پهپادهای ایرانی به موشک‌های پیشرفته مجهز شدند

تسنیم: در روزهای اخیر و با وجود درگیری شدید نیروهای مسلح و وزارت دفاع در مورد ویروس کرونا، کار تأمین تجهیزات دفاعی مورد نیاز نیز از توجه مسئولان امر خارج نشده و تحویل چند ده فروند پهپاد شناسایی و رزمی به نیروی هوایی و نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از جمله رخ‌دادهای دفاعی اخیر بود که خبرگزاری تسنیم در دو گزارش به بررسی این پهپادها، ویژگی و اهمیت آنها خواهد پرداخت.

طبق آنچه در اخبار و تصاویر مراسم تحویل‌دهی این پهپادها نیز آمد، یکی از این هواپیماهای بدون سرنشین، «ابابیل‌‌ــ‌3» بود که به‌تعداد دست‌کم 10 فروند به نیروی هوایی ارتش تحویل داده شد.

این پهپاد سالهای متمادی است که در زمینه شناسایی در نواحی مختلف کشور و در اختیار نیروهای مختلف ارتش و سپاه مورد استفاده قرار دارد و حضور پررنگ آن در مأموریت‌های شناسایی در جبهه مقاومت نیز قابل توجه بوده است.

مشخصات اعلام‌شده برای ابابیل‌ــ‌3 شامل بیشینه سرعت 200 کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی 4 تا 8 ساعت، برد 150 کیلومتر (رفت و برگشت)، سقف پرواز 4500 تا 5000 متر و قابلیت عکس‌برداری و فیلم‌برداری در شب و روز است. بیشترین وزن برخاست آن نیز 280 کیلوگرم عنوان شده است.

پهپاد ابابیل‌ــ‌3 در اختیار نیروی هوایی ارتش مجهز به سه دوربین مختلف؛ یک: دوربین جلونگر ثابت، دو: دوربین عمودنگر ثابت، سه: دوربین پایدارشده با قابلیت چرخش به اطراف

این پهپاد دارای بدنه استوانه‌ای، بال نصب شده در بالا و در انتهای بخش بدنه و نیز دُم دوگانه (Twin Boom) یا H شکل است. طرح بال این پهپاد تا کمی پس از نیمه آن از نوع مستطیلی بوده و از آن به بعد به سمت نوک بال باریک می‌شود. این طرح یکی از طرح‌های نزدیک به بال بیضوی است که بهترین عملکرد آیرودینامیکی را از نظر بهینه بودن توزیع نیروی بالابرنده (برآ) و کاستن از نیروی مقاوم (پسا) دارد.

همچنین این بال‌ها قابلیت جدا شدن از بدنه را از نزدیک ریشه خود دارند که به ساده شدن حمل و نقل زمینی منجر می‌شود. نصب بال این پهپاد در بالای بدنه منجر به افزایش پایداری عرضی، کاسته شدن از اثر کاهش نیروی برآ در نواحی اتصال به بدنه و عملکرد بهتر در هنگام فرود می‌شود. البته نصب بال در بالای بدنه باعث کاهش عملکرد در هنگام برخاستن نیز می‌گردد.

بخش‌های اصلی بال و بدنه این پهپاد نیز از جنس مواد مرکب (کامپوزیت) غیرفلزی ساخته شده‌اند تا ضمن تأمین دوام مورد نیاز، سبک‌تر نیز شود. برای کاستن هر چه بیشتر از وزن پهپاد ارابه فرودهای آن از نوع ثابت در نظر گرفته شده هر چند که تأثیر قابل توجهی نیز بر افزایش نیروی مقاوم (پسا) دارند.

ابابیل‌ــ‌3 تا کنون با چند نمونه از محموله‌های شناسایی مشاهده شده است. بیشتر این محموله‌ها در یک سکوی پایدار شده 2 درجه آزادی مستقر و زیر بدنه بین دو ارابه فرود یا برای دوربین های سبک تر، جلوتر از محل ارابه های فرود نصب شده‌اند. در واقع دوربین در این محفظه ضمن پایدار شدن و حذف اثرات لرزش می‌تواند به صورت 360 درجه به اطراف چرخیده و تا زوایای زیادی نیز در جهت عمودی (بالا‌ــ‌پایین) دوران داشته باشد. یک نمونه از دوربین های عمودنگر با تفکیک بسیار بالا نیز در ابابیل‌ــ‌3های تحت خدمت در نیروی هوایی ارتش مشاهده شده است.

در 15 مرداد 1398 و در جریان رونمایی از چندین بمب هواپرتاب نقطه زن از جمله خانواده بمب های قائم، مشخص شد که پهپادهای ابابیل‌ــ‌3 نیز به قابلیت حمل و پرتاب 2 فروند از این سلاح ها مجهز شده اند. در واقع با وجود قابلیت حمل محموله حدود 30 تا 40 کیلوگرمی در این پهپاد، امکان کافی برای حمل دو بمب قائم با رده وزنی زیر 20 کیلوگرم فراهم شد.
در همین سال و در جریان بازدید مسئولان ارتش از پایگاه های هوایی، پهپاد ابابیل‌ــ‌3 با جایگاه حمل پرتاب سلاح که با اتصالات بیرونی به بال متصل شده بود نیز مشاهده شد. این امر نشان می داد پهپادهای موجود ابابیل‌ــ‌3 که در حال خدمت عملیاتی بودند نیز به پهپادی با قابلیت حمل سلاح تبدیل شده اند. اتفاقی که سبب می شود تا ناوگان بزرگ این پهپاد که در اختیار نیروهای مسلح قرار دارد امکان انجام عملیات رزمی را نیز در کنار عملیات شناسایی پیدا کند.

در جریان تحویل انبوه پهپادها به ارتش در فروردین 1399 فیلم شلیک یک سلاح جدید و متفاوت از ابابیل‌ــ‌3 نیز منتشر شد. این سلاح یک موشک هواپرتاب دارای موتور راکتی سوخت جامد و بالهای بازشونده از داخل بدنه به سبک و سیاق موشک های ضد زره تاو و نمونه های الگوبرداری شده از آن است.

دقت در شکل و شمایل این موشک و فیلم پرواز و برخورد آن به هدف نشان می دهد که یک سلاح جدید و پیشرفته به فهرست تسلیحات هواپرتاب پهپادهای سبک ایرانی افزوده شده است.

این موشک از جستجوگر تصویری حرارتی به عنوان سامانه هدایت خود بهره می برد و بر اساس شکل ظاهری این موشک می توان حدس زد که احتمالاً همان موشک مشاهده شده در بازدید اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی از دستاوردهای دفاعی در دی ماه 1395 باشد؛ موشکی شبیه به یکی از نمونه های موشک ضد زره «اسپایک».

موشک مشاهده‌شده در بازدید نمایندگان مجلس در سال 1395؛ جست‌وجوگر اپتیکی در دماغه موشک قابل تشخیص است؛ خروجی پیشران موشک بین بالها قرار دارد

خانواده موشک‌های اسپایک ساخت رژیم صهیونیستی دارای انواع مختلفی هستند که قابلیت نفوذ تا بیش از 1000 میلیمتر، هدایت به کمک فیبر نوری، امکان حمله از بالا، قابلیت "شلیک کن ــ فراموش کن" و گستره وسیعی از برد در نمونه های مختلف آنها وجود دارد.

برد نهایی موشک اسپایک در مدل LR در شلیک از سطح زمین بین 4 تا 5 کیلومتر، جرم 14 کیلوگرم و میزان نفوذ 700 میلیمتر عنوان شده است. نمونه LR-2 این موشک نیز دارای برد 5.5 کیلومتر با شلیک از زمین و تا 10 کیلومتر با پرتاب از بالگرد بوده و جرم آن به 12.7 کیلوگرم کاهش یافته است. با توجه به محدوده ارتفاع و سرعت پروازی مشابه بین بالگردها و پهپادهای متوسط و سبک، همین حدود برد برای شلیک آن از پهپادهای این رده قابل تخمین است.

کاهش وزن علاوه بر استفاده از میزان کمتر سرجنگی، احتمالاً به فناوری های بالاتر در ساخت سازه و بدنه و پیشران نیز باز می گردد. حمل و شلیک موشک ساخته شده ایرانی از پهپاد ابابیل‌ــ‌3 نیز نشان‌دهنده وزن پایین آن است.

از طرف دیگر تصاویر اصابت آن به هدف نیز گویای دو نکته مهم است. یکی دقت بسیار بالای آن که به مرکز هدف اصابت کرد و دیگری زاویه اصابت آن به هدف است که نشان می دهد سامانه های هدایت و کنترل این موشک توانایی پرواز با زاویه شیرجه زیاد را به آن داده اند. نکته مهم این است که موشک های Spike قابلیت حمله از بالا یا تاپ اتک را دارند یعنی برخلاف روش مرسوم موشک های ضد زره در حمله از رو به رو، از سمت بالای وسیله زرهی به آن حمله می کنند زیرا این ناحیه معمولاً ضعیف ترین بخش زره یک تانک است.

پهپاد ابابیل‌ــ‌3 به عنوان عضوی پرکار از خانواده گسترده پهپادهای ایرانی به خوبی ارزش بالای این وسیله‌ها را در نبرد و اجرای انواع عملیات شناسایی، نظارت هوایی و هدف‌یابی اثبات کرده که در یک سال اخیر مأموریت رزمی با استفاده از تسلیحات نقطه زن نیز به آن افزوده شده است.

پهپادهای جدید ساخت جمهوری اسلامی ایران و همرده با ابابیل‌ــ‌3 همچون مهاجر‌ــ‌6 و کمان‌ــ‌12 نیز با تغییرات و بهبودهایی در عملکرد در خدمت نیروهای مسلح قرار دارند.

به علاوه همانطور که در گزارش های پیشین تسنیم شرح داده شده، پهپادهایی با مأموریت‌های عملیاتی متفاوت و سطح توانمندی بالاتر شامل مداومت پروازی، برد و قابلیت حمل سلاح بیشتر نیز در ایران توسعه یافته‌اند که همگی با آمادگی بالا و دائمی در خدمت حراست از کشور و حفظ و افزایش اقتدار دفاعی کشور و امنیت منطقه هستند.