عکس‌های داخل خانه خدا؛ درون کعبه چه شکلی است؟

بنایی در میان مسجدالحرام در شهر مکه در کشور عربستان سعودی است و مقدس‌ترین مکان در دین اسلام به شمار می‌رود؛ خانه‌ای که استحکام کامل دارد و تاکنون پابرجا و استوار مانده است. کعبه ارتباط مستقیم به ارکان اسلام دارد؛ مخصوصاً فریضه حج که زیارت و طواف کعبه از ارکان حج است. همچنین در برپایی نماز نیز کعبه قبله‌گاه مسلمانان است.

بنا بر روایت‌ها، هنگامی که چشمه زمزم زیر پای اسماعیل از دل زمین جوشید، مردم در این منطقه و به سبب آب این چشمه جمع شدند و شهر مکه را تشکیل دادند و ابراهیم به فرمان خدا ساختمان کعبه را که در اثر طوفان نوح تخریب شده‌بود و در آن هنگام اثری از آن نبود، بازسازی کند.

در قرآن در مورد کعبه گفته شده است: «اِنَ أَوَل بَیتٍ وُضِعَ لِلنَاسِ لَلَذی بِبَکَّةَ مُبَارَکاً وَهُداً لٍلعَالَمَینَ» (آل عمران). براساس برخی روایتها، ساختمان کعبه ۱۰ بار بنیان شده است. به این ترتیب: بنیان الملائکه، بنیان آدم، بنیان شیث، بنیان ابراهیم وپسرش اسماعیل، بنیان العمالقه، بنیان جرهم، بنیان مضر، بنیان قریش، بنیان عبدالله ابن زبیر و بنیان حجاج ابن یوسف الثقفی.

ساختمان کنونی کعبه از زمان حجاج بن یوسف ثقفی و بازسازی همان ساختمان در دوران خلافت سلطان مراد چهارم از پادشاهان عثمانی است که در سال ۱۰۴۰ (قمری) در اثر سیل در مسجد الحرام و تخریب آن، از نو بازسازی شد. این ساختمان استحکام کامل دارد، به طوری که تاکنون به‌همین شکل پابرجا و استوار مانده است.

فضای داخل خانه خدا چگونه است؟

خانه خدا تنها در دو مناسبت در سال، چون ماه شعبان و پیش از موسم حج باز می‌شود تا طی یک مراسم رسمی با آب زمزم و گلاب ناب کاشان شستشو داده شود یا در برخی از مناسبت‌های رسمی دیگر که پادشاهان، سفیران، وزیران و رؤسای کشور‌های مختلف می‌آیند، این در برای آن‌ها باز می‌شود. طی این مراسم رسمی و یا زمان ترمیم و بازسازی خانه خدا تعدادی عکس از داخل آن گرفته شده است.

آنچه از تصاویر بر می‌آید این است که کعبه از داخل چندان چراغانی نیست و برق کشی نشده است. در دیوار‌های داخلی آن ۱۵ فانوس قدیمی آویزان است. فضای داخل کعبه تنها گنجایش نماز خواندن ۵۰ تا ۶۰ نفر را دارد.

همچنین کتاب‌هایی در این راستا نوشته شده و به عکس برداری و تصویربرداری از خانه خدا اشاره کرده اند، اما به طور کلی همه این‌ها به قداست و ممانعت از کشف جلالت و عظمت خانه خدا باز می‌گردد تا همچنان اسرار کعبه پوشیده بماند. چرا که برخی معتقدند که این عکس‌ها احترام به خانه خدا را از بین می‌برد.

البته تولیت خانه خدا نیز اجازه تصویربرداری و عکس گرفتن از خانه خدا را نمی‌دهد. این موضوع اگر چه نه از نظر شرعی و نه دینی مانعی ندارد، اما اعتقاد به حفظ ارزش و قداست خانه خدا هر گونه تصویربرداری از آن را غیر مجاز اعلام کرده است.

با این حال وزارت حج عربستان هرساله با صدور قانونی ممنوعیت تصویربرداری از داخل حرمین شریفین و صحن آن‌ها را اعلام می‌کند و از شرکت‌های دارای مجوز این وزارتخانه می‌خواهد تا زائران خانه خدا را نسبت به ممنوعیت فیلمبرداری، تصویربرداری و عکاسی با هر وسیله‌ای آگاه کنند.

حجر اسماعیل کجاست؟

«حجر اسماعیل»، فضایی است میان کعبه و دیواری نیم‌دایره به نام حطیم (به عرض ۱٫۵ متر و بلندی ۹۰ سانتی‌متر) که از رکن عراقی تا رکن شامی را شامل می‌شود.

حجر اسماعیل به عقیده اسلام، یادگار زمان ابراهیم و اسماعیل و مدت زمانی پس از بنای کعبه‌ است و قدمت و پیشینه آن به زمان بنای کعبه به دست ابراهیم می‌رسد.

نقل‌های تاریخی تاریخ‌نگاران مسلمان، حکایت از آن دارد که اسماعیل و مادرش هاجر در همین بخش زندگی می‌کردند.

از جعفر صادق نقل شده‌است: «الحِجرُ بَیتُ إِسمَاعِیلَ وَ فِیهِ قَبرُ هَاجَرَ وَ قَبرُ إِسمَاعِیلَ» «حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل است.» این مطلب در منابع دیگری هم بیان شده‌است.

از آنجا که حجر اسماعیل داخل در مطاف است، می‌تواند نشانه‌ای بر بزرگی آن باشد. در اصل، حجر اسماعیل جزئی از کعبه‌ است. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا می‌ریزد.

گویا برای نخستین بار، منصور عباسی، حجر اسماعیل را با سنگ‌های سفید پوشانید. پس از آن در دوره مهدی عباسی و نیز هارون الرشید عباسی این سنگ‌ها تعویض و نو شد.

ناودان رحمت کجاست؟

«ناودان رحمت» (میزاب الرحمة) یا «ناودان طلا»، ناودانی از طلاست که بر بام کعبه نصب شده و به سمت حجر اسماعیل است. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، آب از ناودان در این فضای حجر اسماعیل می‌ریزد. به اعتقاد مسلمانان، اینجا مدفن اسماعیل و مادرش هاجر و بسیاری از پیامبران است.

گویند آن را نخست حجاج بن یوسف ثقفی نهاد تا آب باران بر بام خانه جمع نشود. در روایت آمده‌است که دعا در زیر ناودان کعبه پذیرفته‌ است.

در روایتى از نبى مکرم اسلام (صلى الله علیه وآله) آمده است که فرمودند: «ما مِنْ أحد یَدْعُوا تَحْت الْمیزابِ، الاّ استجیب له»، «کسى نیست که در زیر ناودان دعایى کند و خداوند دعاى او را به مرحله استجابت و قبولى نرساند.

چند پیامبر الهی در اطراف کعبه مدفون هستند؟

کعبه،‌این مکان مقدس دارای رمز و رموز بسیار زیادی است که مجال بیان همه آن نیست.

یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که آیا از انبیاء الهی کسی در مسجد الحرام و اطراف کعبه مدفون هستند و چند پیامبر الهی دراین مکان به خاک سپرده شده اند؟

براساس اخبار و روایات دور تا دور کعبه معظمه پیامبران الهی مدفون هستند، اما تعداد آن به طور دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی وجود دارد.

یکی از نقاطی که در اطراف خانه خدا از فضیلت بیشتری برخوردار است محدوده‌ای به نام حجر اسماعیل، فضایی بین رکن عراقی و رکن غربی میان کعبه است که زیر آن محل دفن حضرت هاجر بود و امروزه به حالت نیم دایره مشخص است و زائران در زمان طواف آن را نیز طواف می‌کنند و نمی‌توانند وارد این نیم دایره و محدوده شوند.

حجر اسماعیل به عقیده مسلمانان، یادگار زمان حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) و هاجر و محل دفن آن بانوی بزرگوار است.

بعد از فوت حضرت هاجر و دفن ایشان در این مکان به خاطر این که مردم روی قبر او پا می‌گذاشتند حضرت اسماعیل به احترام قبر مادر دیواره‌ای را برروی قبر بنا کرد تا این که مردم از فاصله دورتری نسبت به خانه خدا، طواف کنند و روی قبر مادرش پا نگذارند.

نقل‌های تاریخی تاریخ‌نگاران مسلمان، حکایت از آن دارد که اسماعیل و مادرش هاجر در همین بخش زندگی می‌کردند. از امام صادق(ع) نقل شده است که "حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل (ع) است.

در باره تعداد انبیاء الهی که در اطراف خانه کعبه مدفون هستند، شاید نتوان به طور دقیق اظهار نظر کرد، چون چیزی به طور دقیق ذکر نشده است، اما به عنوان مثال براساس روایتی در بحارالانوار" از رکن یمانی تا رکن حجرالاسود در کنار خانه خدا ۷۰ پیامبر و نبی الهی مدفون هستند" همچنین براساس روایتی دیگر از این کتاب " داخل حجر اسماعیل همان نقطه‌ای که به صورت نیم دایره در حال حاضر موجود است و زیر ناودان طلای بیت خدا محسوب می‌شود، ۷۰ پیامبر دیگر از جمله حضرت اسماعیل (ع)، دختران آن حضرت و حضرت هاجر (س) مدفون هستند.

بر اساس روایتی از واقدی از علمای اهل سنت نیز" از رکن حجرالاسود تا چاه زمزم ومقام ابراهیم و حجر اسماعیل ۹۹ پیامبر الهی دفن شده اند. در روایت دیگری اینگونه نقل شده که حضرت یعقوب (ع) پدر بزرگوار حضرت یوسف (ع) مقابل باب کعبه در منطقه حطیم مدفون شده است.

همچنین بنا به روایت اهل سنت اکثر انبیاء بنی اسرائیل در اطراف خانه خدا دفن شده اند، لذا معلوم می‌شود که نقطه به نقطه این مکان مقدس مملو از قبور و اجساد مطهر انبیاء الهی است.

در اینجا شاید ذکر این نکته خالی از لطف نباشد که برخی گروه‌های افراطی اقدام به شبهه افکنی در قبال شیعیان مبنی بر حرام بودن زیارت قبور ائمه (ع) و بزرگان دینی و شرک دانستن آن برای شیعیان می‌کنند اشاره کنیم. اکنون که معلوم شد تعداد زیادی از انبیاء الهی در اطراف خانه خدا مدفون هستند این سوال پیش می‌آید که چگونه خود آن‌ها دور تا دور این مکان طواف می‌کنند و در جایی که قبور انبیاء الهی است نماز می‌خوانند؟ چرا آن شرک نیست، اما زیارت قبور ائمه (ع) و امامزادگان و ... را برای ما شرک می‌دانند.

شاید پاسخ آن‌ها به این پرسش ما این باشد که، چون آن‌ها انبیاء الهی هستند پس زیارت و نماز خواندن در کنار قبور آنان اشکالی ندارد، اما باز می‌پرسیم پس چرا اجازه نمی‌دهید مسلمانان قبر مطهر پیامبر (ص) را در مدینه زیارت کنند؟!

گفتنى است استحباب نماز در حجر اسماعیل مربوط به غیر از نماز طواف واجب است؛ چه آنکه نماز طواف واجب باید در نزد مقام بجا آورده شود.

شایان ذکر است که زیر ناودان در حجر اسماعیل، یکى از بهترین و با فضیلت‌ترین مکان‌ها شمار مى آید وروایات بسیارى در این باره به دست ما رسیده است، از آن جمله روایتى است از حضرت زین العابدین، على بن حسین بن على (علیه السلام) که فرمود: «بهترین مکان استجابت دعا و نیایش، زیر ناودان کعبه است» و نیز حضرت فرمودند: «هرکس در زیر مجرى ناودان کعبه بایستد و دعا کند، خداوند دعا و استغاثه او را استجابت مى کند و گناهان گذشته اش را همانند روز ولادتش پاک مى کند.».