جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا گفت وگو کرده است. بنت تاکید کرده است توافقی پذیرفتنی خواهد بود که «طولانی‌تر و قوی‌تر» باشد و برخی از توانمندی‌های هسته‌ای کنونی ایران را از میان بردارد. 

یک مقام اسرائیلی که در گفت وگوهای دولت اسرائیل با آمریکا و سایر کشورها درباره ایران مشارکت دارد، گفت: اسرائیل از مذاکره‌کنندگان می‌خواهد «توافقی معقول و منطقی را روی میز بگذارند».

اسرائیل همچنین خواهان توافقی است که در آن فراتر از مسائل هسته‌ای به توانمندی موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای فراگیر آن، از جمله حمایت از نیروهای نیابتی، هم پرداخته شود.

مقامات اسرائیلی تایید می‌کنند که رویکرد آنها نتوانسته تغییری در تمایل جو بایدن برای احیای برجام ایجاد کند. طبق گفته‌ چند مقام آگاه، در نشست‌های متعددی که اخیرا بین مسئولین آمریکا و اسرائیل برگزار شده، شکاف عمیق بین دولت‌ها در این زمینه به‌خوبی مشهود بوده است.

به گفته‌ مقام‌های سه وزارتخانه‌ اسرائیل، یکی از نگرانی‌های اصلی این کشور دستیابی به توافقی موقت است تا طرفین از طریق آن بتوانند برای توافقی دائمی زمان بخرند. چنین توافق موقتی می‌تواند تهران را ملزم کند که در ازای لغو بخشی از تحریم‌ها، غنی‌سازی اورانیوم خود را محدود کند. طبق اعلام وزارت امور خارجه اسرائیل، یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده گفته است: «پولی که ایرانی‌ها (از این طریق) دریافت می‌کنند به شکل موشک به آستانه‌ در‌های ما خواهد رسید».

هرچند مقامات اسرائیلی هنوز نتوانسته‌اند دولت آمریکا را به خواسته‌هایشان نزدیک کنند، اما باور دارند که صدای نگرانی‌های آنها در واشنگتن بهتر از خواسته‌های نتانیاهو در دوران دولت اوباما شنیده می‌شود.

با افزایش شکاف بین آمریکا و اروپا بر سر ناسازگاری‌های ایران در گفت وگوهای وین، اسرائیلی‌ها امیدوارند که هنوز پرهیز از احیای برجام امکان‌پذیر باشد. به گفته سه مقام ارشد اسرائیلی، ارزیابی‌های دولت آمریکا مبنی بر اینکه چه‌بسا دولت تندروی ایران، تحت ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی با حسن نیت رفتار نکند، باعث خشنودی اسرائیلی‌ها شده است. یک مقام ارشد دولت اسرائیل و آگاه به مذاکرات گفت: «دیدگاه‌های ماه بیش از هر زمان دیگری به دیدگاه‌های دولت کنونی آمریکا نزدیک است، چرا که رفتار ایرانی‌ها ثابت می‌کند حق با ماست». 

یک مقام ارشد وزارت دفاع اسرائیل نیز با اشاره به دیدار اخیر بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل با همتای آمریکایی‌اش در واشنگتن گفت که در نشست‌های اخیر، مقامات آمریکایی با ضروت گسترش همکاری‌های نظامی دو طرف با محوریت رفتار ایران در منطقه و همچنین گسترش همکاری‌های اطلاعاتی دوجانبه در زمینه‌ دارایی‌های هسته‌ای ایران موافقت کردند.

اسراییل تاکید کرده است که مجبور نیست توافقی را بپذیرد که به اندازه کافی در برابر ایران سختگیرانه نیست. بنت هم مانند نتانیاهو تاکید می‌‌کند اگر اسرائیل تشخیص دهد که ایران در آستانه‌ دستیابی به سلاح هسته‌ای است، از اقدام نظامی برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران استفاده خواهد کرد.

در این رابطه یاکوو آمیدرور، مشاور امنیت ملی سابق در دولت بنیامین نتانیاهو، گفت: «به نظر من در این زمینه مهم نیست چه کسی نخست وزیر باشد. فکر می‌کنم هر کسی که نخست وزیر باشد این اقدام را خواهد کرد». 

نتانیاهو و متحدان سیاسی راستگرایش به انتقاد علیه برجام ادامه می‌دهند. اما برخی از مقامات امنیتی پیشین دولت او، از جله عاموس یادلین، رئیس پیشین اطلاعات ارتش، آشکارا تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده برای خروج امریکا از برجام را زیر سوال برده‌ و اعلام کرده که کارزار فشار حداکثری ترامپ نتوانسته در ایران بازدارندگی ایجاد کند و ایران به ساخت سلاح هسته‌ای نزدیکتر شده است.

با این حال، حتی تحلیلگرانی که مخالف اقدامات ترامپ هستند می‌گویند اگر ایران به آستانه‌ استفاده از سلاح هسته‌ای برسد، اسرائیل  گزینه‌ای به‌جز اقدام نظامی ندارد. چاک فریلیش (Chuck Frilich)، مشاور پیشین امنیت ملی اسرائیل که از حامیان برجام است، در این باره می‌گوید: «سرانجام اگر ایران از آستانه‌ هسته‌ای عبور کند، فکر نمی‌کنم که اسرائیل دست روی دست بگذارد و اجازه این کار را بدهد».

اما منتقدان این سوال را مطرح کرده‌اند که آیا اسرائیل می‌تواند حملات دوربرد مورد نیاز برای فلج کردن تاسیسات هسته‌ای ایران را – که در سراسر خاک این کشور و اغلب در اعماق زمین مستقر هستند – انجام دهد؟ تحلیلگران نظامی همچنین می‌گویند که آمادگی اسرائیل برای چنین حمله‌ای به دلیل اختلاف نظرهای سیاسی بر سر بودجه متوقف شده است.

همچنین طبق گزارش روزنامه عبری یدیعوت آحارانوت، ایالات متحده همچنین از تحویل زودهنگام هواپیماهای سوخت‌رسان هوایی به اسرائیل  خودداری کرده است. این سوخت‌رسان‌ها می‌توانند عملیات نظامی هوایی علیه ایران را تسهیل کنند. تعلل آمریکا در تحویل این سوخت‌رسان‌ها باعث شده است تا منتقدان کاخ سفید را به تلاش برای محدود کردن توانایی های اسرائیل در مقابل ایران متهم کنند.

در ماه نوامبر، دولت اسرائیل بودجه‌ای 1.4 میلیارد دلاری را به آویو کوخاوی، فرمانده ارتش اسرائیل، اختصاص داد تا تدارکات لازم برای حمله احتمالی را فراهم کند.