پیام قاطع تهران به بغداد؛ ایران و عراق برادر هستند

در جریان سفر اخیر وزیر خارجه عراق به ایران، مقامات کشورمان ضمن تاکید بر اراده ایران برای داشتن روابطی عمیق، راهبردی و ممتاز با عراق به صراحت این پیام را به مقامات بغداد اعلام کردند که به هیچ‌عنوان اجازه نمی‌دهند که صهیونیست‌ها از طریق هیچ کشوری از جمله عراق، امنیت منطقه و ایران را به خطر بیندازند.

به گزارش ایسنا، چهارشنبه هفته گذشته ۲۴ فروردین ماه، فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به همراه قاسم الاعرجی، مشاور عالی امنیت ملی این کشور و احمد ابورغیف، سرپرست دستگاه اطلاعات وزارت کشور به دعوت حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان راهی تهران شد که در مورد مسائل دو جانبه از جمله مسائل امنیتی به وجود آمده بین دو کشور طی چند ماه اخیر رایزنی و گفتگو کنند.

این نخستین سفر هیاتی از عراق به ایران بعد از حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به اربیل بود، اتفاقی که برای مدتی بر روابط دو کشور حداقل در سطح پیام‌های رسانه‌ای و دیپلماتیک سایه انداخت، گرچه مقامات دو کشور تلاش کردند که اثرات این موضوع را مدیریت کنند و اجازه ندهند که اختلافات امنیتی ایجاد شده بر روابط ایران و عراق در دیگر ابعاد اثر بگذارد.

روز یکشنبه ۲۲ اسفندماه ۱۴۰۰ در پی اخبار منتشر شده مبنی بر حمله موشکی به منطقه‌ای در اربیل و تحلیل‌های انعکاس یافته در رسانه‌ها در مورد کم و کیف این حمله و دیگر موارد مرتبط با آن، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی بیانیه‌ای اعلام کرد «در پی جنایات اخیر رژیم جعلی صهیونیستی و اعلان قبلی مبنی بر بی‌پاسخ نگذاردن جنایت‌ها و شرارت‌های این رژیم منحوس؛ شب گذشته «مرکز راهبردی توطئه و شرارت صهیونیست‌ها» مورد هدف موشک‌های قدرتمند و نقطه زن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت.

پس از انتشار این بیانیه عده‌ای از رسانه‌ها از جمله المیادین نزدیک به حزب‌الله لبنان اعلام کردند مکانی که توسط ایران در اربیل موشکباران شد، مقر اصلی اقدامات جاسوسی و نظامی اسرائیل علیه ایران بود و اواخر دی ماه نیز ۶ پهپاد اسرائیلی با هدایت همین مقر، اقدامات خرابکارانه‌ای علیه یک مقر نظامی در کرمانشاه داشته‌اند. موضوعی که ایرج مسجدی سفیر ایران در عراق در مصاحبه اخیر خود با شبکه الشرقیه آن را تایید کرده است

این حمله موشکی از سوی ایران با واکنش دولت بغداد و اربیل مواجه شد چنان که وزارت امور خارجه عراق در همان روز با انتشار بیانیه‌ای در سایت رسمی خود اعلام کرد که این وزارت حمله موشکی به استان اربیل در کردستان عراق را محکوم می‌کند و مدعی شد که در این حمله موشکی مناطق مسکونی هدف قرار گرفتند.

در این بیانیه آمده است که این حمله نقض آشکار حاکمیت عراق به شمار می‌رود و منجر به ترس شهروندان شده و موجب ناامنی و بی‌ثباتی در اقلیم کردستان و کل کشور عراق در این مرحله حساس است.

وزارت خارجه عراق با تجاوز خواندن این حمله مدعی شد که این اقدام امنیت عراق و ثبات ملت آن را مورد هدف قرار داد و نیازمند موضع یکپارچه برای مقابله با آن است.

در همان روز وزارت امورخارجه عراق، ایرج مسجدی سفیر ایران در عراق را برای ارائه توضیحات در مورد اتفاقات رخ داده به این وزارت خانه فراخواند.

یک روز بعد از این حمله در روز دوشنبه مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به همراه هیاتی به اربیل سفر کرد و به همراه مقامات اربیل از مکان حمله بازدید کرد و بار دیگر در اظهاراتی نسبت به این تحولات واکنش نشان داد و آن را محکوم کرد.

در واکنش به اظهارات مقامات عراق در محکومیت این حمله و طرح برخی از ادعاها که عراق قصد دارد به خاطر این موضوع، از ایران به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کند، سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز روز دوشنبه ۲۳ اسفندماه در نشست مطبوعاتی خود در پاسخ به سوال در مورد حمله موشکی اخیر سپاه به یکی از مقرهای جاسوسی رژیم صهیونیستی در اربیل و برخی از مسائل مطرح شده در این زمینه گفت: به هیچ وجه پذیرفته نیست که یکی از همسایگان ما که روابط عمیقی با ما دارد و در سطوح مختلف تعامل بین دو کشور وجود دارد کانون ایجاد تهدید برای ایران باشد.

این کانون تهدید شدن به یک کشور ثالث برنمی‌گردد. رژیم صهیونیستی بارها و بارها از داخل خاک عراق ناامنی ایجاد کرده است. برخی تجمعات ضد انقلاب در اقلیم کردستان و گروه‌های تروریستی در این منطقه صورت گرفته است. در یک سال گذشته چندین بار به دولت مرکزی عراق در این زمینه تذکر داده شده است. در خفا و به صورت آشکارا تأکید شده که اجازه ندهند که مرزهای عراق مرزهای ناامنی برای ایران باشد.

وی گفت: ایران تحمل نمی‌کند که کانونی در نزدیکی مرزهایش، کانون خرابکاری و اعزام گروه‌های تروریستی به داخل ایران باشد. چه توسط گروه‌های ضد انقلاب و چه توسط رژیم صهیویستی در داخل منطقه اقلیم. بارها در ملاقات مختلف این موضوع گفته شده است. انتظار جمهوری اسلامی ایران از دولت مرکزی عراق این است که یک بار برای همیشه به این وضعیت پایان دهد و اجازه ندهد که مرزهایش مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

خطیب زاده گفت: آنچه مشخص است این است که دولت مرکزی عراق مسئولیت قطعی دارد برای اینکه جغرافیای عراق محل تهدیدی برای کشور همسایه آن یعنی ایران نباشد. متأسفانه در تمامی تذکراتی که در این زمینه به دولت مرکزی عراق بارها داده شده است خاک عراق مورد سوءاستفاده طرف‌های ثالث قرار گرفته است. از جمله گروه‌های ضد انقلاب و گروهک‌های کرد تروریستی ضد ایران.

آمریکا نیز از داخل عراق عملیات نظامی علیه ایران انجام داده و رژیم اشغالگر قدس نیز پایگاه‌های خرابکاری در عراق دارد. مکررا در این زمینه به دولت عراق تذکر داده شده، در این ارتباط صحبت شده که دولت عراق به این مسائل توجه کند.

وی تصریح کرد: آنچه که به دولت عراق اعلام کرده‌ایم این است که شرط دوستی، احترام به منافع و حاکمیت و مهمتر از همه حفظ پایداری این روابط است. متأسفانه تذکرات ما در این زمینه نادیده گرفته شد و در همین چارچوب یکی از کانون‌های دسیسه و خرابکاری علیه ایران به صورت مسئولانه مورد حمله قرار گرفت.

پس از این تحولات و کاهش اظهارات رسانه‌ای از سوی دو طرف در این ارتباط، وزیران امور خارجه ایران و عراق در روز پنچ شنبه ۱۸ فروردین ماه ۱۴۰۱ به صورت تلفنی در مورد آخرین تحولات عراق، مسائل دو جانبه و منطقه با یکدیگر رایزنی کردند و امیرعبداللهیان از فواد حسین دعوت کرد که به ایران سفر کند که این دعوت مورد پذیرش وزیر خارجه عراق قرار گرفت و در همین چارچوب دومین سفر فؤاد حسین به تهران در دولت سیزدهم در روز ۲۴ فرودین ماه ۱۴۰۱ انجام شد، او دوم دی ماه ۱۴۰۰ نیز به تهران سفر و با امیرعبداللهیان دیدار کرده بود.

درجریان دیدار وزیران امورخارجه دو کشور در عصر روز چهارشنبه ۲۴ فروردین ماه، به نظر می‌رسد یکی از محورهای اصلی مورد گفتگو دغدغه‌های امنیتی ایران در منطقه اربیل و فعالیت‌های صهیونیست‌ها و عناصر تروریستی در این منطقه علیه منافع ملی و تمامیت ارضی ایران بوده است چنان که در همین راستا حسین امیر عبداللهیان به صراحت در دیدار با فواد حسین تاکید کرد: ایران نمی‌تواند بپذیرد از مرزهای خود از سوی آمریکا، رژیم صهیونیستی و عناصر تروریست و تجزیه طلب تهدید شود و امنیتش در مخاطره قرار گیرد.

فواد حسین نیز در این دیدار تصریح کرد: امنیت ایران و عراق به یکدیگر وابسته است و عراق اجازه نمی‌دهد از خاک خود تهدیدی علیه همسایگانش صورت گیرد.

این دیپلمات عالیرتبه عراقی همچنین در مصاجبه مطبوعاتی با حسین امیر عبداللهیان در محل وزارت امور خارجه ایران در اظهاراتی گفت: امنیت ایران و عراق مرتبط با امنیت منطقه است. ایران و عراق دو کشور همسایه هستند و روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی با قدرت بین دو کشور وجود داشته و دارد. زمانی که مشکل امنیتی وجود داشته باشد باید راه گفتگو را برای حل آن در پیش بگیریم. درها برای گفتگو باز است چه در بغداد و امیدواریم که این درها در تهران باز باشد تا بتوانیم گفتگوهای فشرده‌ای را درباره مسائل امنیتی آغاز کنیم.

وی گفت: برادران ایرانی برخی شکایت‌ها را درباره برخی مسائل امنیتی دارند و در گفتگوها صریح صحبت کردیم و باید با صراحت در این باره صحبت کنیم و باید این مسائل را از راه‌های دیپلماتیک و از طریق گفتگو حل کنیم؛ ما این مسائل را حل خواهیم کرد.

فوادحسین در روز پنچ شنبه در ادامه دیدارهای خود با مقامات تهران با حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رییسی دیدار کرد.

رئیس جمهور نیز در این دیدار در بخشی از سخنان خود با تاکید بر اینکه تهران از کشورهای همسایه به ویژه عراق انتظار جدی دارد که اجازه هیچ‌گونه حضور مخلّ امنیت جمهوری اسلامی ایران را چه در مناطق تحت کنترل دولت فدرال چه در نواحی تحت هدایت اقلیم کردستان را ندهد، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران برادری خود را نسبت به همسایگان در عمل ثابت کرده و دوست دوران رزم بوده و نه فقط دوست دوران بزم، و لذا انتظار داریم کشورهای همسایه نیز نسبت به توطئه‌های دشمنان هوشیار باشند.

رئیس شورای عالی امنیت ملی با یادآوری پیام یکی از مقامات ارشد اقلیم کردستان عراق به وی مبنی بر اینکه اگر حاج قاسم سلیمانی نبود اقلیم کردستان نبود، گفت: متاسفانه اقلیم دچار غفلت‌هایی شده است، ولی جمهوری اسلامی ایران تحرکات رژیم صهیونیستی را با دقت تحت نظر دارد و همکاری با این رژیم کودک‌کش قابل پنهان کردن نیست و به هیچ‌عنوان اجازه نمی‌دهیم که آن‌ها از طریق هیچ کشوری از جمله عراق، امنیت منطقه را به خطر بیاندازند.

وزیر خارجه عراق نیز در این ملاقات که در محل ریاست جمهوری ایران برگزار شده بود، گفت: سرزمین عراق هرگز جایی برای اقدام علیه امنیت ایران نخواهد بود و آماده همکاری گسترده از جمله در حوزه امنیتی برای جلوگیری از بروز هرگونه تهدید علیه منافع جمهوری اسلامی ایران هستیم.

همزمان با سفر فواد حسین به تهران و رایزنی‌هایش با مقامات ایران، ایرج مسجدی سفیر ایران در بغداد نیز در مصاحبه با شبکه الشرقیه در پاسخ به سوالی درخصوص حمله موشکی ایران به مرکز راهبردی صهیونیست‌ها در اربیل گفت: من در دیدار با مسئول وزارت خارجه عراق این مساله را شرح دادم و گفت که حاکمیت عراق برای ما کاملا مورد احترام است، اما شما باید نگرانی‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران را از بین ببرید، ما نباید از یک طرف دوست باشید و از یک طرف گام‌هایی برداشته شود که امنیت ایران را به خطر بندازد.

برای مثال گروه‌های معارض جمهوری اسلامی ایران در خاک اقلیم کردستان چکار می‌کنند؟ این‌ها پایگاه‌هایی دارند و دائما درحال رفت آمد به خارج و اقلیم کردستان هستند، بدتر از همه این‌ها این گروه‌ها وارد خاک ایران می‌شوند و اقدامات امنیتی انجام می‌دهند سپس به خاک اقلیم بازمی گردند.

سفیر کشورمان که حدود چند هفته دیگر دوران ماموریت ۵ساله‌اش در بغداد به اتمام خواهد رسد و محمد کاظم آل صادق جایگزین او در این سمت خواهد شد در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود در ابتدا از دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان نسبت به این امر خبر می‌دادید، گفت: ما بارها به آن‌ها هشدار دادیم، زیرا ما خواهان این نیستیم که مساله به درگیری برسد، اما اگر نگرانی‌های امنیتی ما برطرف نشد. ما نمی‌توانیم دست بسته بمانیم، این گروه‌ها وارد خاک ما می‌شوند و نیروی‌های امنیتی ما را می‌کشند و به خاک کردستان بازمی گردند.

مسجدی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در این ارتباط تاکید کرد: مقامات کردستان نگرانی‌های امنیتی ما را جدی نمی‌گیرند و اسرائیلی‌ها از داخل اقلیم کردستان امنیت ما را هدف قرار می‌دهند، دلیل این حمله موشکی عملیاتی بود که نیروهای اسرائیلی از داخل خاک اقلیم کردستان علیه پایگاه وابسته به سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی در کرمانشاه انجام دادند و حمله موشکی پاسخی به این عملیات بود و گرنه ایران به دنبال ایجاد مشکلات با اقلیم کردستان نیست

مسجدی خطاب به مجری این شبکه ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران خواهان امنیت و حاکمیت کامل از حاکمیت عراق است، اما من از شما این سوال را می‌پرسم که در صورت انجام عملیات از سوی آمریکا و یا اسرائیل و یا نیروهای ضد انقلاب علیه ایران ما باید چه اقدامی انجام دهیم، ایران باید دست بسته بماند یا باید از خودش دفاع کند، ما از امنیت خود د فاع کردیم.

وی افزود: ما نمی‌خواهیم این مسائل به پرونده‌های امنینی و نظامی تبدیل شوند و انتظار داریم که دولت مرکزی عراق و مقامات اقلیم کردستان اجازه ندهند که خاک اقلیم به پایگاهی علیه امنیت ما تبدیل شود. ما هیچ کس را تهدید نمی‌کنیم و همواره پیام دوستی و برادری می‌فرستیم.

سفیر ایران در بغداد در پاسخ به این سوال که ایران می‌گوید عناصر اسرائیلی در خاک کردستان حضور دارند درحالی که دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان این مساله را رد می‌کنند، من به عنوان یک شهروند عراقی حرف کدام یک را باور کنم، گفت: ما پیشنهادی برای حل این مشکل مطرح کردیم و این موضوع را دنبال می‌کنیم، ما گفتیم که می‌توانیم یک کمیته مشترک میان ایران و دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان تشکیل دهیم و اعضای این کمیته مذاکرات و مباحثاتی میان خود انجام می‌دهند و اقدام به از بین بردن نگرانی‌های امنیتی می‌کنند و اطلاعاتی که دارند را در آن کمیته مطرح می‌کنند، به نظر من اگر این پیشنهاد اجرایی شود می‌توان مشکل را حل کند.

بر اساس این گزارش همچنین هفته پیش نیز هیاتی از ایران به ریاست حسن دانایی‌فر سفیر پیشین ایران در عراق به منطقه اقلیم کردسنان سفر کرد بنا بر خبرهای رسمی اعلام شده در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۴۰۱ هیاتی از جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی حسن دانایی‌فر سفیر سابق ایران در بغداد، وارد اربیل شدند و طی دو روز با مسعود بارزانی رهبر حزب دمکرات کردستان عراق، مسرور بارزانی نخست‌وزیر اقلیم، نیچروان بارزانی ریاست اقلیم کردستان عراق دیدار و پیرامون موضوعات مرتبط و منطقه‌ای و تحولات عراق و اقلیم کردستان بحث و تبادل‌نظر کردند.

با توجه به اخبار منتشر شده از گفتگوهای اخیر مقامات ایران و عراق در جریان سفر فواد حسین به تهران به نظر می‌رسد در این دیدار ها، ایران ضمن حمایت مجدد از امنیت و تمامیت ارضی عراق و احترام به این موضوع بر اساس اصل همسایگی و حقوق بین الملل بر این موضوع تاکید کرده است دولت مرکزی عراق و مقامات اقلیم کردستان نباید اجازه ندهند که خاک اقلیم به پایگاهی علیه امنیت ایران تبدیل شود چرا که تهران در مورد امنیت ملی خود با هیچ طرفی مصالحه نمی‌کند و نسبت به هر تهدیدی که امنیت و تمامیت ارضی ایران را به خطر اندازد واکنش مناسب و قاطع خواهد داشت.