اهداف پنهان ترامپ در تحریم ایران

نزدیک به دو سال از برقراری دوباره تحریم‌ها بر ایران توسط آمریکا می‌گذرد. تلاش‌های پیگیر آمریکا برای اعمال حداکثری تحریم‌های ضدایرانی در این مدت ادامه داشته است. آمریکا از تمام گزینه‌های خود برای اعمال فشار بر ایران استفاده کرده است. بعد از اعمال تحریم‌های در حوزه پتروشیمی، داده ‌های تحلیلی حکایت از این داشته که این اقدام در عمل تاثیری مضاعف بر تحریم‌های قبلی نداشته و بیشتر شکل نمادین به خود گرفته است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا هدف از لغو معافیت تحریم نفتی ایران را نابودی اقتصاد ایران و وادار کردن آن به پذیرفتن مذاکره مجدد بر سر توافق هسته‌ای بر اساس شروط آمریکا و نه شروط ایران اعلام کرده است. آمریکایی‌ها هدف از تحریم نفتی علیه ایران را به صفر رساندن صادرات نفت کشورمان به منظور کاهش درآمدهای دولت اعلام کردند. اما آمریکا اهداف دیگری برای تحریم نفتی کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا دارند. اهدافی فراتر که از اختلافات با ایران است.

فروش نفت

شانزدهم تیر ماه ۱۳۹۸ بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو در پاسخ به این پرسش مجری که آیا رفتار آمریکا از یک مصرف کننده عمده به یک تولیدکننده عمده در بازار نفت تغییری کرده است یا خیر، گفت: من فکر می‌کنم یکی از دلایلی که این تحریم‌های نفتی را علیه ایران و ونزوئلا اعمال کردند، این است که برای فروش نفت خود بازار باز کنند. وی با بیان اینکه آمریکا ظرف دو سال یعنی در فاصله جولای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹، میزان تولید نفت روزانه خود را ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه افزایش داده است، گفت: آمریکا هم اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در دنیاست و پس از آن روسیه با بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز و عربستان با بیش از ۹ میلیون بشکه در روز در جایگاه بعدی است.

در واقع آمریکا به دنبال یافتن بازارهای جدید صادرات برای فروش نفت شل خود به خصوص در بازارهای آسیا بود که در مقایسه با بازارهای اروپایی از رشد سریع‌تری برخوردار است، بنابراین، ترامپ می‌خواست سهم صادرات نفت ایران در آسیا را به خود اختصاص دهد و آن‌ها را به شرکت‌های نفت شل آمریکایی بدهد.

اما اکنون ترامپ در انجام این کار ناکام مانده است قیمت نفت آمریکا روز دوشنبه ۱ اردیبهشت برای تحویل در ماه مه تا ۳۰۰ درصد نسبت به روز جمعه سقوط کرد و در برخی لحظات تا منفی ۳۷ دلار سقوط کرد که این موضوع در تاریخ نفت بی‌سابقه‌ است.

افت قیمت نفت آمریکا تا آنجا پیش رفته است که به زیر صفر رسیده است و این به معنای آن است که تولیدکننده‌های نفت آمریکا در ازای تحویل نفت نه تنها پولی از مشتریان نمی‌گیرند، بلکه پولی هم می‌دهند تا مشتریان آن را تحویل گرفته و حمل کنند. این اتفاق به دلیل پر شدن دخایر نفت آمریکا اتفاق افتاده است. و نفت مازاد تولیدی این کشور نه فروش می‌رود و نه قابلیت ذخیره‌سازی دارد و نگهداری آن به دردسری برای تولیدکننده‌ها تبدیل شده است.

دفاع از امنیت اسرائیل

اقدام رئیس جمهور آمریکا در اعمال فشار حداکثری بر ایران نمایشی جذاب برای لابیهای قدرتمند رژیم صهیونیستی در آمریکا بود او می خواست در دور دوم انتخابات نشان دهد که یک رئیس جمهور قدرتمند است که از امنیت اسرائیل در برابر ایران که آن را به تروریسم متهم می‌کند دفاع می‌کند و اینگونه حمایت لابی های قدرتمند رژیم صهیونیستی را در دومین مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۲۰۲۰ به سمت خود جلب ‌کند.

این موضوع آنچنان شدت یافته که تاثیر لابی رژیم صهیونیستی و سعودی بر سیاست‌های آمریکا باعث شده است رییس جمهوری آمریکا منافع کشور خود را فراموش کند و در جهت جلب رضایت این لابی‌ها حرکت کند.

در دوره دونالد ترامپ اثرگذاری لابی‌های صهیونیستی که خواهان تغییر سیاست دولت آمریکا در رابطه با کشورهای خارجی هستند، افزایش یافت. این گروه‌ها از طریق لابی کردن در ساختار قدرت، تلاش کردند که سیاست آمریکا را در یک جهت خاص منطبق با چشم‌اندازهای فکری خود هدایت کنند. شواهد نشان می‌دهد دونالد ترامپ بدون توجه به منافع ملی آمریکا در جهت رضایت این لابی‌ها حرکت می‌کند.

بازی سیاسی با گاز

یکی دیگر از اهداف ترامپ، جلوگیری از سرمایه‌گذاری روی گاز ایران، تولید و صادرات آن به اروپا است. به این دلیل که بازار گاز اروپا برای حیات صادرات گاز آمریکا اهمیت دارد. تأمین انرژی از جمله مسائل حیاتی برای کشورهای اروپایی است. انرژی ماده ضروری برای این کشورها است که نه تنها اقتصاد و صنعت آن‌ها را سرپا نگاه می‌دارد بلکه رفاه شهروندانشان نیز در گرو تأمین آن قرار دارد.

در نهایت مهمترین هدف آمریکا سلطه بر انرژی جهان و کنترل آن بر تامین نفت و گاز جهان، قیمت‌ها و خطوط تجارت نفت است. اما دستیابی به این اهداف راحت نیست، چون تصمیم برای خشکاندن درآمد نفتی ایران می‌تواند به منافع کشورهای اصلی واردکننده نفت خام ایران آسیب بزند.

ترامپ با تحریم همه جانبه خود علیه ایران کشورهای وارد کننده بزرگ نفت ایران را در شرایط دشواری قرار داده است؛ چون آن‌ها بر مبنای تصمیمی مغایر با آزادی تجارت و قوانین سازمان تجارت جهانی از خرید نفت ایران محروم شده اند این کشورها به گفته مقامات دولت ترامپ باید بین واردات نفت ایران یا تجارت با آمریکا یکی را و نه هر دو را برگزینند.

بنابراین تصمیم آمریکا تنها ناقض حق ایران در تجارت نیست؛ بلکه دخالت در حاکمیت اقتصادی کشورهای هم‌پیمان یا غیرهم‌پیمان آمریکا در تجارت با هر طرفی است که خواهان آن هستند، چون این حق، مطابق با قوانین آزادی تجارت است که خود آمریکا هم آن را به امضا رسانده است.

اما اکنون بر اساس برآورد آژانس بین‌المللی انرژی، با شیوع گسترده کرونا و قرنطینه نیمی از مردم جهان، تقاضای جهانی نفت هم اکنون حدود ۳۰ میلیون بشکه در روز، معادل ۳۰ درصد کاهش یافته است. بنابر این آمریکا با مشکلات بسیاری در فروش نفت خود مواجه شده است. وضعیتی که تاکنون در جهان روی نداده است و محاسبات دونالد ترامپ را به هم ریخته است.