ادعای جدید؛ توافق تهران و بغداد درباره «کمیته دوستی ایران و عربستان»

محمد أبو رزق در الخلیج انلاین نوشت: نخست وزیر عراق، مصطفی الکاظمی، هیئتی را به ریاض فرستاد، تا دو پرونده اقتصادی و سیاسی بین دو کشور را مورد بررسی قرار دهند. اما این سفر برای وی چه ثمری داشت؟ ریاض تصمیم گرفت سفیر خود را به عراق بفرستد، ضمن اینکه بر تمامیت ارضی عراق و حق حاکمیت آن تاکید کرد.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: روابط عربستان و عراق در طول سالیان طولانی شاهد استقرار و همنوایی نبوده و برعکس، اختلافات و بحران‌های دیپلماتیک زیادی به خود دیده است، اما گویا به تازگی دو طرف سعی دارند به سمت روابط نزدیک با یکدیگر حرکت کنند.

بیشتر بخوانید:

گفتگوی تلفنی جهانگیری و الکاظمی / اوضاع اقتصادی ایران و عراق محور گفتگوها

آماده گفت‌وگو و رفع سوءتفاهمات با عربستان هستیم؛ چه با میانجی و چه بی‌میانجی / در خصوص درخواست بن‌سلمان از نخست وزیر عراق چیزی دریافت نکردیم

آیا اراده محمد بن سلمان برای تنش‌زدایی با ایران واقعی است؟ / الزامات عادی‌سازی مناسبات میان تهران و ریاض

در طول دوره حکومت صدام حسین، روابط عربستان و عراق در بهترین حالت خود بود و ریاض از بغداد در جنگ با ایران حمایت مالی و سلاحی کرد. اما پس از آنکه عراق به کویت حمله برد، در سال ۱۹۹۰، روابط آن با عربستان هم متشنج شد.

در آن دوره، شاهد بدترین اشکال روابط بین دو کشور بودیم، تا آنجا که صدام حسین عربستان را با سلاح شیمیایی هدف قرار داد، اما موشک‌های سکود، ارتش عربستان، موفق به مقابله با بمب‌های صدام شد.

پس از تنش در روابط عربستان و عراق، نخست وزیر سابق عراق، نوری المالکی در سال ۲۰۰۶ به ریاض سفر کرده و دیداری با ملک عبدالله بن عبدالعزیز داشت و این دو بر سر بازگشت روابط با یکدیگر توافق کردند. چیزی از این سفر نگذشته بود که طی اتهامی که بغداد در مورد ارسال نیرو از سوی عربستان به عراق برای تغذیه درگیری‌های طایفه ای، به آن وارد کرد، بار دیگر روابط بین دو کشور متشنج شد.

با رسیدن حیدر العبادی، نخست وزیر عراق به عربستان در سال ۲۰۱۴، روابط بهبود یافت و وی تلاش زیادی برای کاستن از تنش در روابط بین کشورش و عربستان سعودی کرد. در دسامبر ۲۰۱۵ عربستان سفارت خود در عراق را به طور رسمی پس از ۲۵ سال بازگشایی کرد.

با وجود این بازگشایی و ارسال ثامر سبهان بعنوان سفیر عربستان به عراق، روابط استقرار چندانی به خود ندید و سفیر سعودی متهم به دخالت در امور داخلی عراق شده و مورد حملات رسانه‌ای حشد الشعبی قرار گرفت.

در ادامه، پس از آنکه وزارت خارجه عراق از عربستان خواست سفیر دیگری را به این کشور بفرستد، روابط کمرنگ شد. پس از آن، همزمان با سفر‌هایی که برخی شخصیت‌های مهم عراقی از جمله مقتدی صدر و قاسم الاعرجی به عربستان داشتند، تا حدی روابط به استقرار بازگشت.

حکومت عادل عبدالمهدی نیز توجه ویژه‌ای به عربستان داشت و به همراه یک هیئت اقتصادی به اوریل ۲۰۱۹ به عربستان سفر کرده و ۱۳ توافق مهم امضا نمود.

صفحه تازه

پس از نوسان طولانی که در طول این چند سال در روابط بین عربستان و عرق دیدیم، نخست وزیر جدید عراق، مصطفی الکاظمی، در تاریخ ۲۱ می‌هیئتی متشکل از معاون، وزیر دارایی و وزیر نفت خود را به ریاض فرستاد تا پرونده اقتصادی بین دو کشور را پیگیری کند.

ثمره این سفر ناگهانی، تصمیم عربستان برای بازگشایی سفارتش در عراق برای ادامه فعالیت در نزدیکترین زمان ممکن بود، تا به این شکل تمایل خود برای بهبود روابط بین دو کشور را نشان دهد.

در همین رابطه، وزیر خارجه عربستان تاکید کرد که کشورش از عراق حمایت می‌کند تا امنیت و استقرار به آن بازگردد، علاوه بر اینکه به حق حاکمیت و تمامیت ارضی آن به دور از دخالت‌های خارجی، احترام می‌گذارد.

در خصوص بازگشت سفیر عربستان به عراق، تحلیلگران بر این عقیده اند که این اقدام مکمّل توافق سیاسی جدید بین دو کشور و حتی دولت‌های خلیجی است، بویژه آنکه منافع مشترکی بین دو کشور وجود دارد و ریاض می‌تواند در رابطه با موضوع یمن استفاده کرده و از تاثیر ایران بر حوثی ها، بهره ببرد.

به عقیده الکندوری، تحلیلگر مسائل سیاسی، عربستان همچنان از عراق بعنوان واسطه خوبی برای رابطه با ایرانی‌ها در رابطه با پرونده یمن، بررسی مسائل نفتی و صادرت جهانی آن، استفاده می‌کند.

بنابر تاکید این تحلیلگر سیاسی در گفتگو با الخلیج انلاین، در مرحله بعدی شاهد نزدیک سعودی عراقی خلیجی خواهیم بود، بدون اینکه ایران مخالف این مساله باشد؛ به این دلیل که تهران می‌خواهد عراق از بحران مالی اش رهایی یافته و خطر سقوط نظام در عراق، به دنبال هرج و مرج‌ها و تظاهرات موجود، از میان برود.

وی تاکید می‌کند: «روزی که الکاظمی هیئتی را به عربستان فرستاد، یک تماس تلفنی با اسحاق جهانگیری، معاون حسن روحانی داشت و ایشان در خصوص راه اندازی کمیته دوستی بین ایران و عربستان و اجرا کردن طرح‌هایی توافق کردند.»

به عقیده الکندوری، نخست وزیر عراق به دنبال اطمینان دهی به طرف ایرانی است، مبنی بر اینکه رابطه جدید عراق با عربستان، علیه ایران نیست و عراق تنها قصد دارد نقش میانجی بین این دو کشور را ایفا کند.

وی بعید می‌داند شبه نظامیان عراقی قصد انجام اقدامی علیه نزدیکی عراق و سعودی داشته باشند، بلکه برخی نمایندگان و وزرای عراقی، نزدیکی عراق به عربستان را گام هوشمندانه‌ای برای رهایی این کشور از بحران اقتصادی اش می‌دانند.

مترجم:مریم نصرالهی