مهمترین علل دیر باردار شدن زنان + راه درمان

علت دیر باردار شدن زنان شامل تخمدان پلی‌کیستیک، عفونت لگن، چسبندگی رحم، انسداد لوله‌های فالوپ، اختلال هورمونی، اندومتریوز، بالا بودن سن، ناباروری مرد، نگرانی و استرس می‌شود. سیگار کشیدن، تغذیه غلط، کم‌تحرکی، لاغری و چاقی مفرط شانس بارداری شما را کاهش می‌دهد.

ستاره | سرویس مادر و کودک - بسیاری از ما با این فکر و احساس که هر زمان که بخواهیم، می‌توانیم بچه‌دار شویم، ازدواج کرده و در انتظار فرصت مناسب برای بچه‌دار شدن هستیم، اما ممکن است همواره همه چیز مطابق برنامه‌های ما پپیش نرود و با چند ماه اقدام برای باردار شدن و ناموفق بودن، نگران برآورده شدن این آرزوی شیرین خود شویم. از این رو لازم است تا با علت دیر باردار شدن زنان، عوامل تشدید کننده آن، مدت زمان طبیعی از نزدیکی جنسی تا باردار شدن و در ادامه علت دیر باردار شدن زنان بری فرزند دوم آشنا باشیم.

مهمترین علت دیر باردار شدن زنان

۱. اختلال در عملکرد تخمدان‌ها و تخمک‌گذاری

در بسیاری از مواقع اختلال در تخمک‌گذاری علت دیر باردار شدن زنان است. این اختلال می‌تواند به ویژه در بارداری دوم مهمترین و اصلی‌ترین علت دیر باردار شدن باشد که به دلایل زیر رخ می‌دهد:

داشتن تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

یکی از شایعترین علت دیر باردار شدن زنان تخمدان پلی کیستیک است که در اصطلاح با نام تنبلی تخمدان نیز شناخته می‌شود. با توجه به شرایط زندگی امروزی که زنان کم تحرک‌تر هستند و میزان کالری دریافتی به دلیل نوع و نحوه تغذیه بالا رفته است، شیوع تنبلی تخمدان بسیار شایع شده است. در این بیماری چرخه تخمک‌گذاری به درستی انجام نمی‌شود و در نتیجه شانس باروی کاهش پیدا می‌کند. (تنبلی تخمدان و بارداری؛ آیا با تخمدان پلی کیستیک می توان باردار شد؟)

از مهم‌ترین نشانه‌های تنبلی تخمدان بی‌نظمی قاعدگی است. درمان تنبلی تخمدان زیر نظر پزشک و همچنین با دارو‌های گیاهی امکانپذیر است. چاقی شکمی، افزایش وزن، ضخیم شدن مو‌ها در نواحی صورت، سینه و شکم و بروز آکنه روی پوست از دیگر علائم تنبلی تخمدان است. پس اگر یکی از این نشانه‌ها را در خود مشاهده کردید و چند ماهی است برای بارداری اقدام کرده و هنوز باردار نشده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

افزایش سن

یکی دیگر از علت‌های دیر باردار شدن زنان، افزایش سن است. از نظر متخصصان ناباروری از مرحله اقدام به رابطه جنسی مداوم (دو تا سه بار در هفته به مدت یک سال) تا باردار شدن، مدت زمان یکسال طبیعی است هر چند بیش از ۷۰ درصد موارد در ۶ ماه اول باردار می‌شوند، ولی اگر سن شما بیشتر از ۳۵ است به دلیل نداشتن زمان کافی بهتر است بعد از گذشت شش ماه از باردار نشدن بدون اتلاف وقت به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی قدرت باروری زنان در سن ۲۰ تا ۳۰ سالگی در اوج است و بعد از آن به دلیل کاهش کیفیت تخمک‌ها و کم شدن تعداد تخمک، به تدریج کاهش می‌یابد.

البته نگرانی بیش از حد صحیح نبوده، زیرا این یک اصل کلی نیست و شما با انجام ورش و تغذیه صحیح می‌توانید شانس باروری خود در سنین بالاتر را نیز حفظ کنید. با این حال مسئله‌ای که نباید از آن غافل شوید پرخطر بودن بارداری در سنین بیشتر از ۳۵ سال است. گرچه درصد زنانی که بعد از ۳۵ سالگی، یک بارداری راحت و سالم داشته‌اند، زیاد است، اما بهتر است مشکلات احتمالی را نیز در نظر داشته باشید، زیرا بارداری بالای ۳۵ سال در ردیف بارداری‌های در معرض خطر محسوب می‌شود.

۲. اختلالات هورمونی

اختلالات هورمونی از دیگر علت دیر باردار شدن زنان است که با اختلال در عملکرد تخمدان‌ها و چرخه تخمک‌گذاری می‌تواند منجر به دیر باردار شدن و حتی ناباروری شود. اختلالات هورمونی شایع عبارتند از:

اختلال در عملکرد غده تیروئید

هورمون تیروئید از مهمترین هورمون‌ها برای باردار شدن طبیعی است و لازم است قبل از اقدام برای بارداری و در طول آن میزان هورمون تیروئید بررسی شود. هورمون تیروئید روی نحوه کار تخمدان‌ها اثر می‌گذارد و علاوه بر تاثیر مستقیمی که بر بدن دارد به طور غیر مستقیم باعث افزایش هورمون تستسترون (هورمون مردانه) و افزایش هورمون پرولاکتین (هورمون شیردهی) می‌شود که در نهایت منجر به دیر باردار شدن میگردد. 

اختلال در عملکرد غده هیپوفیز

هورمون پرولاکتین یا همان هورمون شیردهی یکی از هورمون‌های مترشحه از هیپوفیز قدامی است که به طور غیریکنواخت در خون ترشح می‌شود. ‌‎ این هورمون به طور طبیعی در دوران بارداری باعث رشد و بزرگی پستان و در هنگام شیردهی باعث ‌تحریک تولید شیر می‌شود‌، ولی اگر به طور غیر عادی در بدن افزایش یابد مانعی برای باردار شدن محسوب می‌گردد. پرولاکتین بر میزان تولید هورمون‌های جنسی (استروژن و تستوسترون) در بدن فرد (هم مردان و هم زنان) ‌‌تاثیرگذار است و می‌تواند منجر به عدم و یا کاهش تخمک‌گذاری شود.

۳. مشکلات و بیماری‌های رحمی

دیگر علت دیر باردار شدن زنان مشکلات و بیماری‌های رحم است. این مشکلات عمدتا به موارد زیر تقسیم می‌شوند:

انسداد لوله‌های فالوپ

لوله‌های فالوپ، لوله‌های باریکی هستند که در دو طرف رحم شما قرار دارند و رحم را به تخمدان پیوند می‌دهند؛ و محل لقاح اسپرم و تخمک است. هر ماه وقتی تخمدان‌ها یک تخمک رها می‌کنند این تخمک از لوله‌های فالوپ عبور می‌کند. اگر انسداد وجود داشته باشد، تخمک نمی‌تواند به رحم برسد در نتیجه بارداری رخ نخواهد داد. همچنین وجود بیماری و زخم در این لوله‌ها مانعی برای لقاح است. در برخی موارد انسداد و مشکل در لوله‌های فالوپ با درد در ناحیه لگن همراه است، ولی ممکن است کاملا بدون علامت نیز باشد. اگر مدتی است برای بارداری اقدام کرده‌اید و از لحاظ هورمونی مشکلی ندارید با پزشک متخصص مشورت کرده و از سالم بودن لوله‌های فالوپ با انجام سونوگرافی مطمئن شوید.

اندومتریوز رحم

ضخیم شدن دیوراه رحم یا اندومتریوز نیز می‌تواند باعث دیر باردار شدن زنان شود. زیرا با ضخیم شدن دیواره رحم جایگزینی انجام نمی‌شود. اندومتریوز با علایمی مانند پریود‌های دردناک و سنگین، خونریزی زیاد و درد ناحیه لگن همراه است و بیشتر در زنانی که در سن بارداری هستند، ایجاد می‌شود.

۴. مشکلات ذهنی

نگرانی‌ها، استرس و اضطراب نیز می‌تواند باعث کم شدن شانس بارداری شما شود. تحقیقات جدید نشان داده است زنان با میزان بالای آلفا- آمیلاز، آنزیمی که با استرس ارتباط دارد، سخت‌تر باردار می‌شوند. همچنین نگرانی‌ها با تاثیر بر ترشح هورمون‌ها مشکل ناباروری شما را تشدید می‌کنند. علاوه بر این استرس ناشی از ناباروری نیز خود می‌تواند بر نگرانی‌های شما بیفزاید. باور به قدرت خداوند در مقدر کردن آرزوهایتان، انجام تمرینات یوگا، پیاده‌روی و شنا به حفظ آرامش شما کمک خواهد کرد.

۵. ناباروری مرد

دیر باردار شدن می‌تواند به علت ناباروری یا ضعیف بودن قدرت باروری همسر شما نیز باشد. کمیت و کیفیت ضعیف اسپرم‌ها در مردان میتواند به انجام نشدن لقاح منجر شود. این مشکل با مراجعه به متخصص و یک سری آزمایشات ساده، به راحتی قابل تشخیص است.

۶. چاقی یا لاغری مفرط

باروری تحت تاثیر وزن است. چاقی یا لاغری مفرط و همچنین اضافه و کاهش وزن با رژیم‌های غذایی نادرست و سنگین می‌تواند بر مشکلات تخمدان در زنان و همچنین سلامت اسپرم در مردان تاثیر بگذارد و باعث دیر باردار شدن شود.

۷. فاصله زیاد بین بارداری اول و دوم

ناباروری ثانویه زمانی اتفاق می‌افتد که شما یک فرزند دارید، اما برای بارداری دوم بعد از یک سال تلاش با مشکل روبرو می‌شوید و بارداری اتفاق نمی‌افتد، با اینکه بارداری اول شما بدون مشکل بوده است. فاصله زیاد بین بارداری‌ها، مشکلاتی که در بالا ذکر شد و به تبع افزایش سن و کاهش قدرت باروری، می‌تواند از علت‌های دیر باردار شدن زنان برای فرزند دوم باشد. همچنین این احتمال وجود دارد که آخرین حاملگی یا تولد اولین فرزندتان منجر به عفونت لگن، چسبندگی رحم یا مسدود شدن لوله‌های فالوپی و در نتیجه ناباروری شما شده باشد.

سخن پایانی

به یاد داشته باشید علت دیر باردار شدن زن می‌تواند علاوه بر نکات ذکر شده، انجام رابطه جنسی در پوزیشن اشتباه و انجام زناشویی در زمان نامناسب باشد. تخمک آزاد شده از بدن شما تنها ۲۴ ساعت زنده می‌ماند و اگر به موقع رابطه جنسی انجام ندهید شانس لقاح را ازدست می‌دهید؛ بنابراین به شما توصیه می‌کنیم با تعیین زمان دقیق تخمک‌گذاری، انجام رابطه جنسی سه بار در هفته در پوزیشن سنتی و افزایش آگاهی خود از تغییرات فیزیکی و هورمونی که هر ماه در بدنتان رخ می‌دهد، احتمال باردار شدنتان را افزایش دهید. مطالعه تعیین زمان تخمک گذاری + علائم تخمک گذاری و زمان تخمک گذاری و احتمال بارداری در این دوره، قبل و بعد از آن به شما در این زمینه کمک خواهدکرد.

مهناز پیرزاده