ایران تنگه هرمز را دور می زند

خط لوله ای که می تواند وابستگی صادرات نفت کشورمان را به تنگه هرمز کم کند تا در صورت بسته شدن آن صادرات نفت کشور لطمه ای نبیند و به مشتری های ما این اطمینان را می دهد که می توانند به نفت ما حتی در صورت بسته شدن تنگه هرمز دسترسی داشته باشند. مسئله ای که قطعا در معادلات ژئواستراتژیک منطقه و جهانی قدرت مضاعفی به ایران خواهد داد.  بخش هایی از ویدئو کنفرانسی که روحانی دستور عملیات احداث این خط لوله را می دهد در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت که در آن می گوید: «تنها کشوری که اگر روزی تنگه هرمز به دلیلی بسته می شد، صادرات نفتش به طور کامل متوقف می‌شد، جمهوری اسلامی ایران بود. یعنی این شعاری که ما می‌دادیم ما در کنار تنگه هرمز هستیم و آبراه در اختیار ماست، این حرف کاملا درست بود اما برای روز مبادا مشکل عظیمی برای خود ما به وجود می‌آمد که از این مشکل عبور کردیم.» هرچند عملیات این خط لوله از چند وقت پیش شروع شده اما با صحبت های روحانی در روز پنج شنبه این خط لوله دوباره در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت. به همین دلیل امروز سعی داریم جزئیاتی از هزینه ها و حجم انتقال این خط لوله و از اثرات سیاسی احداث این خط لوله و فعالیت دیگر کشورها برای دور زدن تنگه هرمز هم بنویسیم.

 
            خط لوله جاسک
نخستین بار خبر ساخت پایانه صادراتی نفت خام جاسک در اسفندماه سال ۹۲ و در سفر استانی هیئت دولت به استان هرمزگان ‌ مطرح شد و از همان ابتدا به دلیل اهمیت راهبردی آن در زمره برنامه‌های اولویت دار وزارت نفت قرار گرفت.
 خردادماه سال 96 هم قائم مقام مجری طرح اعلام کرد که مطالعات طراحی بنیادی مراحل نهایی خود را طی می کند. خط لوله جاسک قرار است روزانه یک میلیون بشکه نفت را از بوشهر به جاسک و پایانه صادراتی در منطقه مکران برساند و عملا فروردین سال 1397 کار احداث این خط لوله شروع شد و تاکنون 39 درصد از آن اجرا شده است.
            جزئیات خط لوله 1100 کیلومتری
خط لوله ای که قرار است نفت را از بوشهر به جاسک انتقال دهد 1100 کیلومتر طول دارد که در طول مسیر برای انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت از لوله هایی با قطر 42 اینچ استفاده می شود.  هزینه نهایی اجرای این طرح یک میلیارد و 500 میلیون یورو تخمین زده شده و قرار است در طول مسیر پنج تلمبه خانه، بیست مخزن ذخیره سازی با مجموع ظرفیت ۱۰ میلیون بشکه هم اجرا شود.
ساخت ۳ ایستگاه دریافت و ارسال توپک و ترمینال پایانی، اجرای ۴۰۰ کیلومتر خط انتقال برق و ساخت ۱۰ پست برق و ساخت تاسیسات دریایی شامل سه گوی شناور و خطوط زیردریایی و حوضچه آرامش و تاسیسات جانبی آن از دیگر بخش‌های این طرح است.
استاندار هرمزگان درباره میزان پیشرفت این طرح     به ایرنا گفته: «پیشرفت این طرح ۳۹ درصد است که تا کنون ۸۶۰ کیلومتر مسیرسازی، ۴۴۰ کیلومتر ساخت لوله، ۳۵۰ کیلومتر حمل لوله به کارگاه و ۲۶۰ کیلومتر عملیات جوشکاری اجرا شده است.»
این طرح با همکاری شرکت‌های خارجی در حال اجرا بود که با تحریم های ظالمانه آمریکا از ایران خارج شدند و پروژه را نیمه کاره رها کردند و حالا قرار است به دست مهندسان توانمند داخلی تا اسفند 1399 به بهره برداری برسد. همچنین به گفته وزیر نفت لوله های این طرح هم وارداتی بود که حالا سه شرکت ایرانی به تهیه آن موفق شده اند. به گفته استاندار بندرعباس هم اکنون همه پیمانکاران ومشاورین این طرح ملی و راهبردی ایرانی هستند و تجهیزات وکالا‌های مورد نیاز این طرح نیز تا ۹۵ درصد ایرانی است.
            هدف از احداث این خط لوله
هدف از اجرای این طرح بزرگ انتقال نفت خام سبک و سنگین صادراتی و نفت خام حوزه غرب کارون به جاسک، ذخیره سازی این نفت در جاسک و همچنین صادرات نفت خام از این منطقه است. با احداث این خط لوله جاسک به یکی دیگر از قطب های نفتی ایران   تبدیل خواهد شد که می تواند ضمن ایجاد شغل باعث رونق بیشتر در منطقه شود،  اما جدا از آن چه نوشتیم با توجه به این که جاسک در سمت شرق تنگه هرمز قرار دارد  پس با انتقال نفت به آن جا دیگر نیازی به عبور نفتکش ها از تنگه هرمز نیست و صادرات نفت کشورمان با بسته شدن تنگه هرمز به صفر نمی رسد و با وجود صادرات نفت از دریای عمان، مشتریان نفت ایران مطمئن خواهند بود که نفت خریداری شده شان به دست آن ها می رسد.اگر چه   بستن تنگه هرمز تا حد زیادی در اختیار کشور ماست اما پیش از این در صورت بستن تنگه هرمز عملا صادرات کشور ما به صفر می رسید و دیگر کشورها هرچند مقدار صادراتشان به شدت افت می کرد اما راهی برای صادرات نفت شان پیش بینی کرده بودند.
            فعالیت دیگر کشورها برای دور زدن تنگه هرمز
تنگه هرمز دومین تنگه بین‌المللی شلوغ دنیاست که وزارت انرژی آمریکا آن را «حیاتی‌ترین آبراه نفتی» نام‌گذاری کرده است؛ تنگه‌ هرمز بیش از ۲۰درصد از ترانزیت کل نفت خام جهان و در واقع نخستین و مهم‌ترین نقش را در نقل و انتقالات نفتی در اختیار دارد که در صورت بسته شدن تاثیر گذاری در جهان خواهد داشت. به همین دلیل برخی کشورهای منطقه  شروع به سرمایه گذاری برای دور زدن تنگه هرمز کرده اند.
عربستان برای دور زدن تنگه هرمز خط لوله «پترولاین» را احداث کرد که نفت را از شرق این کشور به بندر ینبع در دریای سرخ منتقل می کند. این خط لوله ظرفیت انتقال روزانه 5 میلیون بشکه نفت یعنی معادل نیمی از صادرات نفت عربستان را دارد.امارات هم خط لوله 370 کیلومتری به بندر فجیره در دریای عمان احداث کرده که فقط می تواند یک میلیون و هشتصد هزار بشکه در روز انتقال دهد که کمتر از سه چهارم صادرات نفت امارات می شود.اگرچه طی ماه های اخیر و پس از حمله انصارا... یمن به خط لوله نفتی  «پترولاین»  در عربستان و بندر فجیره در امارات این پیام ارسال شد که این خطوط هم صد درصد امن نخواهد بود  بنابراین  هنوز هم تنگه هرمز به عنوان استراتژیک ترین آبراهه دنیا می تواند تاثیر زیادی بر انرژی جهان داشته باشد که روزانه بیش از 20 میلیون بشکه نفت از آن صادر می شود و ایجاد مسیر دوم برای صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران عملا توان مضاعفی به کشورمان در صادرا ت نفت و چالش احتمالی در این تنگه استراتژیک جهان خواهد داد .