مسکو: امریکا هیچ حقی برای بازی در زمین برجام ندارد
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان صبح امروز در پایتخت روسیه مهمان سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور است.
سفری که لوان جاگاریان، سفیر روسیه در ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با «اعتماد» آن را مهم ارزیابی کرده اما به بیان کلیات درباره پرونده‌های روی میز رایزنی‌های دو طرف اکتفا می‌کند. به گفته جاگاریان تبادل نظر درباره طیف وسیعی از موارد دو جانبه و بین‌المللی به شمول همکاری در پرونده سوریه و یمن و سایر موارد منطقه‌ای محورهای مورد بحث در این سفر را شامل می‌شود. جاگاریان از اکتبر سال 2011 به عنوان سفیر فدراسیون روسیه در جمهوری اسلامی ایران کار خود را آغاز کرده است. در زمره معدود سفرای کشورهای خارجی در ایران است که زبان فارسی را به سهولت صحبت می‌کند و البته شاید بخشی از این مهارت نتیجه سال‌ها کار دیپلماتیک در کشور همسایه و همزبان افغانستان باشد. زمانی که از او سوال می‌کنم آیا یادگیری زبان کشور محل ماموریت برای تمام دیپلمات‌های روس اجباری است با خنده می‌گوید از اینکه الزام‌آور باشد، خبر ندارم اما در سفارتخانه روسیه در ایران همه به زبان فارسی مسلط هستند و اگر نباشند حضورشان در ایران چه فایده‌ای دارد؟ در مقایسه با سفرای سایر کشورها در ایران برخورد صمیمانه‌تری با ما داشت و پس از اتمام مصاحبه با پذیرایی از ما با قهوه به خنده گفت: ما می‌گوییم اگر قهوه بنوشیم، جنگ نمی‌شود. گفت‌وگو با جاگاریان با توجه به پاسخ‌های رسمی، دیپلماتیک و بسته او آسان نیست. اندک تحقیقی پیش از انجام مصاحبه و سرک کشیدن به مصاحبه‌های دور و نزدیک دیگر رسانه‌ها با او نشان می‌دهد که به پرسش‌های متداول پاسخ‌های همواره یکسان داده است. هر خبرنگاری که از او درباره چرایی رابطه حسنه روسیه با رژیم اسراییل سوال کرده باشد بی‌شک این پاسخ صریح را دریافت کرده که جمهوری اسلامی ایران هم با یک تا دو کشوری که ما با آنها اختلاف داریم، رابطه حسنه دیپلماتیک دارد و این خاصیت دیپلماسی است. این دیپلمات ارشد روسیه گلایه‌های خود را از فضای رسانه‌ای ایران دارد و معتقد است که برخی رسانه‌های ایرانی در پوشش اخبار کشورهای غربی سریع‌تر عمل می‌کنند تا کشورهای بلوک شرق. با این همه این گلایه باعث نمی‌شود که از محافظه‌کاری دیپلماتیک در پاسخ به سوال‌ها فاصله بگیرد. جاگاریان به خوبی حساسیت‌های فضای عمومی در ایران نسبت به روسیه را می‌داند و با علم به این حساسیت‌ها و علامت سوال‌ها می‌گوید که برخی رسانه‌های فارسی‌زبان جریان اپوزیسیون ایران تمام تلاش خود را برای تخریب رابطه مسکو و تهران به کار بسته‌اند. لوان جاگاریان در پاسخ به چند سوالی که در متن مصاحبه قید نشده، تاکید کرد که به دلیل حساسیت موضوع و رصد روابط دو جانبه ایران و سایر کشورها توسط کشور ثالث ترجیح می‌دهد، سکوت کند.مشروح گفت‌وگوی «اعتماد» با سفیر فدراسیون روسیه در تهران همزمان با سفر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان به روسیه به شرح زیر است.
مصاحبه را از به‌روزترین سوژه در رابطه ایران و روسیه آغاز کنیم و آن هم بحث پرونده ایران در شورای امنیت و تلاش‌های دولت ایالات متحده امریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران پس از اکتبر سال جاری است. می‌دانیم که دولت ترامپ با دو سناریو طرح قطعنامه جدید برای تمدید این تحریم‌ها و ادعای حضور در قطعنامه 2231 به عنوان عضو توافق هسته‌ای به دنبال ممانعت از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی ایران طبق برجام است. آیا روسیه تصمیم خود برای مخالفت عملی با این تلاش دولت امریکا را گرفته است؟ می‌دانیم که برخورداری روسیه از حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل انتظارها از این کشور در تهران را بالا برده است.
ما در سطوح مختلف و به طور مکرر تاکید کرده‌ایم که سرسختانه مخالف این اقدام ایالات متحده امریکا هستیم. امریکا بیش از دو سال پیش از توافق هسته‌ای خارج شد و از منظر حقوقی هیچ حقی برای بازی در این زمین ندارد. ما این اقدام‌های ایالات متحده را غیرقانونی می‌دانیم. ما به طور واضح و روشن چندین بار به امریکایی‌ها اعلام کردیم که از این ابتکار بی‌‌اساس و غیرقانونی حمایت نمی‌کنیم. البته نه تنها حمایت نخواهیم کرد بلکه آن را شدیدا محکوم می‌کنیم.
در محکومیت این اقدام در صحنه میدانی در شورای امنیت از حق وتوی خود به نفع توافقی چندجانبه به اسم برجام استفاده می‌کنید؟
احتمال همه چیز وجود دارد. امریکایی‌ها نیز به خوبی این مساله را می‌دانند. ما نمی‌توانیم و تاکید می‌کنم نمی‌توانیم به هیچ وجه از اقدام‌های غیرقانونی امریکا که برخلاف قوانین بین‌المللی است، حمایت کنیم.
در این زمینه مشورتی با شرکای اروپایی حاضر در برجام برای اتخاذ رویکردی واحد داشتید و دارید؟
ما در سطوح دو جانبه و چند جانبه در مسکو و نیویورک این تماس‌ها را برقرار کرده و ادامه می‌دهیم. البته موضع روسیه برای آنها واضح و روشن است اما اروپایی‌ها هم نقش بسیار مهمی دارند. جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به صراحت اعلام کرده که ایالات متحده امریکا دیگر عضو برجام نیست و این مساله برای اروپایی‌ها نیز واضح و روشن است. ما آنها را قانع می‌کنیم که از روسیه حمایت کنند. امیدوار هستیم که از حمایت دوستان چینی هم برخوردار شویم.
بحث همکاری تسلیحاتی و تجارت نظامی میان تهران و مسکو با پایان تحریم تسلیحاتی ایران پس از اکتبر بسیار مطرح است. آیا تاکنون صحبتی در این باره با هم داشته‌ایم؟
اگر طرف ایرانی پیشنهاداتی در این باره داشته باشد و آن را مطرح کند، روسیه به طور جدی و با دقت آن را پیگیری خواهد کرد.
هنوز پیشنهادی نشده است ؟
خبر رسمی در این زمینه تاکنون ندارم.
بحث اقدام‌های یک‌جانبه امریکا و پشت پا زدن به تعهدات بین‌المللی تنها مختص به چین، برجام یا روسیه نیست. روسیه به عنوان کشوری که از وزن سیاسی در شورای امنیت برخوردار است برای مقابله با این یکجانبه‌گرایی چه برنامه‌ای دارد؟
ایالات متحده امریکا از مدت‌ها پیش از تعهدات بین‌المللی خود یک به یک عقب‌نشینی کرده و بر پایه ادعاهای بی‌پایه و اساس روسیه و چین را متهم می‌کند. امریکا تعهداتش را نقض می‌کند و ما این سیاست نادرست را محکوم می‌کنیم. در چند روز اخیر دست به تهدید و تحریم دیوان بین‌المللی زدند که این حرکت هم مانند بسیاری از تصمیم‌های قبلی غیرقانونی است. امریکایی‌ها حق ندارند چنین نهاد مستقل بین‌المللی را تهدید یا تحریم کنند اما وقتی که نمی‌توانند برای اقدام‌های خود دلایل مستدل و مستند بیاورند از زبان تهدید، فشار و تحریم استفاده می‌کنند که این رویکرد به هیچ وجه قابل قبول نیست. یک بار دیگر تاکید می‌کنم که در این زمینه موضع کشورهای اروپایی بسیار مهم است. اروپایی‌ها می‌بینند و می‌دانند که دونالد ترامپ و دولت او به تعهدهای بین‌المللی خود پایبند نیستند. به علاوه می‌توانم اضافه کنم که ایالات متحده از میزبانی سازمان ملل متحد سوءاستفاده می‌کند. مثلا آنها ملک‌های روسیه را در نیویورک ، واشنگتن و سانفرانسیسکو به شکل غیرقانونی مسدود کردهاند. رویکردهای این‌چنینی نشان می‌دهد که آنها هیچ احترامی به حقوق بین‌الملل نمی‌گذارند.
اگر اروپا به هر دلیلی از ایران و برجام فاصله گرفته و به امریکا نزدیک شود این احتمال وجود دارد که روسیه تصمیم انفرادی در شورای امنیت بگیرد؟ می‌دانیم که اروپایی‌ها برخلاف نظر چین و روسیه، مکانیسم حل و فصل اختلاف در برجام را فعال کردهاند.
تا آنجا که ما اطلاع داریم 3 کشور اروپایی که حالا باید آنها را پس از برگزیت E2+1 (بریتانیا + فرانسه و آلمان) خواند با این تصمیم امریکا موافقت نکردند. اما از طرف دیگر اروپایی‌ها از تصمیم‌های اخیر ایران مبنی بر عقب‌نشینی از تعهدات برجامی انتقاد می‌کنند. البته ما هم به عنوان روسیه از این تصمیم ایران راضی نیستیم اما درک می‌کنیم که ایران چاره دیگری نداشت و حرکت تهران جوابی به اقدام‌های غیرقانونی امریکاست. ما همچنان امیدوار هستیم که ما و چین در کنار 3 کشور اروپایی بتوانیم با هم تلاش‌های خود را ادامه داده و برای حفظ برجام در مسیری مشترک و منسجم حرکت کنیم.
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه در اظهاراتی به ایران توصیه کرده بود که در مسیر برجام محتاط باشد چرا که اگر ایران از این توافق خارج شود دیگر هیچ‌کس در سطح بین‌المللی به یاد نمی‌آورد که ایالات متحده امریکا ابتدا به ساکن این توافق را نقض کرد. همزمان گفته می‌شود که روسیه نسبت به تداوم نظارت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران به تهران مشورت‌هایی داده است. شما تا چه اندازه نگران واکنش بین‌المللی به خصوص آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به گام‌های معکوس برجامی ایران هستید؟
این موضوعی که شما مطرح می‌کنید، حساس است اما تا این اندازه می‌توانم بگویم که ما تماس‌های منظم در تهران، مسکو و وین درباره برجام داریم. البته با دوستان ایرانی خود مشورت می‌کنیم و آنها هم به مشورت کشور دوست روسیه احتیاج دارند اما ترجیح می‌دهیم که این مسائل را فعلا و در این مقطع در پشت پرده ادامه بدهیم.
روسیه برای هر گونه مذاکره با امریکا اعلام آمادگی کرده و راهکارش توسل به دیپلماسی است. همواره این سوال وجود دارد که چرا ما هیچگاه شاهد واسطه‌گری خاصی میان تهران و واشنگتن از سوی مسکو نبودیم؟ آیا اختلاف‌های شما با امریکا سد است یا وزن روسیه را کافی نمی‌دانید؟
این قضاوت نادرست است؛ ما در تماس‌های خود با امریکایی‌ها چه در واشنگتن و چه در جاهای دیگر همواره تلاش کرده‌ایم آنها را قانع کنیم که از سیاست‌های خصمانه نسبت به ایران خودداری کنند.
فرانسه با سایر کشورهای اروپایی حاضر در برجام قبل از خروج امریکا از این توافق سفرهایی به واشنگتن برای قانع کردن ترامپ به ماندن در برجام داشتند. آیا روسیه هم در آن مقطع تلاش یا رایزنی خاصی انجام داد؟
بله، چندین بار به امریکایی‌ها در این زمینه پیام دادیم اما متاسفانه امریکایی‌ها نه فقط از برجام بلکه از قرارداد دو جانبه با روسیه هم عقب‌نشینی کردند. آنها از توافقنامه پاریس هم خارج شدند، کمک‌های خود به سازمان بهداشت جهانی هم قطع کردند. حقیقت این است که همه در سطح بین‌المللی از این اقدام‌های دولت ترامپ ناراحت و ناامید می‌شوند و حتی متحدان اروپایی امریکا هم ناراضی هستند.
سطح رابطه تجاری میان ایران و روسیه در بسیاری از مقاطع راضی‌کننده نبوده است. شما در یکی از مصاحبه‌های خود ابراز امیدواری کرده بودید که امضای قرارداد همکاری با اوراسیا به افزایش سطح این رابطه تجاری کمک بکند. آیا پیشرفتی در این خصوص صورت گرفته است؟
هنوز نه اما دلیل این عدم پیشرفت کاملا مشخص است. وضع فعلی اجازه نمی‌دهد که رفت و آمدها بیشتر شود. قرار بود که در ماه ژوئن در روسیه جلسه کمیسیون مشترک دو کشور برگزار شود که به دلیل وضعیت کرونا به تاخیر افتاد. اما ما امیدوار هستیم که پس از عادی شدن اوضاع بتوانیم کمیسیون مشترک را در روسیه برگزار کنیم. خوشبختانه مسوولان مربوطه در هر دو کشور تلاش می‌کنند، کارهای دو جانبه در بعد اقتصادی پیشرفت داشته باشد.
آیا در استفاده از ارز ملی پیشرفت‌هایی میان دو کشور صورت گرفته است؟
از ارز ملی می‌توانیم استفاده کنیم اما بهتر است که درباره این موضوع حساس وارد جزییات بیشتری نشویم. می‌دانیم که کشور ثالثی در این میان است که تمام همکاری‌های دو جانبه ایران با سایر کشورها را دنبال می‌کند لذا دلیلی ندارد که به آنها اطلاعات بیشتری داده شود.
سوریه به پرونده مشترک همکاری میان ایران و روسیه تبدیل شده است. اخیرا برخی منابع خبری درباره طرح ایران و روسیه برای برکناری بشار اسد دست به خبرسازی زدند که البته قویا تکذیب شد. با پایان تقریبی مرحله نظامی در پرونده سوریه آیا باید انتظار تغییر در سطح همکاری‌های تهران و مسکو را داشته باشیم؟
اخباری که در فضای مجازی منتشر می‌شود شاید منبعث از اخبار بی‌بی‌سی فارسی یا رادیو دیروز (طعنه به رادیو فردا) باشد. این رسانه‌ها به خصوص رادیو دیروز یا حتی پریروز تلاش می‌کنند که به رابطه دوستانه ایران و روسیه لطمه وارد کنند. ما در سطوح مختلف اخبار درباره تفاهم برای برکناری بشار اسد را تکذیب کردیم. ما بشار اسد را رییس‌جمهور قانونی جمهوری عربی سوریه می‌دانیم. روسیه و جمهوری اسلامی ایران از دولت حقوقی حمایت می‌کنند. حضور نظامی روسیه و ایران در سوریه قانونی است اما حضور نظامی دیگر کشورها غیرقانونی است. ایران و روسیه در این پرونده همکاری‌های مشترک بسیار خوبی با هم داشتند و در مصاحبه‌های مختلف مسوولان عالیرتبه هر دو کشور راجع به این موضوع با هم صحبت کردند و امیدوار هستیم که به زودی شاهد ادامه روند سیاسی در ژنو درباره قانون اساسی جمهوری عربی سوریه باشیم. سوریه پس از پایان مناقشه نظامی به بازسازی اقتصادی نیاز دارد و شکی وجود ندارد که همکاری ما با ایران پس از این دوره هم حفظ خواهد شد البته نه فقط در خصوص سوریه بلکه درباره یمن هم. چندی پیش آقای خاجی با همتای روس خود درباره یمن هم رایزنی‌هایی داشت. ما و ایران درباره افغانستان و خزر هم تماس‌هایی با هم داریم. ایران و روسیه حوزه‌های بسیاری برای توسعه همکاری دو جانبه با هم دارند.
اسراییل مرتبا ادعا می‌کند که به مقرهای حامی نیروهای ایران در سوریه حمله کرده است. آیا در این باره به اسراییلی‌ها فراتر از مخالفت شفاهی هشداری یا تذکری داده‌اید؟ به هرحال این تحرکات می‌تواند دستاوردهای ایران و روسیه و حتی ترکیه در قالب ابتکار آستانه را زیر سوال ببرد.
بله؛ ما چندین بار به اسراییلی‌ها تذکر دادیم که باید به حاکمیت سوریه احترام بگذارید. ما روابط خوبی با اسراییل داریم اما تاکید می‌کنیم که همکاری خوب روسیه و اسراییل بر ضد هیچ کشور ثالثی نیست. ما همواره در این زمینه شفاف هستیم.
وقتی حضور گسترده نظامی روسیه در سوریه را در کنار حملات ادعایی اسراییلی‌ها می‌گذاریم این پرسش مطرح می‌شود که آیا اسراییلی‌ها برای پرهیز از برخورد با نیروهای روس حملات خود را از قبل به دولت شما اطلاع می‌دهند؟
طبیعی است که اسراییلی‌ها مایل نیستند به نیروهای روسیه ضرری وارد بکنند. البته یک بار این اتفاق رخ داده و روسیه 32 نفر را از دست داد. مسکو به شدت از این اقدام اسراییل انتقاد کرد. پس از آن هشدار بسیار محتاطانه عمل کردند.
نسبت به هدف قرار دادن نیروهای ارتش سوریه هم این میزان حساسیت را دارید؟
بله، نیروهای سوری در زمین خود هستند و اسراییل حق حمله به آنها را ندارد.
هیچگاه پیام مستقیمی از اسراییل از طرف روسیه به ایران داده شده است؟
به هر حال اسراییل از حضور نیروهای حامی ایران در سوریه نگران است و روسیه همواره تلاش می‌کند که برخوردی میان اسراییل و نیروهای تحت حمایت ایران صورت نگیرد و فاصله‌ای میان آن دو وجود داشته باشد.
برنامه نظامی روسیه برای سوریه چیست؟ شنیده می‌شود که روسیه به دنبال حفظ پایگاه‌هایی در سوریه است؟ آیا برای حضور نظامی بلندمدت در سوریه آماده می‌شوید؟
دولت‌های سوریه و روسیه هر دو در این باره تصمیم می‌گیرند. در حال حاضر نیاز به ادامه حضور نیروی نظامی روسیه احساس می‌شود چراکه مبارزه با نیروهای تروریستی در سوریه پایان نیافته است.
نگاه روسیه به مذاکره امریکا و طالبان چیست؟ روسیه مانند بسیاری از کشورهای منطقه همواره از خروج مسوولانه نیروهای خارجی از افغانستان سخن گفته است. آیا خروج فوری نیروهای امریکایی از افغانستان را تهدیدی برای امنیت این کشور و منطقه نمی‌دانید؟
روسیه از توافقنامه میان طالبان و امریکا در دوحه استقبال کرد و فرستاده ویژه رییس‌جمهور روسیه در پرونده افغانستان در مراسم امضای این توافقنامه حضور داشت. ما با امریکا در فرمت چهارجانبه با حضور چین و پاکستان در مساله افغانستان مشارکت می‌کنیم. البته ما طرفدار خروج نیروهای امریکایی از افغانستان هستیم و امیدواریم که آقایان اشرف غنی و عبدالله بتوانند هیات مشترکی را برای راه‌اندازی مذاکره با طالبان تشکیل بدهند اما این موضوع دشوار است چرا که طیف اختلاف نظرها میان طالبان و کابل وسیع است. به دلیل همین اختلاف‌هاست که آقای زلمی خلیل‌زاد به طور مکرر در سفر به کشورهای مختلف منطقه از پاکستان تا افغانستان و قطر است. ما طرفدار هر چه سریع‌ترحل مناقشه افغانستان هستیم و امیدوار هستیم که افغانستان یک کشور بی‌طرف باشد که روابط خوبی را با تمام همسایگان خود داشته باشد و به پایگاه تروریست‌ها تبدیل نشود.
نگرانی از افزایش حضور داعش در افغانستان دارید؟
بله این تهدید بسیار جدی است که ما هم نگران آن هستیم اما دوستان اروپایی ما اعتقاد دارند که درباره این مساله اغراق می‌شود که به نظر من این درست نیست.
سطح همکاری‌های تهران و مسکو درباره افغانستان چگونه است؟ برخی اعتقاد دارند که تهران و مسکو می‌توانند این پرونده را به پرونده جدیدی برای همکاری‌های منطقه‌ای بیشتر تبدیل کنند.
ما موافق توسعه این سطح همکاری هستیم. در دیدار نزدیک وزرای خارجه ایران و روسیه در مسکو، مباحث سوریه، یمن و افغانستان مورد بحث و بررسی وزرای خارجه قرار می‌گیرد.
شما به نشست چهار جانبه با چین و روسیه و پاکستان درباره افغانستان اشاره کردید. آیا تلاش کردید ایران را وارد چارچوب بکنید؟
بله.
تلاش‌ها به جایی نرسید؟
از وزارت خارجه ایران در این باره سوال کنید.
در سال انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده هستیم. برخی از تحلیلگران تداوم حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید را به نفع روسیه می‌دانند.
درباره اینکه چه کسی رییس‌جمهور ایالات متحده باشد، مردم امریکا تصمیم‌گیری می‌کنند. فدراسیون روسیه مانند امریکا نیست که در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت کند. هر فردی در این انتخابات برنده شود ما خواهان ادامه همکاری با او هستیم.
البته درباره اتهام دخالت روسیه در انتخابات 2016 امریکا حرف‌های زیادی زده می‌شود و این ماجرا رییس‌جمهور مستقر ایالات متحده را تا پای استیضاح برد؟
در امریکا توفان، زلزله یا حتی تظاهرات ضدنژادپرستی مطرح می‌شود، روسیه را متهم می‌کنند. هر کسی نمی‌تواند مشکلات داخلی خود را حل کند، می‌گوید روسیه مقصر است.
اقدام‌های یک‌جانبه امریکا و حملات مداوم ترامپ به روسیه و چین به نزدیکی بیشتر این دو کشور منتهی شده است؟
ما از مدت‌ها قبل رابطه بسیار خوبی با کشور دوست چین داشته‌ایم و خواهیم داشت. سیاست‌های امریکا تاثیری در این رابطه ندارد. چین یکی از مهم‌ترین شرکای سیاسی و تجاری ماست.
چین را رقیب خود در معادلات خاورمیانه نمی‌دانید؟ می‌بینیم که چینی‌ها از سیاست خارجی محافظه‌کارانه در حال فاصله گرفتن هستند و در غرب آسیا فعال‌تر عمل می‌کنند.
اصلا و ابدا؛ حتی آنها را همکار خود می‌دانیم. به خصوص درباره سوریه و بازسازی این کشور می‌توانیم از چین کمک بسیاری بگیریم.
حضور اروپایی‌ها در روند بازسازی سوریه را محتمل می‌دانید؟ می‌دانیم که این بازسازی کار آسانی از منظر اقتصادی نیست.
متاسفانه اروپایی‌ها چندین بار اعلام کردند تا زمانی که بشار اسد در قدرت باشد به سوریه کمک نمی‌کنند. اروپا تحریم‌های اقتصادی خود علیه سوریه را تمدید کرده است که اصلا این موضوع قابل قبول نیست.
روسیه و ایران برای خروح از این بن‌بست با اروپا بر سر سوریه طرحی ندارند؟
برای بازسازی سوریه سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز است و بحران ویروس کرونا لطمه‌ای به اقتصاد ایران و روسیه بود و طبیعتا ما نمی‌توانیم به تنهایی این کار را انجام بدهیم. لذا باید رایزنی‌ها با سایر کشورها و بحث و مشورت ادامه پیدا کند.
روسیه برای همکاری با امریکا در سوریه اعلام آمادگی کرده است. اصولا چه سطحی از همکاری در این پرونده مدنظر شماست؟
ما با امریکا در سوریه در مناطق شمال شرق سوریه همکاری داریم و سازوکاری تعریف کردیم تا خدای ناکرده رخداد نظامی میان نیروهای امریکایی و روس اتفاق نیفتد. در مجموع همکاری‌ها در این زمینه سخت است چراکه هدف آنها برکناری بشار اسد است اما ما دولت او را دولت قانونی می‌دانیم. با این همه امیدوار هستیم که امریکایی‌ها و سایر مخالفان برای ادامه روند سیاسی در ژنو مشکلی ایجاد نکنند.
برداشته شدن معافیت‌های تحریمی همکاری هسته‌ای ایران با اعضای برجام مشکلی در روند همکاری‌های ایران و روسیه ایجاد نکرده است؟
اگر اثر بگذارد غیرعینی خواهد بود. ما از نظر حقوقی برای ادامه همکاری‌های هسته‌ای با ایران مشکلی نداریم و به این همکاری ادامه می‌دهیم. البته احتمال دارد که تغییراتی در سرعت این همکاری باشد اما در اصل تداوم آن خیر.
طرح روسیه برای تنش‌زدایی از خلیج فارس به نتیجه خاصی رسید یا مختومه شد؟
اصولا جمهوری اسلامی ایران طرح خود را دارد.
البته طرح ایران و روسیه همپوشانی‌هایی دارند؟
بله، اما در حال حاضر هر چند کشورهای عربی مخالفتی با طرح ما نکرده‌اند اما پیشرفتی هم در این زمینه صورت نگرفته است. با این همه روسیه برای پیشبرد این طرح آمادگی دارد.
دیدگاه تان را بنویسید