روس‌ها با برجام بازی می کنند
آرمان ملی: مذاکرات وین در حالی روزهای مهم خود را پشت‌سر می‌گذارد که با وجود پیشرفت قابل توجه مذاکرات، هنوز موضوعات مهمی باقی‌مانده و توافق نهایی هنوز حاصل نشده است و زمان قطعی برای آن وجود ندارد.
دستیابی به توافق نهایی، تنها با اتخاذ تصمیمات سیاسی لازم توسط طرف‌های غربی در دسترس است. آنچه که مسلم است مذاکرات وین در روزهای اخیر به مراحلی رسیده که لازم است کشورهای غربی با اتخاذ تصمیم سیاسی، دست کشیدن از زیاده‌خواهی‌ها و دوری از خطوط قرمز ایران، مسیر دستیابی به یک توافق خوب را هموار کنند. در همین راستا اخیرا علی باقری رئیس تیم مذاکره کننده کشورمان با انریکه مورا هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک و نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین، دیدار و آخرین روند مذاکرات را بررسی و در خصوص آن رایزنی کرده‌اند و پیش از آن نیز باقری با هیأت‌های اروپایی، چینی و روسی دیدار داشته است. از طرفی گرچه همه طرف‌ها رسیدن به روزهای نهایی مذاکرات را نوید می‌دهند اما باید منتظر غیرمنتظره‌هایی نیز بود. مثل اقدام اخیر روس‌ها که برای توافق و آسیب ندیدن ایران از تحریم‌ها علیه روسیه از آمریکا تضمین خواسته‌اند. رویکردی که برخی از آن تحت عنوان کار شکنی یا بازی جدید روس‌ها در آستانه توافق یاد می‌کنند. قدر مسلم توافق برجام اگر صورت بگیرد باید بتواند همه طرف‌ها به‌ویژه ایران را راضی کند و این مهم صورت نخواهد گرفت مگر اینکه بر روی همه مسائل توافق شود. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییتی آورده است: «چشم‌انداز توافق در مذاکرات وین به دلیل تاخیر واشنگتن در اتخاذ تصمیم سیاسی همچنان مبهم است. اولویت مذاکره‌کنندگان ایرانی حل و رفع موضوعات باقی‌مانده‌ای است که در ردیف خطوط قرمز محسوب می‌شوند. دسترسی سریع به توافق قوی نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرف‌هاست.» در شرایطی که بسیاری مهم‌ترین مساله اختلافی فعلی را اختلاف با آژانس می‌دانند و روز گذشته نیز نخستین روز نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پشت‌سر گذاشتیم. باید منتظر ماند و دید شرایط چگونه پیش خواهد رفت و ماراتن مذاکرات وین چه زمانی به خط پایان و اعلام توافق خواهد رسید. اعلام توافق و تاثیرات اقتصادی تحولات حول محور احیای برجام همچنان ادامه دارد و هر روز از پی روز دیگر شاهد اظهار نظر‌ها، واکنش‌ها و رخ‌دادهایی هستیم که در مذاکرات یا بیرون از مذاکرات در قالب گفتوگوهای دو جانبه یا اعلام موضع کشورها از سوی برخی مقامات آنها صورت می‌پذیرد. با این حال مذاکرات وین در جهت احیای برجام و رسیدن به توافق اگر به نتیجه برسد در حوزه‌های مختلفی تاثیر‌گذار خواهد بود که مهم‌ترین آن خروج اقتصاد کشور از زیر بار فشار تحریم‌ها است که طبق نظرات بسیاری از کارشناسان اقتصاد کشور می‌تواند پس از سال‌ها نفس راحتی بکشد. با این حال تحول مهم اقتصادی از قبل برداشته شدن تحریم‌ها را می‌توان در صادرات و فروش بالای نفت دانست. چنانکه بسیاری معتقدند احیای برجام و تصمیم ایران و آمریکا در این راستا می‌تواند بر بازار نفت اثر بگذارد. این در حالی است که از طرفی اخیراً، حمله مسکو به اوکراین باعث افزایش قیمت نفت شده است. در چنین شرایطی است که تلاش‌ها برای احیای توافق بین تهران و قدرت‌های جهانی اهمیت پیدا می‌کند. زیرا می‌تواند ظرف چند ماه ده‌ها میلیون بشکه نفت خام ایران را وارد بازار‌های جهانی کند و بر قیمت‌ها تاثیر بگذارد. لذا اگر در چند روز یا هفته آینده شاهد احیای برجام باشیم بر اساس این توافق، ایالات متحده تحریم‌های خرید نفت ایران را لغو خواهد کرد و عملاً همه کشور‌هایی که به واسطه تحریم‌ها از خرید نفت ایران محروم بودند یا با سازوکاری دشوار و دور زدن تحریم‌ها از ایران نفت می‌خریدند می‌توانند به راحتی و فارغ بال بدون ترس از تحریم‌های ثانویه، از کانال‌های قانونی نفت ایران را خریداری کنند. البته آنچه مسلم است این اتفاق از زمان اجرای برجام خواهد افتاد و به اذعان کارشناسان و رسانه‌ها در واقع مذاکرات هسته‌ای ایران می‌تواند بازار‌های نفت را متحول کند، قبل از تحریم‌های ترامپ علیه ایران، مشتریان اصلی ایران، چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، تایوان، ایتالیا و یونان بودند. اکنون نیز این کشورهای آسیایی ممکن است جزو اولین کشور‌هایی باشند که در صورت لغو تحریم‌ها و احیای توافق به خرید نفت از ایران بپردازند. آن‌طور که رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند ایران ده‌ها میلیون بشکه نفت در نفتکش‌ها ذخیره دارد که می‌تواند به مشتریان خود تحویل دهد در عین حال، تولید را از میادینی که به طور کامل یا تا حدی تعطیل شده‌اند، افزایش دهد. به گفته بازرگانان و تحلیلگران، ایران که قبلاً تولیدکننده شماره ۲ اوپک بود، می‌تواند حدود یک میلیون بشکه نفت خام تولید کند و این میزان ممکن است تا سال آینده به ظرفیت کامل حدود 7/3میلیون بشکه در روز برسد و کمبود نفت در بازار‌های جهانی را جبران کند. حال باید دید که این توافق چه زمانی رخ خواهد داد و ایران از ثمرات این توافق چه استفاده‌هایی خواهد برد. تاکید بر رعایت خطوط قرمز وزیر امور خارجه کشورمان صبح روز دوشنبه در نشست هم اندیشی با جمعی از نمایندگان مجلس حضور یافت. حسین امیرعبداللهیان در این نشست آخرین تحولات مرتبط با حوزه سیاست خارجی خصوصا در زمینه گفتوگوهای وین و همچنین تحولات اوکراین را تشریح کرد. وی همچنین در خصوص نقطه نظرات نمایندگان مجلس در این زمینه‌ها به تبادل نظر پرداخت. رئیس دستگاه دیپلماسی در این نشست هم اندیشی که در محل کمیسیون تلفیق مجلس برگزار شد، در تشریح تحولات مرتبط با گفتوگوهای وین، با تاکید بر استقبال جمهوری اسلامی ایران از نهایی کردن یک توافق خوب و قوی، عزم کشورمان در زمینه رعایت خطوط قرمز تعیین شده و خصوصا تضمین‌های موثر اقتصادی و حداکثر سازی منافع جمهوری اسلامی ایران را مورد تصریح قرار داد. امیرعبداللهیان افزود: ضمن ایستادگی در حفظ و رعایت خطوط قرمز، اجازه نخواهیم داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها، تحت تاثیر قرار دهد. مسائل زیادی است که باید برطرف کنیم مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری پس از نخستین روز برگزاری دور جدید نشست شورای حکام اظهار داشت: این سازمان مشتاقانه آماده پیگیری توافق صورت گرفته با سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص حل و فصل مسائل باقی‌مانده مورد اختلاف است. رافائل گروسی گفت: در ایران درباره مسیر پیش‌رو در تعاملات ایران و آژانس توافق شده است که رضایت کلی درباره آن وجود دارد. وی درباره نقش آژانس در زمینه مذاکرات وین با اشاره به اینکه آژانس عضو مذاکرات نیست، افزود: ما در جریان مذاکرات حضور داریم و نظراتمان را ارائه می‌دهیم، واضح است اگر توافقی انجام شود، آژانس کار زیادی پیش‌رو خواهد داشت. گروسی همچنین با اشاره به توافق‌های موقتی که در مدت کاهش گام به گام پایبندی ایران به تعهدات داوطلبانه‌اش در توافق هسته‌ای پس از خروج آمریکا از برجام انجام شده بود و کارهایی که آژانس پس از اجرایی شدن کامل برجام در پیش خواهد داشت، بیان کرد: توان ما در بازرسی محدود شده بود و ما کورکورانه پیش می‌رفتیم. شکافی ایجاد شده است که ما باید مطمئن شویم در این بین چه اتفاقاتی در حال رخ دادن بوده است که ما قادر به راستی آزمایی آن نبوده‌ایم. وی ادامه داد: مسائل زیادی وجود دارد که باید برطرف کنیم. مدیر کل آژانس درباره اینکه آیا میان ایران و آژانس درباره تداوم همکاری آن دو در صورت انجام شدن یا انجام نشدن توافق در مذاکرات وین برای احیای برجام صحبتی شده است یا نه، تشریح کرد : ما با ایران همیشه در حال گفت‌وگو هستیم، چون همیشه مسائلی وجود دارد که در غیاب توافق هم آژانس باید آنها را بررسی کند. به گفته گروسی، آنچه در مذاکرات طرفین مورد توافق قرار می‌گیرد، توافقی پیچیده خواهد بود که توالی اموری که باید برای اجرای توافق انجام بگیرد، خواهد داشت، بین این مراحل فعالیت‌های متعددی باید انجام شود، اقداماتی(هسته‌ای) وجود خواهد داشت که باید از سوی ایران اجرا شود و آژانس هم وظیفه راستی‌آزمایی آنها را بر عهده خواهد داشت. وی تصریح کرد: ارتباط مستقیمی میان تعاملات آژانس و ایران و وجود برجام در کار نیست و رابطه‌ای موازی میان مسائل پادمانی و درستی و کامل بودن اظهارات ایران و کارهایی وجود دارد که باید با وجود برجام یا بدون آن و یا در صورت هر گونه توافق با هر کشور دیگری باید انجام دهد. گروسی تاکید کرد: در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات بر سر احیای برجام، فضا مانند قبل نخواهد بود و شاید وضعیت امور پیچیده‌تر شود اما آژانس وظایف خود را انجام خواهد داد. وی بر اهمیت پروتکل الحاقی تاکید کرده و خاطر نشان کرد: اجرای پروتکل الحاقی همیشه بخشی از برجام بوده، هست و در صورت احیای این توافق، بخشی از آن خواهد بود. واکنش بلینکن به درخواست روسیه وزیر خارجه آمریکا در پی درخواست روسیه مبنی بر دریافت تضمین کتبی درخصوص حفظ حقوق این کشور در همکاری‌ها و روابط اقتصادی با ایران عنوان کرد که تحریم‌های اعمالی علیه مسکو ارتباطی با توافق هسته‌ای با ایران ندارد.آنتونی بلینکن، درگفت‌وگویی با سی‌بی‌اس نیوز اعلام کرد که حصول توافق هسته‌ای احتمالی با ایران نزدیک است اما «شماری از مسائل بسیار چالش‌انگیز» همچنان حل نشده باقی مانده‌اند. وی بااشاره به درخواست روسیه برای دریافت تضمین کتبی درخصوص همکاری‌ها و روابط اقتصادی با ایران عنوان کرد که تحریم‌های اعمالی علیه روسیه ارتباطی با توافق هسته‌ای با ایران ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید