CNN : آغاز دهه جدید میلادی با اتفاقات غیرمنتظره‌ بین ایران و آمریکا؛ حالا چه می‌شود؟

کریستین امانپور در گزارشی در سی ان ان نوشت:  دهه جدید میلادی با اتفاقات غیرمنتظره‌ای آغاز شد که در یکی از آن‌ها آمریکا برای نخستین بار از جنگ جهانی دوم به این سو مقام رسمی یک کشور را ترور کرد. تنش ایران و آمریکا که با ترور سردار سلیمانی آغاز شد پایان غم‌انگیزی داشت، ایران گفت که به اشتباه یک هواپیمای مسافربری اوکراینی را با موشک ضدهوایی هدف قرار داده و باعث قربانی شدن 176 نفر در هواپیما شده است.

به گزارش«انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است:  روز شنبه فرمانده هوافضای سپاه پاسداران در کنفرانسی مطبوعاتی که به صورت مستقیم از تلویزیون هم پخش می‌شد، گفت: اپراتور پدافندی به اشتباه هواپیما را یک موشک کروز شناخته بود، وقتی خبر ساقط کردن هواپیما را شنیدن آرزوی مرگ کردم.

اوکراین خواستار بررسی و جبران خسارات کامل قربانیان عمدتاً ایرانی، کانادایی و اوکراینی است. این حادثه دقیقا چند ساعت بعد از آن صورت می‌گرفت که ایران در تلافی ترور قاسم سلیمانی به پایگاه‌های آمریکا در عراق حمله کرده بود.

حالا چه می‌شود؟ چگونه ضرر غیر قابل وصف این خانواده‌های قربانی جبران می‌شود؟ از طرف دیگر رهبران دو دولت آمریکا و ایران، حالا که برای اولین بار از زمان انقلاب اسلامی در رویارویی مستقیم نظامی قرار دارند، چگونه مسیری را برای خروج از این بحران پیدا می‌کنند؟

هنوز سوالات بی پاسخ بسیاری در مورد شواهد حملات قریب الوقوع علیه آمریکایی‌ها که واشنگتن ادعا می‌کند به خاطر آن تصمیم به ترور سلیمانی گرفته وجود دارد. مایک لی و رند پل، سناتورهای جمهوری خواه هم صدا با دموکرات‌ها خواستار توضیحات کامل دولت ترامپ در مورد این تصمیم جنجالی شدند. لی در مورد این اتفاق می‌گوید: این تصمیم بدون توجیه بدترین اقدام نظامی ممکن است که من حداقل در این 9 سال دیده‌ایم.

کنگره می‌خواهد بداند آیا واقعا آنگونه که ترامپ در فاکس نیوز گفت، سلیمانی قصد حمله به 4 سفارتخانه آمریکا در منطقه را داشته است همچنین مجلس نمایندگان می‌خواهد دریابد که آیا هدف آمریکا گسترده تر از آنچه ادعا می‌شود، بوده است. در همان روز که آمریکا سلیمانی را در بغداد ترور کرد، در تلاشی ناموفق قصد داشته یکی دیگر از مقامات ارشد نظامی ایران در یمن را نیز ترور کند.

در این بین، آخرین نظرسنجی USA Today از زمان آغاز این خصومت‌ها، می‌گوید آمریکایی‌ها از زمان ترور ژنرال ایرانی احساس امنیت نمی‌کنند.

در این نظرسنجی مشخص شده که 55 درصد آمریکایی‌ها معتقدند که ترور سلیمانی باعث می‌شود آمریکا از امنیت کمتری برخوردار شود. همزمان در دو نظر سنجی دیگر 57 درصد مخالف حملات هوایی آمریکا به اماکن فرهنگی ایران هستند و 53 درصد هم خواهان آن شدند که کنگره اختیارات نظامی ترامپ در حمله به ایران را محدود کند. براساس تحقیقات جدید پیو که روز چهارشنبه منتشر شد، احساسات ضد آمریکایی از زمان به قدرت رسیدن ترامپ در سراسر جهان رو به افزایش است.

متحدان آمریکا از جمله کشورهای اروپایی و کشورهای عضو ناتو نه از حملات ترامپ به ایران حمایت می‌کنند و نه حاضر هستند از توافق هسته‌ای با این کشور خارج شوند. نکته قابل توجه آن که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان روز شنبه برای دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به مسکو رفت تا با این کشور در مورد راهکارهای کاهش تنش گفتگو کند.

آیا بحران بین ایران و آمریکا پایان یافته است؟ خیر، این طور نیست.

رئیس جمهور دونالد ترامپ از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داده است. وی روز چهارشنبه در سخنرانی خود گفت: آمریکا بالافاصله تحریم‌های جدیدی را علیه تهران اعمال خواهد کرد... این تحریم‌ها به قوت خود باقی خواهند ماند تا ایران رفتار خود را تغییر دهد. تنها در ماه‌های اخیر، ایران در اقداماتی خصمانه دست به توقیف کشتی‌ها در آب‌های بین‌المللی، حمله به تاسیسات نفتی عربستان و ساقط کردن پهپاد آمریکایی زده است.

ترامپ از اروپا و روسیه و سایر کشورهای جهان خواست تا از توافق هسته‌ای با ایران خارج شوند و در عین حال از آنها خواست که برای دستیابی به توافق جدید با ایران به وی بپیوندند.

ترامپ گفت: همه ما باید در راستای دستیابی به یک توافق جدید با ایران که جهان را به مکانی امن‌تر و صلح آمیز‌تر تبدیل کند، تلاش کنیم. ما همچنین باید به توافقی برسیم که ایران اجازه شکوفایی و پیشرفت پیدا کند و از پتانسیل های عظیم استفاده نشده خود بهره ببرد.

رویارویی نظامی بین آمریکا و ایران ممکن است در حال حاضر به پایان برسد، اما رهبران ایران برنامه‌های سیاسی طولانی مدت خود را رها نخواهند کرد.

آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی تلویزیونی خود در روز چهارشنبه تأکید کرد:در پاسخ به کاری که آمریکایی‌ها کردند اقدام نظامی کافی نیست. آنچه اهمیت دارد این است که حضور آمریکا در منطقه باید به پایان برسد.

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نیز که به عنوان فردی میانه‌رو شناخته می‌شود از پیام آیت الله خامنه‌ای در توییت خودش حمایت کرد.

همزمان سخنان روز چهارشنبه ترامپ نشان داد که وی نیز به دنبال راه‌هایی برای کاهش حضور نظامی آمریکا در منطقه است.

او در جریان این سخنرانی گفت: امروز قصد دارم از ناتو بخواهم که بیشتر درگیر روندهای مربوط به خاورمیانه شود... آمریکا به استقلال در حوزه انرژی دست یافته است ... ما اکنون مستقل هستیم و نیازی به نفت خاورمیانه نداریم.

این پیام برای متحدان خلیج فارس آمریکا مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی که وابسته به چتر نظامی واشنگتن هستند، چه پیغامی دارد؟ آن‌ها اکنون فرآیند دیپلماتیک خود برای برقراری تماس با ایران را آغاز کرده‌اند.

مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا به من گفته بود که آمریکا می‌خواهد تنش را کاهش دهد.

او صراحتا گفت: ما به دنبال شروع جنگ با ایران نیستیم، اما آماده هستیم تا آن را به پایان برسانیم. همانطور که من طی چند روز گذشته به بسیاری از همکارانم گفتم ما علاقمند به گفتگو با ایران هستیم. ما فکر می‌کنیم گفتگو دو جانبه بهترین رویکرد در این مقطع زمانی است.

در حالی که متحدان آمریکا و حتی مخالفان آن نسبت به شروع جنگ دیگری در خاورمیانه هشدار می‌دهند، نمی‌توان در حال حاضر چشم‌اندازی از گفتگو بین دو طرف دید.

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه روز سه شنبه تأکید کرد که سیاست دولت ترامپ مقابله و مهار ایران است، اما اینها می‌توانند دو ایده رقابتی باشند.

الیسا اسلوتکین از نمایندگان حزب دموکرات همچنین هشدار داد که اگر دولت ترامپ استراتژی دیپلماتیک مناسبی را ترسیم نکند، جنگ هنوز هم می‌تواند بر اثر یک تصادف به وقوع بپیوندد.

او به من گفت: من تردیدی در این ادعا وزیر دفاع یا حتی رئیس جمهور که نمی‌خواهند وارد جنگ شوند ندارم، اما بیشتر جنگ‌ها بدون قصد و نیت و به یکباره رخ می‌دهند.

وی همچنین اضافه کرد: در اکثر جنگ‌ها، شما بر اثر یک سری اقدامات ناخواسته وارد جنگ می‌شوید و زمانی که به خودتان می‌آیید دیگر برای عقب نشینی دیر است. فکر می‌کنم اکنون ما در معرض خطری جدی قرار داریم. بنابراین، احتمال جنگ فقط مربوط به قصد داشتن یا نداشتن طرف‌ها نیست، گاهی اتفاقات فراتر از کنترل ما است.

روز شنبه پس از پذیرفتن مسئولیت سقوط هواپیمای اوکراین، اعتراضاتی در تهران صورت گرفت. در جریان این اعتراضات شعارهای استعفا کافی نیست، محاکمه لازم است و ... سر داده شد.

اما در مورد ادعای اسپر مبنی بر اینکه آمریکا می‌خواهد با ایران گفتگو کند، واقعا چگونه ممکن است؟

معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهوری ایران اخیرا به صراحت گفت که خروج آمریکا از برجام باعث تضعیف جایگاه اصلاح طلبان از جمله خود او، جواد طریف و حسن روحانی شده است.

او می گوید که آمریکا با خروج از برجام به خود من ثابت کرد که به دنبال صلح و امنیت نیست، متأسفانه زمان مذاکرات گذشته است.

هنوز مشخص نیست که آیا دیپلماسی در آینده می تواند از سر گرفته شود، یا آیا جنگ به رهبری آمریکا علیه داعش در عراق و سوریه ادامه خواهد یافت و یا اینکه اصلا خود عراق به میدان نبرد جدیدی تبدیل می شود که ایران و روسیه برنده آن خواهند بود.

رئیس پارلمان عراق گفت که دولت این کشور باید اقدامات نظامی آمریکا و ایران را در عراق را محکوم کند و اجازه ندهد که طرفین از عراق برای تسویه حساب خود استفاده کنند.

تا پایان هفته گذشته عراق همچنان اصرار بر خروج نیروهای آمریکایی از کشورش داشت.  در مجموع اتفاقات اخیر می تواند شرایط را برای یک راه حل دیپلماتیک در آینده فراهم کند، هرچند که دیدن این چشم‌انداز فعلا سخت است.