باخت سنگین ترامپ مقابل ایران

«مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا که برای گسترش تبلیغات ایران‌هراسانه کاخ سفید شخصا در نشست روز سه‌شنبه شورای امنیت  که به صورت آنلاین برگزار شد، شرکت کرده بود، با واکنش‌هایی روبه‌رو شد که خاطرات دو سال پیش رییسش «دونالد ترامپ» را از عواقب ایران‌هراسی و نقض گسترده قوانین بین‌الملل برای او زنده کرد.

ترامپ رییس جمهوری آمریکا در مهرماه سال ۹۷ با تدارکات ویژه‌ای که از چند ماه پیش برای تشکیل نشستی با ریاست او در شورای امنیت و تبلیغات علیه ایران انجام شده بود، از لحظه ای که بر صندلی ریاست شورای امنیت نشست، اتهامات ضدایرانی‌اش را دوباره از بر خواند؛ اما چیزی که برای او تازگی داشت این بود که تقریبا همگان چشم در چشم او دوختند و با صراحت اعلام کردند که راه و روش و نگاهشان درباره ایران با آمریکا فرق دارد.

ترامپ در نشست دو سال پیش نتوانست بی‌آبرویی را که دار و دسته‌اش در سازمان ملل به  راه انداختند تحمل کند و خیلی زود نشست را ترک کرد؛ اما پمپئو که این تجربه را دیده بود صبر نکرد تا پاسخ دیگران را در نشست روز سه‌شنبه ببیند و پس از سخنرانی‌اش از جلسه که به صورت آنلاین برگزار می‌شد، خارج شد.

این اتفاق اما از چشم شرکت‌کنندگان دور نماند و «واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل با طعنه در این باره گفت: متاسفانه مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا منتظر نماند که سخنان مقامات دیگر کشورها را در این جلسه گوش دهد. ما به او حق می‌دهیم چرا که این روزها نگرانی‌های بیشتری دارد.

در این نشست که به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و تعلیق شدن اجتماعات در نیویورک، روز سه شنبه به صورت مجازی برگزار شد، ابتدا نهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره وضعیت اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در تایید برجام قرائت شد.

نماینده دائم بلژیک در سازمان ملل متحد به عنوان  تسهیلگر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل گزارشی ارائه داد که به موجب آن کارگروه تدارکات این قطعنامه به اتفاق آرا بر حفظ و اهمیت برجام تاکید کرده‌اند.

«مارک پستین دی بایسور» گفت که فعالیت کارگروه تدارکات از نهم مه ۲۰۱۸ ( ۱۹ اردیبهشت ۹۷) بدون مشارکت آمریکا و تحت اصول و فرآیندهای تعیین شده در برجام ادامه داشته است و اعضای باقی‌مانده برجام نسبت به اعمال دوباره تحریم‌های آمریکا پس از خروج این کشور از برجام متاسف هستند.

وی در گزارش خود تاکید کرد که اعضای باقی‌مانده برجام به حمایت و همگرایی کانال تدارکات متعهد هستند و به طور کامل از ادامه فعالیت این کانال به عنوان ابزاری برای شفاف‌سازی و اعتمادسازی حمایت می‌کنند. اعضای این گروه از کشورهای غیرعضو می‌خواهند از انجام هرگونه اقدام که مانع از تداوم اجرای تعهدات اعضا شود، جلوگیری کنند.

دی بایسور تصریح کرد که اجرای کامل  و موثر این برنامه توسط همه طرف‌ها در نشست وزرای چین ،فرانسه ،آلمان، روسیه، انگلیس و جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹ در نیویورک مورد تاکید قرار گرفت و در تاریخ ۲۶ فوریه ۲۰۲۰ (۷ اسفند ۹۸) تمامی اعضا در کمیسیون مشترک بر اهمیت حفظ این برنامه بار دیگر تاکید کردند.

پمپئو همچنان بر مدار ایران‌هراسی بی‌منطق

در ادامه نشست «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا که برای تبلیغ ایران‌هراسی دولت متبوعش شخصا در نشست شرکت کرده بود، گفت: به خاطر توافق مشکل‌دار هسته‌ای که توسط دولت قبلی آمریکا مذاکره شده بود، تحریم تسلیحاتی علیه شدیدترین رژیم تروریستی جهان قرار است چهار ماه دیگر منقضی شود.

وزیر خارجه آمریکا خطاب به شورای امنیت افزود: این نهاد یک انتخاب دارد یا باید برای صلح و امنیت بین‌المللی که پایه اصلی این نهاد بین‌المللی است، بایستد و یا اجازه دهد که بر خلاف ماموریت وجودی و آرمان‌های سازمان ملل متحد، تحریم‌های تسلیحاتی ایران منقضی شود.

پمپئو در اظهاراتی که پس از نشست توسط کارشناسان آمریکایی به سخره گرفته شد، ادعا کرد: اگر اقدام نکنید ایران می‌تواند آزادانه جنگنده‌های روسی را بخرد که می‌تواند در شعاع سه هزار کیلومتری حرکت کند و رم، ورشو و ریاض را در تیررس خود قرار دهد.

برخی کارشناسان و مقام‌های پیشین آمریکایی این اظهارات پمپئو را به سخره گرفته و گفتند که آیا جنگنده‌های خریداری شده توسط ایران پس از حمله به فاصله ۳ هزار کیلومتری قصد بازگشت به وطن خود را ندارند؟ این سوخت را از کجا می‌آورند؟ برخی این اظهارات را ناشی از ناآگاهی پمپئو قلمداد کردند.

پمپئو ادامه داد: ما ۱۳ سال به روش‌های مختلف این تحریم‌ها را اعمال کردیم. سه کشور اروپایی هم گفتند که از تمدید تحریم تسلیحاتی ایران حمایت می‌کنند. ۴۰۰ نماینده آمریکا از این اقدام حمایت کردند.

وی اضافه کرد: اگر تحریم‌ها برداشته شود، ایران میانه‌روی را پیش نمی‌گیرد بلکه آن را شدت خواهد بخشید. ایران دانش‌های خطرناک را هم به دست می‌آورد، ایران اعلام کرد در حال تولید سانتریفیوژهای آی آر ۹ هستند. ایران در حال کاهش زمان گریز هسته‌ای خود است.

وزیر خارجه آمریکا مدعی شد: ایران برخلاف تعهدی که در برجام دارد، به بازرسان اجازه بازرسی نمی‌دهد. ما باید ایران را پاسخگو قرار دهیم. هدف ما براساس ماده یک منشور ملل متحد، اقدام جمعی موثر مشترک برای پیگیری و برطرف کردن تهدیدها علیه جهان است.

پمپئو با این ادعا که ایران تهدیدی برای امنیت جهان است، با اشاره به اظهارات رئیس جمهوری اسلامی ایران گفت: رئیس جمهوری روحانی گفته بود اگر تحریم تسلیحاتی علیه ایران اعمال شود، ایران پاسخی کوبنده خواهد داد. امروز وزیر خارجه ایران صحبت می‌کند و امیدوارم بگوید که قصد دارند چه کسی را و چگونه بکوبند.

اتحادیه اروپا خواهان عادی شدن روابط اقتصادی با ایران

نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل متحد با تاکید بر اهمیت برجام گفت اروپا خواستار برقراری روابط اقتصادی و تجاری با ایران بر اساس برجام است.

«اولوف اسکوگ» افزود: ما تایید می‌کنیم که ایران به تعهدات خود در سه سال و نیم گذشته پایبندی کامل داشته است و در ۱۴ ماهی که ایالات متحده از برجام خارج شده و تحریم‌ها را بازگردانده است، به این تعهدات پایبند مانده است.

نماینده اتحادیه اروپا خاطرنشان کرد: به خاطر این توافق، آژانس بین المللی انرژی اتمی به مراکز هسته ای ایران دسترسی دارد. ایران پروتکل الحاقی را بطور داوطلبانه اجرا می‌کند.

وی در همین حال با ابراز نگرانی از افزایش سطح غنی سازی ایران، اظهار کرد: ما مسوولیت داریم که به موضوع خلع سلاح با همکاری مشترک جهانی رسیدگی کنیم. مسوولیت مشترک ما تلاش برای حفظ برجام است.

اسکوگ با اشاره به حق ایران برای برخورداری از مزایای اقتصادی برجام گفت: ما در روز اجرای توافق، تحریم های خود را علیه ایران برداشتیم. امروز ما متعهد به اجرای کامل برجام و عادی سازی روابط اقتصادی با ایران هستیم.

چین: لغو تحریم‌های تسلحیاتی علیه ایران باید اجرا شود

«جانگ جونگ» نماینده دائمی چین در سازمان ملل نیز در این نشست از برجام به عنوان یک توافق بسیار مهم و چندجانبه بین المللی یاد کرد که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مورد تایید و تاکید قرار گرفته است و افزود: این توافقنامه اساس کاملا حقوقی و قانونی دارد و باید به طور کامل اجرا شود.

سفیر چین در سازمان ملل تاکید کرد که ریشه اصلی تنش‌ها خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های یکجانبه علیه ایران است. این اقدامات ضد اهدافی است که برجام تعریف و تشریح کرده است و در تناقض با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است.

وی از آمریکا خواست که به این شرایط پایان دهد و گفت: واشنگتن خود این شرایط را بوجود آورده است و حالا بر ادامه تحریم تسلیحاتی ایران تاکید می‌کند. این در شرایطی است که این روند برجام و اساس آن را تخریب می‌کند.

جانگ گفت: چین خواستار آن است که همه توافقنامه‌ها از جمله درباره لغو تحریم تسلیحاتی ایران اجرا شود، تحریم‌های یکجانبه پایان یابد، آمریکا به برجام بازگردد و مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ اقدام کند.

او با اشاره به اینکه آمریکا از این توافق خارج شده است و در چنین شرایطی نمی‌تواند درخواستی برای تحریم تسلیحاتی ایران داشته باشد، اظهار کرد: اگر ایران همه تعهداتش را در چارچوب توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی کاهش داده به دلیل فشار حداکثری آمریکا است. 

نماینده دائم چین در سازمان ملل تاکید کرد که برنامه موشکی و ماهواره‌ای ایران ناقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ نیست و گزارش دبیرخانه سازمان ملل متحد درباره تسلیحات ادعایی با منشأ ایران از این جهت که تنها از یک منبع آمده، خود جای پرسش دارد.

آفریقای جنوبی: برجام مهمترین دستاورد در حوزه منع اشاعه است

«جری ماتجلا» نماینده آفریقای جنوبی در سازمان ملل متحد نیز در این نشست برجام را مهمترین دستاورد در حوزه جلوگیری از گسترش سلاح های اتمی توصیف کرد و گفت:  بر این اساس باید تمامی کشورها به این توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ پایبند باشند. ما باید از تحریک برای نقض این تعهدات خودداری کنیم.

این مقام آفریقایی تاکید کرد: آفریقای جنوبی از همه طرف‌ها می‌خواهد که خویشتنداری حداکثری از خود نشان دهند و این شورا باید گام‌هایی بردارد برای اینکه تنش را کمتر کند به جای اینکه تنش را افزایش دهد. در این چارچوب این شورا باید از هر ابتکاری که به صلح  و ثبات نه فقط در خلیج فارس بلکه در کل خاورمیانه کمک کند، حمایت کند.

بلژیک: تحریم‌های آمریکا را مانع اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ دانست

نماینده دائم بلژیک که پیشتر گزارش فعالیت کارگروه تدارکات را ارایه داده بود، سپس در اظهاراتی تاکید کرد که تحریم‌های آمریکا مانع از اجرای تعهدات اعضای شورای امنیت برای اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شده است.

دی بایسور افزود: این تحریم‌ها نه تنها ایران، بلکه دیگر کشورهای سازمان ملل را در وضعیتی قرار داده است که نتوانند تعهدات ذکر شده در قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا کنند.

وی از کاهش پایبندی به برجام از سوی ایران که در واکنش به خروج آمریکا از برجام و در چارچوب این توافق انجام شده ابراز نگرانی کرد و از فعالیت‌های موشکی ایران نیز انتقاد و در عین حال تاکید کرد: ضربه به برجام به هیچ وجه راهی برای گفت‌وگو درباره موضوعات منطقه‌ای و خلع سلاح هسته‌ای نیست.

انگلیس: استفاده از مکانیسم ماشه با برجام هم‌خوانی ندارد

کاردار انگلیس در سازمان ملل متحد ضمن ابراز تاسف از خروج یکجانبه آمریکا از برجام تصریح کرد که اقدامات یکجانبه از جمله فعال کردن مکانیسم ماشه و برقرار کردن تحریم‌های سازمان ملل با برجام همخوانی ندارد.

«جاناتان آلن» تصریح کرد که لندن بارها تاسف خود را از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و وضع برگرداندن تحریم‌ها علیه ایران اعلام کرده و از پیامدهای منفی تحریم‌های آمریکا مطلع است و در عین حال مدعی شد که انگلیس به رغم خروج واشنگتن از برجام به تعهداتش در این توافق پایبند بوده و با راه‌اندازی سازوکار مالی اینستکس در کنار فرانسه و آلمان پا را فراتر از تعهداتش گذاشته است.

الن همچنین از کاهش تعهدات برجامی ایران ابراز تاسف کرد و مدعی شد که این اقدامات نظام خلع تسلیحات اتمی را به خطر انداخته است.

روسیه: تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران براساس تخیل است

«واسیلی نبنزیا» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد نیز مسوولیت بحران پیش آمده پیرامون توافق هسته‌ای با ایران را متوجه آمریکا دانست و اعلام کرد: قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران توسط آمریکا طرحی تخیلی است.

نبنزیا افزود: متاسفانه مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا منتظر نماند که سخنان مقامات دیگر کشورها را در این جلسه گوش دهد. ما به او حق می‌دهیم چرا که این روزها نگرانی‌های بیشتری دارد.

نماینده روسیه تاکید کرد که اقدامات آمریکا هرگونه انگیزه را از تهران برای اجرای تعهدات خود در قبال برجام می گیرد با این وجود ما شاهد بوده ایم که ایران به تعهدات خود عمل کرده است حال آنکه آمریکا برخلاف منشور ملل متحد پی در پی کشور دیگری (ایران) را تهدید می‌کند.

نبنزیا ادامه داد: آمریکا از جهات مختلف تهران را تحت فشار شدید قرار داده است و تغییر نظام در تهران را دنبال می‌کند و تلاش دارد ایران به معنی واقعی امکان نفس کشیدن نداشته باشد و این اقدام مانند گذاشتن زانو بر روی گردن افراد است.

اشاره نبنزیا به گذاشتن زانو بر گردن کنایه‌ای بود در خصوص به قتل رساندن جورج فلوید شهروند سیاه پوست آمریکایی توسط پلیس این کشور که بیش از ۹ دقیقه زانوی خود را بر گردن او قرار داد و موجی از اعتراضات علیه نژاد پرستی را در این کشور به راه انداخت که همچنان ادامه دارد.

نماینده روسیه تاکید کرد که کشورش به آمریکا اجازه نخواهد داد از شورای امنیت برای اجرای سیاست فشار حداکثری بر ایران استفاده کند.

نبنزیا گفت: از همان ابتدا گفتیم که قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تخیلی است و تایید نخواهد شد و هیچ گونه شرایطی برای مذاکره در مورد آن وجود ندارد.

جمهوری دومینیکن خواستار اجرای کامل و موثر برجام شد

«خوزه سینگر» نماینده دایم جمهوری دومینیکن نیز بر حمایت قاطع کشورش از اجرای کامل و موثر برجام که نتیجه موفقیت‌آمیز دیپلماسی چندجانبه و دستاورد بزرگ عدم اشاعه است، تاکید کرد و در عین حال گفت که کشورش «درخواست‌های اخیر برخی کشورها» درباره کانال تدارکات را محکوم می‌کند و خواستار تداوم استفاده از این کانال و حمایت کامل از آن به عنوان یک مکانیسم اعتمادسازی و شفافیت است.

وی افزود: ما بر این باوریم که برجام تحت فشار شدید است و اقداماتی که از سوی برخی طرف‌ها صورت می‌گیرد، این توافق را به شدت تضعیف می‌کند.

وی اقدام ایران برای کاهش پایبندی خود به برجام را در نتیجه خروج آمریکا از این توافق دانست و ضمن ابراز تاسف از این بابت، تصریح کرد: اجرای کامل مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ از سوی ایران و دیگر طرف‌های این توافق برای موفقیت آن ضروری است.

سینگر درباره ادعای دبیرخانه سازمان ملل پیرامون ایرانی بودن موشک‌های استفاده شده در حملات سال گذشته به تاسیسات نفتی و فرودگاه بین‌المللی در عربستان، ابراز نگرانی کرد و مدعی شد که تحقیقات درباره تسلیحات مصادره شده توسط آمریکا که در حال ارسال به یمن بوده و ادعای ایرانی بودن آن‌ها، حاکی از نقض صریح قطعنامه ۲۲۳۱ است.

آلمان: برجام شاهکار دیپلماسی است

«کریستف هاسگن» نماینده آلمان در سازمان ملل نیز با اشاره به موضع چین و سه کشور اروپایی درباره سازوکار ماشه، تاکید کرد که موضع برلین همچنان عدم استفاده از آن است و هدف اساسی را اجرای کامل برجام می‌داند.

وی در حالی مدعی شد که تروئیکای اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) به تعهدات خود در برجام پایبندی کامل داشته و حتی ورای تعهدات خود عمل کرده‌اند که این سه کشور تاکنون به هیچ یک از تعهدات خود برای تضمین منافع اقتصادی ایران از برجام عمل نکرده‌اند و سازوکار اینستکس نیز تنها برای اقلام دارویی و غذا مورد استفاده است که از اساس خارج از شمول تحریم‌ها است.

نماینده دائم آلمان در سازمان ملل تاکید کرد: برجام، یک شاهکار دیپلماتیک است و مانع دستیابی ایران به جنگ‌افزار هسته‌ای شد؛ از این رو، باعث تاسف است که آمریکا از برجام خارج شده است. اقدام آمریکا نقض قانون بین‌المللی است، چرا که برجام با قطعنامه ۲۲۳۱ مورد تایید قرار گرفت.

تونس: همه خاورمیانه باید از جنگ‌افزار اتمی خالی شود

در ادامه این نشست، «منصف باتی» نماینده دائم تونس در سازمان ملل تاکید کرد رویکرد به بحث خلع سلاح هسته‌ای باید جامع باشد و تمام خاورمیانه را در برگیرد.

وی افزود: من می‌خواهم برگزاری کنفرانس ایجاد خاورمیانه عاری از جنگ افزار هسته ای و دیگر جنگ افزارهای کشتار جمعی را یادآوری کنم که در نوامبر ۲۰۱۹ برگزار شد و در آن همه کشورهای منطقه از جمله ایران، مشارکت سازنده‌ای داشتند.

وی خواستار ادامه برگزاری این نشست به طور سالانه در مقر سازمان ملل شد و افزود: این کنفرانس می‌تواند مبنایی برای گفت‌وگو و مذاکرات مستمر برای خلع سلاح هسته‌ای در منطقه باشد.

نماینده تونس در سازمان ملل متحد به نام رژیم صهیونیستی و برنامه نظامی هسته‌ای آن اشاره مستقیم نکرد، اما گفت: از همه دولت‌های منطقه می‌خواهیم در نشست آتی این کنفرانس شرکت کنند.

ظریف: تعلل شورای امنیت به منزله عقب‌گرد در چند جانبه گرایی است

در ادامه نشست، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان از اینکه شورای امنیت تاکنون حتی یک جلسه برای نکوهش دولت آمریکا یا حداقل برای بررسی نقض‌های مکرر آن تشکیل نداده، شدیدا انتقاد کرد و گفت: در عوض برخی از اعضای اروپایی شورا در فکر تخریب بیشتر قطعنامه و شورا هستند، در حالی که نسبت به تعهدات خود در مورد برجام پایبند نیستند.

ظریف تاکید کرد: ایالات متحده با برخی از اعمال خود به دبیرخانه فشار آورد تا خوانش گمراه کننده از قطعنامه ۲۲۳۱ را اتخاذ کند، دبیرخانه را وادار به ارتکاب ادعای خود ساخته و اسناد جعلی برای تهیه گزارش کاملاً غیر حرفه‌ای کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: ایران با عملکرد مبتنی بر حسن نیت از اعمال این اقدام جبرانی خودداری نموده تا طرف‌های باقیمانده برجام قادر باشند به وعده‌های خود عمل کنند. به مدت یک سال تمام اجرای کامل برجام را ادامه دادیم.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران توضیح داد که ما خواستار تعامل با تمام همسایگان خود هستیم تا منطقه قدرتمند که مانع ظهور بلندپروازی‌های هژمونیک توسط هر قدرت منطقه‌ای یا جهانی باشد ایجاد شود.

ظریف ادامه داد که به همین منظور رییس جمهوری اسلامی ایران ابتکار صلح هرمز موسوم به امید را معرفی کرده است و ما بدون مداخله ایالات متحده از شش هزار مایل دورتر می توانیم این را محقق کنیم.

وی تصریح کرد: چارچوب زمانی رفع محدودیت های تسلیحاتی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده بخش لاینفک از تفاهم سخت به دست آمده است که طرف‌های برجام را قادر ساخت تا در نهایت در مورد بسته کلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کنند.

وزیر امور خارجه کشورمان یادآورشد: هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت برخلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است، در چنین سناریویی گزینه‌های ایران همانطور که قبلا به بقیه طرف‌های برجام اطلاع داده شده است قاطع خواهد بود و ایالات متحده و هر موجودیتی که ممکن است به آن کمک کند یا به رفتار غیرقانونی آمریکا تن دهد مسئولیت کامل را برعهده خواهد داشت.

وزیرامور خارجه کشورمان گفت: ایالات متحده باید تمامی خسارات وارده بر مردم ایران را که هیچ دلیلی جز برآورده کردن وعده‌های انتخاباتی داخلی ندارد، به طور کامل جبران نماید.

فرانسه: از پیشنهادهای یکجانبه حمایت نمی‌کنیم

«نیکولاس دو ریوایر» نماینده فرانسه با بیان این که جایگزینی برای شرایط فعلی وجود ندارد، تاکید کرد: به طور مشخص اختلاف‌هایی داریم که باید حل شود و به راهبردی همه جانبه در مورد مساله ایران باید برسیم و با چشم باز عمل کنیم.

دو ریوایر گفت: آلمان، فرانسه و انگلیس متوجه نگرانی‌های مساله تحریم‌های تسلیحاتی هستند و ما آمادگی خودمان را برای این که بتوانیم انتخاب‌های سازنده‌ای داشته باشیم ، اعلام می‌کنیم. ما می‌خواهیم به این مساله رسیدگی کنیم.

وی با تاکید بر اینکه پاریس از پیشنهادهای یکجانبه حمایت نمی‌کند، تصریح کرد: این مسایل، شکاف‌ها را در شورای امنیت عمیق‌تر می‌کند و شرایط و مساله منع گسترش تسلیحات هسته‌ای را بهبود نخواهد بخشید.