بازنشستگی سریع «ناوهای گران‌قیمت آمریکا» که هدفشان مهار شناورهای تندرو سپاه بود

به گزارش مشرق، برنامه شناورهای جنگی LCS آمریکا را می توان یکی از عجیب ترین برنامه های نظامی چند دهه آمریکا دانست که با وجود هزینه های فراوان و تبلیغات بسیار زیاد در خصوص ویژگی ها و اهمیت عملیاتی شدنشان، راه به جای خاصی نبرده و حالا در جدیدترین تحول رخ داده در روزهای اخیر، صحبت از بازنشسته کردن ۴ ناو اولیه در این سری است.

اما قبل از پرداختن به مشکلات این شناور بهتر است قدری با آن آشنا شویم.

نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا که به صورت سنتی به عنوان یک نیروی عمل کننده در آبهای آزاد شناخته می شود و سالهاست با اشغال کشورها و مناطق مختلف، درصدد گسترش استعمار مادی و معنوی خود است، از گذشته به دنبال این بود که برای حفاظت از آبهای ساحلی خود و همچنین عملیات جاسوسی و سلطه در مناطقی مثل خلیج فارس یا تنگه تایوان، به شناوری جدید و متناسب با شرایط منطقه هدف، مجهز شود.

کشتی های جنگی سری "LCS" که مخفف عبارت "littoral combat ship " است شامل دو کلاس از کشتی های جنگی یعنی کلاسهای "Freedom" و "Independent" هستند که قرار بود نقش های جنگ ضد زیردریایی، مین روبی و مقابله با تهدید قایق های تندرو را در آب های کم عمق به عهده بگیرند.

کلاس Freedom توسط شرکت لاکهید مارتین و کلاس Independent توسط شرکت جنرال دینامیکز طراحی و ساخته شده اند و هم اکنون ۲ فروند از هر کدام از این کشتی ها در خدمت نیروی دریایی آمریکا قرار دارد اما مشکلات عجیبی در این شناورهای آمریکایی وجود دارد که از همین ابتدا سوالات بزرگی را درباره چرایی این چنین طراحی و ساخت این شناورها مطرح کرده و می کند.

همان گونه که در ابتدا گفته شد این دو کشتی به منظور مقابله با تهدیدات در آب های کم عمق طراحی و ساخته شده اند. نوع طراحی آنها به صورت ماژول بوده و بسته به نوع ماموریت می توان تجهیزات مختلفی را روی این شناورها نصب کرد. این شناورها همچنین از خواص طراحی پنهان کار بهره برده و با داشتن سرعتی نزدیک به ۸۷ کیلومتر بر ساعت سریعترین شناورها در ناوگان دریایی آمریکا به حساب می آیند.

اولین مشکل در بحث طراحی ماژول و چند کاره این شناور وجود دارد. بر اساس نتایج گزارش رزمایشی که توسط نیروی دریایی آمریکا در سال ۲۰۱۲ انجام شده تغییر از یک وضعیت به وضعیت دیگر در این شناورها می تواند هفته ها به طول بیانجامد که در شرایط جنگی خود بسیار مشکل ساز است. مسئله بعدی در کشتی های سری LCS عدم وجود بدنه مقاوم در این کشتی ها می باشد. این شناورها در حدود ۳ هزار تن وزن داشته و طولی در حدود ۱۲۰ متر دارند. شناورهای فعلی آمریکایی مثل ناوشکن ها و رزم ناوهای این کشور دارای زره کولار در بدنه خود هستند اما شناور مورد نظر فاقد هر گونه زرهی در بدنه خود بوده و هر گونه آسیب ناشی از برخورد گلوله و یا موشک می تواند نتایج فاجعه باری برای این کشتی فراهم کند. فراموش نکنیم که ماموریت این کشتی عملیات در آبهای کم عمق و عمدتا نزدیک به مناطق ساحلی و مقابله با تهدیدات مقابل آمریکا همچون شناورهای تندرو و موشک انداز سپاه پاسداران بوده و آنها را در معرض تهدید انواع سلاح های ضد کشتی قرار می دهد.

اما نگاهی به تسلیحات این شناورها ماجرا را بسیار جالب تر خواهد کرد. برای مقابله با تهدیدات سطحی قایق های تندرو قرار بود این کشتی ها با موشک های سری "NLOS" که طرحی مربوط به نیروی زمینی ارتش آمریکا بود مجهز شوند. برد این موشک ها در حدود ۴۰ کیلومتر بوده و می توانست علیه اهداف هم بر روی سطح آب و هم روی خشکی وارد عمل شود اما در نهایت، این پروژه لغو شد تا دست شناورهای نسل جدید امریکا در این عرصه فعلا خالی بماند.

در نهایت و پس از آزمایش چند موشک دیگر نهایتا قرار شده تا مدل L از خانواده موشکهای هلفایر با هدایت موجی میلیمتری برای این کشتی ها طراحی و ساخته شده و در پرتابگرهای عمودی  روی آنها نصب شود. اما نکته اینجاست که موشک هلفایر بردی موثری در حدود ۸ کیلومتر داشته و در نهایت برد آن به ۱۱ کیلومتر می رسد اما این برد برای مقابله با شناورهایی مثل قایق های سپاه مجهز به موشک های کروز برد بلند ضد کشتی مناسب نبود در ادامه نسل جدیدی از موشک ها بر روی آن نصب شده که البته آن هم داستانی مجزا دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

چندین بار مشکل در بخش پیشران که حتی در مواردی منجر به آتش سوزی شد و در عین عدم مسلح بودن برای مقابله با تهدیدات مختلف و نیازمند بودن به شناورهای دیگر برای پشتیبانی همچنان این کشتی ها را به یک انتخاب سوال برانگیز بدل می کند.

در بخش ضد زیردریایی هم داستان تقریبا به همین منوال است. این دو شناور به سامانه های سونار مدل ۲۰۸۷ ساخت شرکت تالاس مجهز هستند که به وسیله یک کابل در زیر آب کشیده شده و به دنبال شناور حرکت می کند. نکته جالب اینجاست که در صورت کشف هر گونه تهدید زیر سطحی، این شناورها فاقد هرگونه سلاح ضد زیردریایی هستند و بایستی از بالگردهای سی هاوک مجهز به اژدر که روی این ناوها حضور دارند استفاده کنند. جالب است که شناوری که یکی از ماموریت های اصلی آن جنگ ضد زیردریایی است خود توان شلیک اژدر ندارد.

در بحث مبارزه با مین نیز این شناورها به سیستم های هواپایه کشف و نابودی مین های دریایی که درون بالگرد سی هاوک نصب خواهد شد و همچنین سیستم های سونار و روبات های زیر آبی کنترل از راه دور متکی خواهد بود. این امر همان گونه که اشاره شد نیاز به حضور در مناطقی مثل تنگه هرمز و یا تنگه تایوان داشته و شناور مورد نظر را در خطر جدی قرار خواهد داد. این مسائل اینقدر پر سر و صدا بود که چند سال پیش سناتور مشهور و علاقمند به جنگ آمریکا یعنی جان مک کین در خصوص این شناورها در سنای آمریکا این گونه گفت : «برنامه ناوهای سری "LCS" نیروی دریایی خجالت آور بوده و به شکل خطرناکی پول های مالیات دهندگان را هدر داده است. اشتباهات نیروی دریایی در برنامه ریزی باعث شده که پس از طی ۱۳ سال از برنامه ساخت این ناوها در نهایت شناورهایی ساخته شود که بیشتر از حد انتظار گران قیمت بوده، نمی توانند در نبرد باقی بمانند و توانایی های آن کمتر از شناورهای موجود می باشد.»

در حال حاضر و در نهایت قرار است ۱۹ فروند از ناوهای کلاس Independent و ۱۶ فروند از کلاس Freedom ساخته و وارد خدمت شوند. از اولی ۱۱ فروند و از دومی ۹ فروند وارد خدمت شده و باقی شناورها نیز در مراحل مختلف ساخت و تحویل هستند. همین فهرست طولانی مشکلات و فقدان توان مقابله، باعث شد در حالی که ابتدا قرار بود بیش از ۵۰ فروند از این ناوها ساخته شود در نهایت مجموعه آن ها به ۳۵ فروند رسید.

در نهایت هم کارشناسان نظامی آمریکا به این نتیجه رسیدند که این شناورها برای فضای تهدیدات دریایی قرن بیست و یکم مناسب نیست و به سمت یک طرح جدید برای نسل آینده ناوهای محافظ آمریکایی رفتند که در آنجا نیز علی رغم تلاش و تبلیغات آمریکایی ها، یک شرکت ایتالیایی موفق به برتری در رقابت  شد و در سالهای آینده نسل جدید ناوهای محافظ را برای آمریکا خواهد ساخت.

۴ ناو اولی در مسیر خروج از خدمت

اما اتفاق جدید در خصوص شناورهای سری ال سی اس مربوط به ۴ فروند شناور اول این خانواده هستند که دو فروند از کلاس Independent و ۲ فروند از آنها مربوط به کلاس Freedom است. بر اساس اعلام جدید نیروی دریایی آمریکا این ۴ شناور یعنی Freedom، Independent، Fort Worth و Coronado که به عنوان کشتی های نسل اول به کار می رفتند قرار است به دلیل عدم وجود بودجه برای ارتقاء سیستم ها تا چند ماه دیگر از خدمت خارج شوند.

 بر اساس توضیحات جدید، این ۴ کشتی برای حفظ وضعیت به عنوان شناورهای نسل اول، کمک به آزمایشات و نیز انجام نقش بستر برای تست سیستم های مختلف نیاز به ارتقاء در بخش های مختلف دارند که در این زمینه نیروی دریایی با کمبود بودجه مواجه شده و در نهایت تصمیم گرفته که این شناورها از خدمت خارج کند. در حال حاضر بحث ها بین کنگره و نیروی دریایی آمریکا برای حفظ دو کشتی از چهار کشتی ادامه دارد و در نهایت به زودی مشخص می شود که در ماه مارس سال آینده چند فروند از این کشتی ها از خدمت خارج می شود. نکته جالب اینجاست که جوان ترین این ۴ کشتی ۶ سال و پیرترین آن فقط ۱۲ سال عمر دارد.

مورد عجیب موشک های NSM و ناوهای LCS

در ابتدای این مطلب اشاره کردیم که شناورهای سری ال سی اس از نظر تسلیحاتی دچار مشکلات زیادی بوده و یکی از آن ها بحث تسلیحات ضعیف آن بود. نیروی دریایی آمریکا برای جبران بخشی از این ضعف اقدام به اضافه کردن پرتابگرهای موشک های کروز سری NSM ساخت نروژ به برخی از شناورهای این سری کرد. یکی از این ناوها شناور USS Gabrielle Giffords از سری ناوهای کلاس Independent است.

این شناور سال گذشته میلادی و در جریان یک رزمایش در اکتبر سال گذشته میلادی یک تیر از این موشک ها را به سمت یک شناور از رده خارج به عنوان هدف شلیک کرد. نکته جالب اینجاست که بر اساس تصاویر جدید و با گذشت حدود یک سال از این ماجرا هنوز لانچر موشک مورد نظر روی این ناو خالی است.

هنوز دلیل مشخصی برای این امر وجود ندارد و البته نکته جالب تر این که ناو USS Gabrielle Giffords در حال حاضر در نزدیکی آب های مورد مناقشه با چین در دریای چین جنوبی حضور دارد و امکان بروز درگیری برای آن بالاست. برخی کارشناسان اعتقاد دارند که این امر نشان دهنده عدم تکمیل زنجیره تولید موشک های NSM در درون خاک آمریکاست که باعث شده هنوز موشک شلیک شده جایگزین نشود و از طرف دیگر نیز برخی اعتقاد دارند شاید نیروی دریایی آمریکا به نتایج دلخواه خود با این موشک نرسیده است.

البته به احتمال فراوان این موشک کروز ضد کشتی ساخت نروژ و نه تولید آمریکا، در سالهای آینده به طور کامل جایگزین سری هارپون در نیروهای مسلح آمریکا شده و تبدیل به موشک ضد کشتی استاندارد این کشور شود. در هر صورت با آماده شدن شناورهای مربوط به برنامه FFG(X) بیشتر شناورهای ال سی اس به حاشیه رفته اما این برنامه نیز تا مدت ها به عنوان یکی از بزرگترین اشتباهات صنایع دفاعی آمریکا در حوزه صنایع دریایی و شکستی بزرگ برای طراحان و فرماندهان آمریکایی در راستای مهار قدرت نیروی دریایی سپاه ثبت خواهد شد.