دیپلمات سابق ایران: کشاندن پای ایران به جنگ اوکراین، سناریوی روسیه بود

قربان‌اوغلی درباره هدف و استراتژی روسیه از دخیل کردن ایران در جنگ اوکراین، می‌گوید که ورود ایران به جنگ اوکراین، سناریوی مسکو برای سنجاق کردن سرنوشت ایران، مذاکرات هسته‌ای و تکمیل حلقه " نگاه به شرق" در سیاست خارجی ایران بود.

جاوید قربان اوغلی درخصوص تاثیرات نزدیکی موضع ایران به روسیه در بحران اوکراین بر احیای برجام، مطرح کرد: «جنگ اوکراین ضربه سنگینی بر روند مذاکرات توافق هسته‌ای وارد کرد. موضع ایران در جنگ اوکراین بسیار فراتر از " نزدیکی به روسیه " و در واقع ورود در جنگ به نفع طرف متجاوز بود. پیام قرار گرفتن در کنار روسیه که فروش پهپاد‌ها و عملیاتی شدن آن‌ها در جنگ، در واقع در حکم عبور ایران از بی‌طرفی و ورود در جنگ و حمایت از متجاوز و اشغال سرزمین طرف دیگر بود. درحالی که سازمان ملل متحد با اکثریت قابل توجهی روسیه را متجاوز اعلام کرده بود، این اقدام ایران در واقع نوعی رویارویی با آن سازمان و تصمیمات آن بود.»

وی ضمن تاکید براینکه تداخل موضع ایران در جنگ اوکراین با عدم انعطاف در مذاکرات ضربه سنگینی بر تلاش‌ها برای نجات مذاکرات و نزدیک کردن موضع ایران و آمریکا بود، گفت: «آقای جوزپ بورل به نمایندگی از طرف اتحادیه و البته در هماهنگی با امریکا، طرحی را برای توافق ارائه کرد. حاصل دو نشست در قطر و وین، بن‌بست کامل بود.»

این دیپلمات بازنشسته افزود: «به نظرم روسیه با طراحی هوشمندانه‌ای پای ما را به جنگ اوکراین کشاند. اینکه دومین قدرت بزرگ نظامی جهان نیازمند کمک ایران برای تغییر مسیر جنگ باشد، تصوری خام و به دور از واقعیت است. همچنین روسیه با توافق هسته‌ای مخالف بود. روایت آقای ظریف در نوار معروف در واقع پشت پرده مذاکرات منجر به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را آشکار کرد. ظریف در آن مصاحبه به صراحت کارشکنی روسیه و تلاش برای جلوگیری از توافق را بیان کرد؛ بنابراین در پاسخ به سوال شما باید اشاره کنم که ورود ایران به جنگ اوکراین، سناریوی مسکو برای سنجاق کردن سرنوشت ایران، مذاکرات هسته‌ای و تکمیل حلقه " نگاه به شرق" در سیاست خارجی ایران بود.»

قربان‌اوغلی ادامه داد: «در حالی که جناح خاصی در ایران برای نشان دادن " قدرت پهپادی " کشور کف زده و هورا می‌کشید و نشانه آن را نقش پهپاد‌ها در تغییر موازنه جنگ اوکراین تلقی می‌کرد، همزمان با این شادی در اردوگاه آن طیف خاص، روسیه مشغول پیشبرد استراتژی‌های خود در اطراف ایران بر اساس منافع خود بود و هست که پرده آخر آن را در نشست مشترک وزرای دفاع سه کشور (روسیه، ترکیه و سوریه) و نشست احتمالی سران سه کشور ملاحظه کردیم.»

این تحلیلگر سیاست خارجی در پاسخ به اینکه نزدیکی موضع ایران به روسیه در رابطه اروپا با کشور ما چه تاثیری داشته است، گفت: «حمایت ایران از روسیه در واقع ورود به حیات خلوت اروپا و در حکم اعلام جنگ به اتحادیه بود. به جرات می‌توان ادعا کرد که جنگ اوکراین و موضع ایران ضربه سنگینی بر راهبرد ایران زد. اطلاع دارید که ایران همواره در چهار دهه گذشته و فارغ از اینکه کدام دولت و با چه گرایشی زمام امور را در دست داشت، روابط با اروپا در سرلوحه سیاست خارجی ایران و "راهبرد روابط با غرب منهای امریکا " قرار داشت. از این منظر جنگ اوکراین و اعتراضات پس از ماجرای فوت خانم مهسا امینی ضربه سنگینی بر آن راهبرد بود.»

این کارشناس سیاست خارجی در ادامه بیان کرد: «فارغ از تفاوت تحلیل‌ها در باره شروع، اهداف، انگیزه‌ها و نتایج بحران اوکراین، اروپا بازنده اصلی این جنگ بود. بحران اوکراین، علاوه بر تاثیرات مخرب بر اقتصاد اروپا، بحران انرژی، تورم و صرف هزینه‌های سنگین مالی برای حمایت از اوکراین و مساله پناهندگان جنگ، به دلیل تهدیدات روسیه، از نظر مقوله امنیت، اروپا را بیش از پیش به آمریکا وابسته کرد.»

وی ضمن تاکید بر اینکه هدف روسیه از وارد کردن ایران در جنگ، وابسته کردن بیشتر ایران به خود و تقویت راهبرد نگاه به شرق ایران بوده است، افزود: «به نظر می‌رسد که روسیه تا حدود بسیار زیادی این هدف را به منصه ظهور رساند. تحولات نگران‌کننده‌ای در منطقه و جهان در جریان است و بی‌توجهی ایران نسبت به جابجایی رویکرد‌های قدرت‌های تاثیرگذار جهان فاجعه‌بار است. سفر رئیس جمهور چین به عربستان و بیانیه‌های مشترک با این کشور و همچنین با سران شورای همکاری خلیج فارس، رویکرد‌های روسیه در قبال سوریه و ترکیه و اسرائیل، بحران در روابط اروپا با ایران و تحولاتی که در عرصه بین‌المللی در حال شکل‌گیری علیه کشورمان است، ازجمله قطعنامه شورای حقوق بشر، اخراج ایران از شورای زنان سازمان ملل، تنزل شدن جایگاه ایران در افکار عمومی جهان و...، سرفصل‌های نگران‌کننده‌ای است. زنجیره شکل‌گیری اجماع جهانی علیه ایران که سرآغاز تصمیمات جدید در عرصه جهانی علیه کشورمان است، در حال تکمیل است.»

قربان‌اوغلی در پایان خاطرنشان کرد: «به نظر می‌رسد سیاست‌سازان و تصمیم‌گیران هنوز در فضای دوران جنگ سرد به سر می‌برند و امید‌های واهی به نقش احتمالی روسیه (و چین) بسته‌اند.