توافق هسته‌ای ایران، پیچیدگی‌ها و سیم‌های خاردار

مذاکرات بین واشنگتن و تهران بر سر پرونده هسته ای ایران به بن بست رسیده است و به زودی توقف مذاکرات به طور علنی اعلام خواهد شد. احتمالا پس از آن شاهد افزایش تحریم ها علیه ایران خواهیم بود تا این کشور مطابق با آنچه غرب می خواهد مجبور شود سر تسلیم فرود آورد و در عین حال گزینه نظامی نیز روی میز است. 

بر اساس گزارشی که مارک فیتزپاتریک در المانیتور منتشر کرد، ایران برای تبدیل ذخایر اورانیوم 60 درصد غنی شده خود به اورانیوم 90 درصد که برای ساخت یک بمب هسته ای کافی باشد فقط به دو هفته زمان نیاز دارد. با توجه به این که دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به دوربین های نصب شده در تاسیسات غنی سازی اورانیوم در فردو و نطنز قطع شده است و بازرسان به طور میانگین هر هفته یک بار از تاسیسات نطنز بازدید می کنند، ایران با یک بار مختل کردن بازرسی ها به بهانه هایی مثل وجود خطر برای سلامتی یا وقوع عملیات خرابکارانه، می تواند فرصت دو هفته ای مورد نیاز برای تبدیل اورانیوم 60 درصد به 90 درصد را به دست آورد. 

برنامه هسته ای ایران فقط مشکل آمریکا نیست بلکه به متحدان این کشور در منطقه به ویژه اسرائیل نیز مربوط می شود. این باور در واشنگتن وجود دارد که اسرائیل نمی تواند اجازه دهد دشمنی که موجودیتش را تهدید می کند به سلاح هسته ای دست یابد به ویژه که این دشمن، بارها متعهد به نابودی اسرائیل شده است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند اسرائیل از نظر تاکتیکی توانایی حمله به تاسیسات هسته ای ایران را دارد ولی نابودی این تاسیسات هنوز به ضرورت راهبردی برای اسرائیل تبدیل نشده است. 

مقامات امنیتی و نظامی و اطلاعاتی و سیاسی اسرائیلی که دیدگاه های مختلفی درباره مفید بودن یا نبودن بازگشت به برجام دارند، معتقدند خودداری آمریکا از تهدید نظامی جدی ایران، موجب تقویت موضع ایران در مذاکرات شده است. این مقامات همچنین باور دارند که تغییری در جهت مثبت در ایران روی نخواهد داد و بازگشت به برجام از نفرت ایران از اسرائیل یا آمریکا نخواهد کاست. 

نگاهی عمیق نشان می دهد مذاکرات هسته ای، مذاکراتی بی سرانجام است که بازنده آن آمریکا و برنده آن ایران خواهد بود چرا که این مذاکرات به ایران فرصت پیشبرد برنامه هسته ای اش را می دهد. به طور خلاصه، به اعتقاد بسیاری از کارشناسنان منتقد برجام، احیای توافق هسته ای با ایران، مشکل اصلی را که مربوط به فعالیت های قبلی ایران در زمینه سلاح هسته ای است، حل نخواهد کرد. بهترین دستاوردی که دیپلماسی می تواند داشته باشد، خرید زمان و فراهم کردن امکان دستیابی به پیشرفت بیشتر در آینده است. در خصوص ایران، زمان به کالای بسیار باارزش و مهمی تبدیل شده است که مذاکره کنندگان این کشور به دنبال خرید آن به هر قیمتی هستند.