اختلاف‌تاکتیکی اتحادراهبردی
در ماه‌های اخیر روند حل اختلافات منطقه‌ای به‌واسطه توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان که با میانجیگری چین حاصل شد با شیب تندی در حال حرکت است.کاهش تنش بین کشورهای همسایه از یمن گرفته تا سوریه، از آثار و پیامدهای این تغییر راهبردی در منطقه است.با توجه به این‌که برقراری امنیت و ایجاد آرامش در منطقه باعث توسعه همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای همسایه می‌شود این امر بیشترین نگرانی و ناامنی را برای رژیم صهیونیستی به همراه داشته است.
۲ احتمال درباره اختلافات اسرائیل و آمریکا
یک گمانهزنی درباره این نگرانی به عدم توجه آمریکا به اسرائیل در دوره بایدن مربوط می‌شود. براساس این گمانهزنی، آمریکا به‌دلیل جنگ‌اوکراین و تقابل نیابتی در برابر روسیه بیشترین تمرکز خود را به این جبهه معطوف کرده است به‌طوری که رئیس‌جمهور آمریکا در نطقی رسانه‌ای اعلام کرد که چالش کنونی سیاست خارجی کاخ سفید مقابله با روسیه و رقابت اقتصادی با چین است. گمانهزنی دیگری هم در این زمینه وجود دارد که معتقد است بعد از این‌که جو بایدن از نتانیاهو و کابینه وی خواست برای جلوگیری از بحرانی‌تر شدن اوضاع اسرائیل از طرح تغییرات قضایی عقب‌نشینی کنند صهیونیست‌ها هجمه تندی علیه بایدن آغاز کردند چنان‌که خود نتانیاهو و وزرای او همانند ایتمار بن گویر، وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی به بایدن هشدار دادند که اسرائیل مستقل بوده و تحت دیکته و فشار هیچ طرف خارجی قرار نمی‌گیرد؛ حتی اگر این طرف از بهترین دوستانش باشد. فارغ از آن‌که کدام یک از دیدگاه‌های فوق به واقعیت نزدیک‌تر است ظاهرا سیاست کاهش تنش در منطقه خاورمیانه با توجه به این‌که مشکلات آمریکا در زمینه‌های مختلف روبه فزونی است به عنوان یک دکترین نانوشته مورد پذیرش حاکمان آمریکا در مقطع کنونی قرار گرفته است. از این رو رژیم صهیونیستی با مختصات جدید در منطقه عملا خود را در تنگنای استراتژیک حس می‌کند و برای ناامن سازی و ایران هراسی به‌شدت در حال تکاپوست.در بعد روابط اسرائیل و آمریکا نیز تحولات و رویدادهای قابل توجهی پدید آمده که در گذشته کم‌سابقه بوده‌اند. در این خصوص می‌توان به چند گزاره اشاره کرد.
انتقاد علنی آمریکا از رژیم صهیونیستی
جو بایدن در واکنش به اوضاع متشنج صهیونیست‌ها از کابینه این رژیم انتقاد کرد و به نتانیاهو هشدار داد که باید پروژه تغییرات قضایی را که موجب اعتراضات گسترده اسرائیلیها و قرار گرفتن کابینه اسرائیل در مرز فروپاشی شده کنار بگذارد. علاوه بر آن در واکنش به اظهارات بایدن، راست افراطی‌های حامی کابینه نتانیاهو به خیابان‌ها ریخته و شعارهایی در محکومیت مداخله آمریکا سر دادند که حاوی توهین‌های بی‌سابقه به رئیس‌جمهور آمریکا بود.تحلیلگران و کارشناسان حوزه مطالعات بین‌الملل و منطقه، ظهور تحولات جدید را در غرب آسیا، زمینه شکاف بین آمریکا و اسرائیل ارزیابی می‌کنند به‌طوری که سفر نتانیاهو به آمریکا بر سر اختلافات پیش آمده لغو شد و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی تلویحا علیه سیاست‌های بایدن در عرصه خارجی انتقاد کرد.
شکاف میان جامعه یهودی آمریکا با اسرائیل
در میان یهودیان آمریکا، مخالفان نتانیاهو بیشترین درصد را تشکیل می‌دهند. مخالفان نتانیاهو در جامعه یهودی آمریکا شامل میانه‌روها و یهودیان غیرمذهبی هستند که در مجموع ۷۲درصد یهودیان این کشور را شامل می‌شوند، این در حالی است که یهودیان افراطی ارتدوکس در آمریکا که از نتانیاهو حمایت می‌کنند، کمتر از ۲۸درصد جامعه یهودی این کشور را تشکیل می‌دهند.اظهارات نتانیاهو و بایدن در تقابل با همدیگر در آمریکا نیز سروصدا به پا کرده است. از یک طرف جمهوریخواهان بایدن را به تضعیف یک متحد کلیدی متهم کرده‌اند و از سوی دیگر برخی از فعالان حزب دموکرات نیز از او خواسته‌اند که موضع محکم‌تری در برابر اقدامات ضددموکراتیک اسرائیل اتخاذ کند.رهبران حزب جمهوریخواه آمریکا با متهم کردن دولت بایدن به داشتن احساسات ضد اسرائیلی به این وقایع واکنش نشان داده‌اند. سناتور تد کروز با اشاره به این حرف بایدن که فعلا برنامه‌ای برای دیدار با نتانیاهو ندارد در توییتی نوشت که چنین چیزی شرم‌آور است.البته بعد از این تلاطم‌ها هر دو طرف سعی کردند فضا را آرام کنند. نتانیاهو تلاش کرد به اسرائیلیها اطمینان دهد روابط چنددهه‌ای او با دوست خوبش، جو خراب نشده و روابط‌شان تزلزل‌ناپذیر است و خدشه برنمی‌دارد. متقابلا آمریکا نیز تلاش مشابهی انجام داد. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید با اشاره به قسمت‌های آشتی‌جویانه بیانیه اخیر نتانیاهو گفت که در این اظهارات چیزهای دوست‌داشتنی زیادی وجود دارد و اختلاف اخیر میان بایدن و نتانیاهو به معنای تیرگی روابط میان آمریکا و اسرائیل نیست.جان کربی افزود، این دو نفر ۴۰سال است که همدیگر را می‌شناسند و دوستی عمیقی بین آنها برقرار است و اصلا به‌دلیل همین دوستی است که می‌توانند در برابر یکدیگر صریح باشند.
توافق آبراهام در کما
عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی و مسلمان که با حمایت آمریکا در دوره ترامپ آغاز شد در حال حاضر بسیار کمرنگ شده و حتی طبق برخی اطلاعات و داده‌ها، پشیمانی کشورهای عربی در پذیرفتن این طرح آشکار شده. روابط اسرائیل و جهان عرب در چند ماهه اول دولت کنونی اسرائیل بدتر شده است.شتاب مثبت در روابط اسرائیل و اعراب که خود بنیامین نتانیاهو از طریق امضای توافق‌نامه آبراهام در سپتامبر۲۰۲۰ نقش کلیدی در آن داشت در زمان دولت نفتالی بنت و یائیر لاپید، سرعت گرفت اما حالا روندی روبه افول دارد.در حالی که مقامات اسرائیل تصور می‌کردند با نزدیک شدن به کشورهای عربی زمینه محدود کردن عرصه بر جمهوری اسلامی ایران را فراهم می‌سازند به یکباره با توافق ایران و عربستان غافلگیر شدند.
چالش‌های درونی و بیرونی رژیم صهیونیستی
نتانیاهو در جدیدترین اظهارات خود معتقد است ۹۰درصد مشکلات امنیتی اسرائیل از ایران و نیروهای نیابتی این کشور است. او گفته هیچ توافقی با ایران، اسرائیل را ملزم نخواهد کرد و ما برای دفاع از خود هر کاری انجام خواهیم داد.این صحبت‌ها همراه چالش‌های عدیده داخلی مانند تظاهرات هفتگی مردم در خیابان‌ها، سرقت تسلیحات از پادگان‌ها و افزایش عملیات‌های استشهادی، نشان‌دهنده مشکلات ساختاری و هویتی رژیم غاصب صهیونیستی و شکست راهبردهای آنها برای مهار ایران است. افزایش شکاف‌های اجتماعی و هویتی در داخل اسرائیل از یک سو و عدم حمایت آمریکا در این مقطع و فاصله گرفتن شرکای آنها زمینه بحران‌های سختی را فراهم کرده که موجودیت رژیم صهیونیستی را بیش از گذشته در خطر قرار داده است.
اختلافات کم‌سابقه اما غیر راهبردی
روابط اسرائیل و آمریکا در هم تنیده است و به‌سادگی تفکیک‌پذیر نیست. اختلافات اخیر بین سران آمریکا و اسرائیل در خصوص برخی از سیاست‌ها، روش‌ها و اولویت‌هاست. اولویت سیاست‌گذاران آمریکا در حال حاظر تمرکز روی جنگ اوکراین و مهار چین است.غرب آسیا و تحولات مربوط به آن در دایره عملیاتی و تاکتیکی آمریکا در کوتاه مدت کمرنگ شده است. این در حالی است که بهبود روابط ایران و کشورهای عربی، اسرائیل را بیش از پیش هراسان کرده است. اختلافات موجود در روابط آمریکا و اسرائیل نمی‌تواند راهبردی باشد و باید این‌گونه مورد تحلیل قرار گیرد که بخشی از هیات حاکمه اسرائیل با بخشی از هیات حاکمه امریکا دچار اختلاف شده‌اند که البته شدت آن نسبت به گذشته افزایش داشته است. گرچه اتحاد استراتژیک دو طرف در اتخاذ روش و تاکتیک‌ها دچار اختلال شده اما هر لحظه ممکن است با روند تحولات، دستخوش تغییر شود.بنابراین به‌رغم آن‌که تشدید اختلافات و شکاف در روابط اسرائیل و آمریکا کم سابقه به‌شمار می‌آید اما نمی‌توان آن را تغییر استراتژیک و راهبردی قلمداد کرد.
محمد علیزاده - گروه بین‌الملل روزنامه جام جم
دیدگاه تان را بنویسید