ضرر روسیه از احیای برجام در این مقطع زمانی
انتخاب | کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل درمورد درخواست ضمانت از سوی روسیه می‌گوید: «این یعنی به نحوی ارتباط دادن مسئله احیای برجام به بحران اوکراین. این درخواست روسیه یعنی اینکه نه فقط امریکا و اروپا بلکه کشور‌های دیگری مثل ژاپن و کره جنوبی و دیگران که به دلیل بحران اوکراین تحریم‌هایی را علیه روسیه وضع کرده اند، اکنون حاضر شوند مراودات تجاری – اقتصادی روسیه با ایران را از شمول تحریم‌های مرتبط با اوکراین معاف کنند.»
لاوروف وزیر خارجه روسیه روز شنبه تصریح کرد که تحریم‌های غرب علیه روسیه به صورت مانعی در برابر احیای برجام در آمده و غرب باید منافع ملی روسیه را درنظر بگیرد. به گفته او برای این منظور آمریکا باید کتبا ضمانت بدهد که همکاری‌های کامل و آزادانه در حوزه‌های سرمایه گذاری و فنی – نظامی بین روسیه و ایران با هیچ مانعی مواجه نخواهد شد.
کوروش احمدی دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل در گفتگو با «انتخاب» در تحلیل خود از این خواسته روسیه از غرب، بیان کرد: «مسئله ارتباط پیدا می‌کند به تحریم‌هایی که علیه روسیه وضع شده است. این یعنی به نحوی ارتباط دادن مسئله احیای برجام به بحران اوکراین. این درخواست روسیه یعنی اینکه نه فقط امریکا و اروپا بلکه کشور‌های دیگری مثل ژاپن و کره جنوبی و دیگران که به دلیل بحران اوکراین تحریم‌هایی را علیه روسیه وضع کرده اند، اکنون حاضر شوند مراودات تجاری – اقتصادی روسیه با ایران را از شمول تحریم‌های مرتبط با اوکراین معاف کنند.»
این دیپلمات سابق در پاسخ به این سوال که خواسته روسیه تا چه حد عملی است و غرب ممکن است آن را بپذیرد، گفت: این خواسته در واقع ربط چندانی به برجام و مذاکرات وین ندارد، بلکه بیشتر در ارتباط با تحریم‌های گسترده بین المللی علیه روسیه است. ربط این قضیه به برجام در واقع شاید تنها از این جهت باشد که مذاکرات برای رفع تحریم‌ها علیه ایران در جریان است و به مراحل نهایی رسیده و روسیه نیز یکی از اعضای ۱+۵ است که در نهایی کردن توافق مشارکت دارد. شاید هدف روسیه این است که به نوعی کار توافق را به تاخیر بیاندازد و بکوشد از این فرصت برای تحت فشار قرار دادن غرب استفاده کند.»
احمدی افزود: «واقعیت این است که احیای برجام در این مقطع زمانی به سود روسیه نیست، چرا که در صورت رفع تحریم‌ها علیه ایران و بازگشت نفت ایران به بازار، اولا تا حدودی از نیاز بازار به نفت روسیه کاسته می‌شود و ثانیا برآورد این است که قیمت نفت نیز بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش خواهد یافت. در نتیجه به سود روسیه است که تا سر حد ممکن بازگشت نفت ایران به بازار به تعویق بیافتد.»
احمدی در پاسخ به این سوال که آیا روسیه می‌تواند مانع احیای برجام یا به تعویق افتادن آن شود، گفت: «بسیار بعید است که یک کشور عضو ۱+۵ به تنهایی بتواند مانع پیشرفت قطعی کار شود. چرا که طرف‌های اصلی مذاکرات وین ایران و آمریکا هستند که اولی باید نسبت به محدود کردن برنامه هسته‌ای خود اقدام کند و دومی تحریم‌ها را رفع کند. ضمن اینکه برجام یک ترتیبات موقت داوطلبانه است و قانون و مقررات سفت و سختی بر کار آن و نحوه تصمیم گیری در آن حاکم نیست. البته روسیه در این میان عهددار برخی امور است؛ از جمله اینکه باید برخی اقلام مازاد را از ایران وارد کند و در ازای آن مثلا کیک زرد و. بدهد. یا در توسعه برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران مشارکت کند. در صورتی که روسیه حاضر به همکاری نباشد، طبعا کار می‌تواند به درازا بکشد.»
وی افزود: «البته نقطه ضعف روسیه در این قضیه این است که ایران نهایتا خواهد توانست این مواد و اقلام را به کشور دیگری منتقل کند و حتما آمریکا و غرب هم آماده خواهند بود در این رابطه همکاری کنند. علاوه بر ایجاد تاخیر، تک تک اعضای برجام شاید نتوانند اخلال بیشتری در کار احیای برجام ایجاد کنند. چرا که ایران و آمریکا به عنوان طرف‌های اصلی این مناقشه کافی است که با هم کنار بیایند. برای این منظور در شرایط جدید مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا می‌تواند بسیار کارساز باشد.»
وی اضافه کرد: «البته ظاهرا آمریکا در دور قبل برای حفظ انسجام در داخل ۱+۵ اهمیت زیادی قائل بوده، ولی این بار با توجه به بحران اوکراین ممکن است این امر دیگر یک اولویت برای آمریکا نباشد. با این حال، آمریکا در گذشته و در موارد خاصی تضمین‌های ویژه‌ای داده است: مثل معافیت فروش برق ایران به عراق یا معافیت توسعه بندر چابهار. اما روشن نیست که در این مورد خاص و با توجه به حساسیت بحران اوکراین، آمریکا حاضر خواهد شد که روسیه را در ارتباط با کار با ایران بطور عام و کلی و عمومی از تحریم‌هایی که در ارتباط با اوکراین اعمال شده معاف کند یا خیر. ظرف دو سه روز گذشته، محافل غربی مدعی شده اند که قصد روسیه ممکن است ایجاد یک سوراخ بزرگ در تحریم‌ها و دور زدن آن‌ها از طریق ایران باشد.»
وی گفت: «مشکل این است که اگر قرار باشد به دلیل مشکلی که روسیه ایجاد کرده است کار چند هفته دیگر هم به درازا بکشد، آن‌وقت وضعیت پیچیده و بغرنجی ایجاد می‌شود و ممکن است از نظر جدول زمانی و ترتیب و توالی اجرای بقیه اقدامات مشکلاتی ایجاد کند.»
احمدی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا از درخواست روسیه، ایران هم نفعی می‌برد یا خیر، تصریح کرد: «بعید است که ایران بتواند سودی داشته باشد، چون شرطی که روسیه مطرح کرده، این است که تحریم‌هایی که غرب بر آن کشور اعمال کرده مانع کار آن کشور با ایران نشود. مثلا دسترسی روسیه در مواردی به سوئیفت مسدود شده است. حال روسیه اگر از سوئیفت نتواند استفاده کند، کار با ایران برایش دشوار می‌شود. در نتیجه خواست روسیه می‌تواند این باشد که در ارتباط با ایران، از تحریم سوئیفت معافیت دریافت کند؛ بنابراین هدف، دریافت یک سری معافیت‌ها برای روسیه است و نفعی برای ایران نمی‌بینم. مشکلی که برای ایران به همراه دارد این است که ممکن است کار به تعویق بیافتد..»
دیدگاه تان را بنویسید