دوره گرد آمریکایی ؛ به دنبال رای ضدایرانی از تونس تا استونی
ساعت شنی لغو تحریم تسلیحاتی ایران به کار افتاده است.
روزنامه اعتماد :زمانی حدود سه ماه تا پایان مهرماه سال جاری و برداشته شدن محدودیت‌های خرید و فروش تسلیحاتی ایران باقی مانده و همزمان تب و تاب انتخاباتی در ایالات متحده هم بالا گرفته است. تیم ترامپ هم نگران برداشته شدن تحریم تسلیحاتی ایران و میوه چینی تهران از توافق هسته‌ای است که امریکا سه سال و نیم پیش از آن خارج شد و هم بیم باخت دونالد ترامپ، رییس‌جمهور مستقر در انتخابات آتی را پیش‌رو دارد. در حوزه داخلی سوءمدیریت در مهار کرونا هر روز بر آمار قربانیان این ویروس جهانی در خاک ایالات متحده می‌افزاید و افزایش نارضایتی عمومی از عملکرد چهل و پنجمین رییس‌جمهور ایالات متحده، خیابان شهرهای مختلف در ایالت‌های بسیاری را به صحنه جنگ داخلی میان معترضان و نیروهای امنیتی تا دندان مسلح تبدیل کرده است. جدال ترامپ با کرونا، اقتصاد متزلزل و رای‌دهندگان ناراضی از هم اکنون در نمودارهای انتخاباتی بروز پیدا کرده و دست جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها را در نظرسنجی‌ها بالاتر برده است. دونالد ترامپ در حالی تنها سه ماه تا تثبیت موقعیت خود در کاخ سفید یا وداع با قدرت فاصله دارد که در حوزه سیاست خارجی هم جز هرج و مرج، تشدید تنش‌های بی‌هدف، مذاکرات نیمه‌کاره رها شده و متحدان دلگیر چیزی عاید وزارت خارجه تیم ترامپ نشده است. در چنین شرایطی برخی کارشناسان بر این باورند که ترامپ یا به صلح در یک پرونده مهم سیاست خارجی یا نزاعی نظامی برای متقاعد کردن رای‌دهندگان امریکایی به حفظ وضع موجود و ریختن آرای خود به سبد رییس‌جمهور مستقر نیاز دارد. سه ماه فرصت قابل توجهی برای هیچ کدام از پرونده‌های پرتنش امریکا در حوزه سیاست خارجی اعم از مذاکره با رهبر دوست‌‌داشتنی کره شمالی یا شکست دادن رییس جمهمور ونزوئلا یا به نتیجه رساندن پرونده صلح میان فلسطین و رژیم اسراییل نیست. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که تیم وزارت خارجه ایالات متحده به دنبال به حداقل رساندن هزینه‌های منفی سیاست خارجی مخرب این دولت در قریب به 4 سال گذشته باشد. به زبان ساده‌تر شاید دیگر امیدی به دستاورد در یک پرونده مهم سیاست خارجی وجود نداشته باشد، اما می‌توان مانع از اضافه شدن یک شکست دیگر به کارنامه دونالد ترامپ در این حوزه شد. شکستی که می‌تواند برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی ایران در پایان مهرماه باشد. دونالد ترامپ هزینه‌های سیاسی و حتی امنیتی خروج از برجام را در دومین سال حضور خود در قدرت تقبل نکرد که درست چند روز مانده به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور، تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد به شکل خودکار و در سایه مکانیسم تعریف شده در همان توافق برداشته شود. در چنین شرایطی همه در دولت ترامپ از مایک پمپئو، وزیر خارجه تا برایان هوک، مسوول گروه اقدام علیه ایران در این وزارتخانه دست به دست هم داده‌اند تا از شکست دیگری در پرونده سیاست خارجی ترامپ جلوگیری کنند. کاخ سفید برای رسیدن به این هدف همزمان از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کند: پرونده‌سازی برای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اسناد‌سازی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد با طرح اتهام دخالت ایران در حمله به تاسیسات نفتی سعودی یا تهدید نشان دادن فعالیت‌های موشکی ایران، ارایه تعبیرهای حقوقی عجیب و غریب از تداوم حضور ایالات متحده در برجام و قطعنامه 2231 و البته تلاش برای جمع‌آوری آرای لازم در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران. خروج ایالات متحده از برجام که توافقی چندجانبه بود عملا منجر به خشم متحدان این کشور در شورای امنیت شده و نمونه این اختلاف را هم به خوبی در شکست قمارهای سه سال اخیر تیم ترامپ در صحن این شورا دیده‌ایم. پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای و تدبیر ایران برای صبر استراتژیک که منجر به صدور 15 گزارش مثبت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پایبندی تهران به تعهداتش در برجام شد، عملا امریکای ترامپ خلع سلاح شده و ادعاهایش در شورای امنیت علیه ایران از وجاهت سیاسی و مشروعیت حقوقی برای جلب اجماع برخوردار نیست. تیم ترامپ هربار به امید جلب نظر اعضا برای محکوم کردن ایران به شورای امنیت رفته با دستان خالی و منزوی شده از جلسه خارج شده است. این در حالی است که کاخ سفید برای جمع‌آوری آرای لازم حتی به تهدید اعضای دایم شورای امنیت به شمول سه کشور اروپایی حاضر در برجام هم روی آورده است. از سوی دیگر باید در چند هفته آتی انتظار تحول دیگری را هم کشید: خرید آرای اعضای غیردایم و دوره‌ای شورای امنیت با وعده‌های کمک‌های مالی که به اصطلاح به آنها کمک‌های توسعه‌ای گفته می‌شود. هرچند که مخالفت اعضای دایم شورای امنیت با حق وتو به خصوص چین و روسیه با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران یا هر اقدامی که منجر به از هم فروپاشی شاکله برجام شود عملا مسیر ایالات متحده را در شورا سد کرده اما به نظر می‌رسد که چهره‌هایی چون برایان هوک همچنان شانسی برای خود در این زمین قائل هستند. در راستای همین تلاش‌ها برایان هوک تور بین‌المللی را از غرب آسیا تا اروپا برای جمع‌آوری آرای لازم برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران آغاز کرده است. توری که در یک هفته گذشته او را به تونس، قطر و کویت برد و قرار است در هفته آینده لندن را به میزبان این چهره ایران‌ستیز کابینه ترامپ تبدیل کند. برایان هوک در قطر که در حال تجربه تنش چندساله با عربستان سعودی و امارات متحده عربی است اما همزمان رابطه گرم و حسنه‌ای با ایران دارد باز هم ادعاهای همیشگی را تکرار و در گفت‌وگو با الجزیره تاکید کرد که واشنگتن تلاش مضاعفی را برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران پیش می‌برد. هوک پس از دیدار با «محمد عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر در جمع خبرنگاران در دوحه مدعی شد: «واشنگتن ایران را از کار نیابتی علیه منافع امریکا در منطقه محروم خواهد کرد.» هوک که تداوم اختلاف میان عربستان و قطر را به زبان تلاش امریکای ترامپ برای ایجاد ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران می‌داند در بخش‌هایی از این گفت‌وگو هم تاکید کرده بود که دوحه و ریاض باید هر چه سریع‌تر به این اختلاف که مدت زمان آن طولانی هم شده پایان بدهند. مسوول گروه اقدام علیه ایران وزارت خارجه امریکا همچنین در گفت‌وگوی جداگانه‌ای با شرق الاوسط هم تاکید کرده بود که واشنگتن پروژه‌ای تعریف کرده که بر اساس آن تمامی اعضای دایم یا غیردایم شورای امنیت به تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران رای خواهند داد. هوک در بخش‌هایی از این مصاحبه ادعا کرد که با مقام‌های تونس به عنوان عضو دوره‌ای شورای امنیت نیز درباره لزوم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران پس از مهرماه گفت‌وگو کرده است. به نظر می‌رسد که اصلی‌ترین محور رایزنی‌های هوک در سفر به تونس نیز همین تلاش برای جلب رای مثبت این کشور علیه تهران در شورای امنیت بوده است. این ادعای هوک در حالی مطرح شده که یک قطعنامه برای تصویب در شورای امنیت نیازمند موافقت دست‌کم ۹ عضو، بدون وتو از سوی هر یک از ۵ عضو دایم شورای امنیت (امریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس) است.
تلاش برای تهدیدسازی از ایران در منطقه
اظهارات برایان هوک در کویت نیز تقریبا مشابه بود با این تفاوت که وی باز هم ادعای بی‌پایه و اساس دست داشتن ایران در بحران یمن را مطرح کرده و ادعا کرد: «می‌خواهیم پایان جنگ در یمن را ببینیم؛ اما ایران این را نمی‌خواهد.»
مسوول گروه اقدام علیه ایران در وزارت خارجه امریکا همچنین ادعاهایی را درباره نقش ایران در عراق هم مطرح کرد و گفت: «تمایل داریم با عراق روابطی خوب داشته باشیم؛ اما ایران می‌خواهد بر این کشور مسلط شود. ایران به دنبال بی‌ثبات کردن و تضعیف حاکمیت عراق، سوریه، لبنان و یمن است. ایران فتیله جنگ‌‌های منطقه را روشن می‌کند. ایران می‌خواهد عراق را تحت کنترل خود در آورد که این مساله قابل قبول نیست.» اظهارات هوک در کویت کمتر از یک هفته پس از دیدار مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق از ایران صورت گرفت. کاظمی در تمام دیدارهایش در تهران تاکید کرد که دولت وی به دنبال رابطه مسالمت‌آمیز با تمام همسایگان است و اجازه نخواهد داد که از خاک این کشور برای هیچ گونه تعرضی به ایران استفاده شود. پیش از این سفر نیز محمدجواد ظریف، وزیر خارجه در سفری یک روزه به بغداد در دیدار با همتای عراقی با اشاره به تمایل ایران به برقراری امنیت و ثبات کامل در عراق، آرامش در این کشور را متضمن امنیت و آرامش در ایران خوانده بود. هوک در حالی ادعای نقش منفی ایران در منطقه و کشورهای همسایه‌اش را مطرح می‌کند که این دولت ترامپ بود که در دی ماه سال گذشته با هدف قرار دادن خودرو سردار شهید قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس در نزدیکی فرودگاه بغداد، خشم عراقی‌ها را برانگیخت. اقدامی که منجر به مصوبه پارلمان عراق برای خروج نیروهای امریکایی از این کشور شد.
سفر به استونی و بریتانیا
برایان هوک تور ضدایرانی خود را از غرب آسیا به اروپا متصل خواهد کرد و او به لندن سفر خواهد کرد. در بیانیه‌ای که وزارت خارجه ایالات متحده منتشر کرده، آمده است: هوک هفته جاری برای دیدار با مقامات انگلیسی از جمله «بوریس جانسون» نخست‌وزیر این کشور، به لندن سفر می‌کند. هوک از روز گذشته (بیست‌وهشتم جولای) سفر اروپایی خود را به کشور استونی آغاز کرد. درخواست رای مثبت به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مهم‌ترین محور سفر هوک به کشورهای اروپایی اعلام شده است. هوک در حالی رایزنی با کشورهای اروپایی به خصوص بریتانیا با عنوان عضو برجام را پیش می‌برد که برخی منابع خبری در دو ماه اخیر ادعا کردند هرچند اروپا خود را به حفظ چارچوب برجام مقید می‌داند، اما برخی مقام‌های اروپایی در محافل خصوصی ادعا می‌کنند، می‌توانند به منظور پرهیز از بازگشت تمام تحریم‌ها علیه ایران از کانال شورای امنیت با تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی ایران پس از مهرماه موافقت کنند. ادعایی که با مخالفت سرسختانه ایران روبه‌رو شده و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه در سفری که هفته گذشته به مسکو داشت به صراحت اعلام کرد و هشدار داد که تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به معنای پایان برجام خواهد بود.
به نظر می‌رسد که دیگر کشورهایی که تا پایان سال 2020 میلادی عضو غیردایم و دوره‌ای شورای امنیت هستند نیز باید منتظر میزبانی از مقام‌های امریکایی در چندماه باقی مانده تا مهرماه باشند. جز تونس و استونی که هوک در این تور منطقه‌ای آنها را به عنوان ایستگاه‌هایی برای پیشبرد رایزنی‌های ضدایرانی انتخاب کرده، بلژیک، جمهوری دومینیک، اندونزی، نیجر، آفریقای جنوبی و ویتنام نیز از اعضای موقت این دور از شورای امنیت هستند.
محسن بهاروند: فریب ایالات متحده را نخورید
محسن بهاروند، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوال خبرگزاری فارس درباره هدف فشارهای امریکا به خصوص سفر برایان هوک نماینده ویژه امریکا در امور ایران در راستای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل خطاب به کشورهای منطقه و جهان گفت: پیام ما به کشورهای منطقه و جهان این است که فریب امریکا را نخورند. امریکا در چند ماه اخیر عمدا طوری تبلیغ و رفتار کرده که موضوع را در ذهن دیگران تغییر داده است. موضوع، جلوگیری از رفع محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در شورای امنیت نیست. امریکایی‌ها خوب می‌دانند که ایران یک بازیگر منطقی است و هیچ‌گاه برای کشورهای منطقه تهدید امنیتی نبوده و نیست. هدف اصلی امریکایی‌ها از بین بردن برجام و ایجاد یک اغتشاش جدید در منطقه است. نتیجه این رفتار غیرعقلانی امریکا بازنده شدن همه کشورهای منطقه و فراتر از آن است.
سفر خاجی به دوحه
یک روز پس از تلاش‌های ضدایرانی برایان هوک در دوحه، دستیار ارشد وزیر خارجه کشورمان با سفر به قطر، با وزیر مشاور در امور خارجی این کشور دیدار کرد. علی‌اصغر خاجی در این سفر با سلطان المریخی، وزیر مشاور در امور خارجی قطر دیدار کرد. در این ملاقات درباره مسائل دوجانبه و گسترش روابط سیاسی و اقتصادی فی‌مابین به‌ویژه برگزاری کمیسیون مشترک دو کشور در آینده نزدیک گفت‌وگو شد. همچنین طرفین در ادامه گفت‌وگوها در ارتباط با تحولات جاری در منطقه مذاکره و بر تداوم رایزنی‌ها و مشورت‌ها تاکید کردند. خاجی در این دیدار با اشاره به سفر‌های اخیر مقامات امریکایی به منطقه این تحرکات را اقدامی در راستای ایران‌هراسی و بی‌ثباتی در منطقه دانست.
دیدگاه تان را بنویسید