شوک سیاسی کرونا ؛ آیا ویروس کشنده بهانه مذاکره ایران و آمریکا می‌شود؟

روزنامه شرق نوشت : هرچه درگیری ایران و آمریکا با بیماری کرونا شدت می‌یابد درگیری این دو کشور بر سر موضوع تحریم، مذاکره و توافق احتمالی نیز افزوده می‌شود.

درحالی‌که دستگاه دیپلماسی ایران بیش از یک ماه است که تمرکز رسانه‌ای خود را بر اقناع افکار عمومی جهان و آمریکا بر لزوم برداشته‌شدن تحریم‌های ایران گذاشته، ایالات متحده بیش از همیشه به‌دنبال استفاده سیاسی از این ابزار است. ترامپ بار دیگر در روزهای اخیر تأکید کرده است که اگر ایران پای میز مذاکره بیاید تحریم‌ها برداشته می‌شود. این همان شرط ترامپ در بیش از یک سال گذشته است، در‌حالی‌که با شیوع کرونا و اذعان همگان به تأثیر تحریم بر روند مبارزه با این بیماری، شرایط تفاوت‌های چشمگیری کرده است.

او همچنین کرونا را به بهانه‌ای برای به استیصال‌کشاندن جمهوری اسلامی ایران و مذاکره تبدیل کرده است. اگرچه برخی منابع خبری از تمایل بعضی از فعالان در دولت برای رسیدن به این نقطه سخن گفته‌اند، اما هنوز نقشه روی میز تهران- واشنگتن ناپیداست. از سوی دیگر، آمریکا قصد دارد با توجه به درگیری ایران برای درمان تعداد زیاد بیماران کرونا، در عراق با گروه‌های نزدیک به ایران درگیر شود و درصدد است این برنامه را با قصد ازبین‌بردن آنها اجرا کند.

همه شواهد نشان می‌دهد که واشنگتن قصد دارد در میانه بحران کرونا، فشار حداکثری خود به ایران را بیش از پیش کند. اما اینها در حالی است که ترامپ کمتر از سه فصل با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 فاصله دارد و همچنان دموکرات‌ها رقابت با او را ادامه می‌دهند. جو بایدن، معاون اول باراک اوباما که به نظر می‌رسد نامزد نهایی دموکرات‌ها باشد نیز معتقد است تحریم‌های ایران باید لغو شوند و آمریکا باید به برجام بازگردد. به نظر می‌رسد اگر همه‌گیری کرونا، رخ نداده بود اکنون ایران و آمریکا و موضوع مذاکره بین دو کشور داغ بود؛ چون همچنان دونالد ترامپ به‌دنبال روکردن برگ برنده خود برای مذاکره و توافقی فراتر از مذاکره دولت قبل از خود با ایران است.

فرصتی که در تابستان 98 به دفعات رخ داد و ترامپ مدعی بود که آماده مذاکره با ایران است ولی مقامات جمهوری اسلامی ایران معتقد بودند فرصت طلایی مد نظر آنها نیست؛ از بیاریتز فرانسه تا نیویورک. با همه اینها آنچه پیش روی دو کشور، به‌ویژه تأثیرات فوری آن بر شهروندان ایرانی است، آنچنان شفاف نیست اما آنچه مشخص است، شرایط فعلی نیز تفاوتی با آنچه ایران از ابتدا دنبالش بود، ندارد. ایران معتقد است برای مذاکره با ترامپ او باید ابتدا به توافقی که دولت قبلی با ایران انجام داده است، بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند، اما شواهد نشان می‌دهد که ترامپ قصدی برای چنین کاری ندارد و در این شرایط تنها کارکرد سخن‌گفتن از لزوم لغو تحریم‌ها، جبهه‌سازی رسانه‌ای است که شاید اکنون برایش خیلی دیر باشد.

‌درخواست کنند تا اجازه دهیم

در دیگر سو، درحالی‌که واشنگتن مدعی است تجهیزات پزشکی و دارو شامل تحریم نمی‌شود، اما ناگفته پیداست وقتی هیچ معادله بانکی انجام نمی‌شود و بانک‌ها ریسک معامله با ایران را نمی‌پذیرند، دارو و تجهیزات پزشکی هم قابل انتقال به کشور نیست. با این اوصاف، دونالد ترامپ روز جمعه در نشست خبری روزانه و در پاسخ به پرسش خبرنگاری گفته که «جمهوری اسلامی درخواستی برای کاهش تحریم‌ها نداشته تا اجازه داده شود تجهیزات پزشکی به این کشور برود». بدین ترتیب، ترامپ خواسته یا ناخواسته تأیید کرده که در ارسال تجهیزات پزشکی به ایران به‌دلیل تحریم‌های اقتصادی محدودیت‌هایی وجود دارد.

اینها در حالی است که بیش از یک هفته گذشته آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز بر لزوم تعلیق تحریم کشورهایی مانند ایران و کوبا برای مبارزه با کرونا سخن گفته بود. به دنبال آن، وزرای خارجه اتحادیه اروپا نیز روز جمعه خواستار به تعلیق درآمدن تحریم‌های اقتصادی آمریکا برای کشورهایی ازجمله ایران درپی شیوع ویروس کرونا شدند. به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه خبری کوانتراپونتو، اتحادیه اروپا از اجرای برخی معافیت‌های بشردوستانه حمایت کرد تا تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده بر کشورهایی همچون کوبا، ونزوئلا و ایران به تعلیق درآمده و این کشورها بتوانند در یک فوریت بهداشتی به تجهیزات پزشکی ضروری دست پیدا کنند. به گزارش ایلنا، «جوسب بوررل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از پایان نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا که به صورت مجازی برگزار شد با اشاره به شیوع جهانی ویروس کرونا، تصریح کرد که تحریم‌ها نباید مانع تحویل کالاهای ضروری به کشورها برای مقابله با این بحران شود.‌