چرا توافق ایران و چین همه را شگفت زده کرده است ؟

به گزارش فارس در دوشنبه، سایت روسی «بنیاد فرهنگ استراتژیک» با انتشار مطلبی به بررسی تاثیر و پیامدهای انعقاد قرارداد همکاری‌های استراتژیک بلندمدت بین ایران و چین پرداخته است.

در این مطلب آمده است: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران ضمن گزارش خود در مجلس شورای اسلامی این کشور در خصوص قرارداد استراتژیک با چین اعلام کرد مذاکرات مربوطه به پایان رسیده و این سند در آینده نزدیک جهت بررسی به مجلس ارائه خواهد شد.

پیش نویس 18 صفحه‌ای این قرارداد که توسط روزنامه «تایمز» منتشر شده بود، نشان می‌دهد  طرفین به طور بی‌سابقه اجرای طیف گسترده‌ای از پروژه‌های مشترک را برای دوره زمانی 25 ساله در نظر گرفته‌اند.

مذاکرات درباره این قرارداد در سال 2016 با سفر «شی جینگ پینگ» و پیشنهاد وی برای بررسی انعقاد چنین سندی آغاز شد.

بر اساس این قرارداد چین قصد دارد 400 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و در توسعه بخش‌های مهم اقتصاد ایران مشارکت کند. تقریباً 100 پروژه مشترک چین و ایران شامل پروژه «یک کمربند یک جاده» خواهد شد که مسیرهای آن از سراسر اوراسیا عبور خواهند کرد.

در چارچوب این قرارداد ساخت فرودگاه‌، مسیرهای ریلی پر سرعت، بنادر، پل‌ها، جاده‌ها و سایر تاسیسات زیرساختی در نظر گرفته شده است.

ایران دارای یک شبکه ارتباطی 5G  خواهد شد که توسط شرکت «هواوی» که در حال خروج از آمریکا است، ساخته خواهد شد.

چین بزرگترین وارد کننده نفت در جهان بوده و روزانه حدود 10 میلیون بشکه وارد می‌کند.

«علی آقا محمدی» یک مقام اقتصادی ایران اخیرا گفته بود ایران تولید نفت را به 8.5 میلیون بشکه در روز افزایش دهد که بخش اعظم آن به چین صادر خواهد شد. یعنی ایران به بزرگترین تأمین کننده نفت چین تبدیل خواهد شد.

چنین تعاملی برای بخش انرژی ایران که جهت بازسازی صنعت نفت و نوسازی چاه‌ها، پالایشگاه‌ها و سایر زیرساخت‌ها به بیش از 150 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بر اساس این قرارداد، چین اقداماتی در جهت توسعه مناطق آزاد تجاری «ماکو»، سواحل خلیج فارس و در جزیره «قشم» انجام خواهد داد.

علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، این قرارداد شامل موضوعات امنیتی و فعالیت‌های مشترک نظامی نیز می‌شود.

توافق تهران و پکن در مورد تبادل داده‌ها در زمینه‌های اطلاعاتی و امنیتی موجب نگرانی‌های شدید آمریکا شده است. اکنون حضور قدرت نظامی چین در منطقه خلیج فارس نیز پیش‌بینی می‌شود. چین به طور ثابت سنگرهای خود را در سراسر اقیانوس جهانی مستقر می‌کند.

حالا دیگر زنجیره بنادر و نقاط سوخت‌گیری و تأمین ناوگان در حال رشد سریع چینی شکل گرفته و از دریای چین جنوبی تا کانال سوئز را فرا گرفته است. اگرچه این نقاط به عنوان تاسیسات غیرنظامی اعلام شده‌اند ولی امکان استفاده نظامی از آنها غیرقابل انکار است.

چنین تاسیساتی در بندر «هامبانو» (سریلانکا) و در بندر «گوادر» (پاکستان) ایجاد شده و همچنین در حال حاضر یک پایگاه نظامی چینی برای مبارزه با دزدان دریایی در سواحل خلیج عدن در جیبوتی فعال هستند.

اکنون این زنجیره با بنادر چینی در مناطق آزاد اقتصادی در سواحل خلیج فارس توسعه بیشتری خواهد یافت.

چین همکاری‌های نظامی با ایران را گسترش داده و نیروی دریایی این کشور تاکنون 3 مرتبه در تمرینات مشترک با ناوگان ایرانی شرکت کرده است. در دسامبر سال 2019 کشتی‌های چینی به رزمایش نظامی نیروی دریایی روسیه و ایران در خلیج عمان پیوستند.

در پی این رزمایش، دریادار حسین خانزادی گفته بود: این رزمایش نشان داد دوران مداخله آمریکا در منطقه به پایان رسیده است.

ایران با روسیه در سوریه همکاری می‌کند و ورود چین به این همکاری می‌تواند اوضاع خاورمیانه را به طور ریشه‌ای تغییر دهد.

قرارداد ایران و چین برنامه‌های ترامپ برای منزوی کردن ایران را زیر سوال می‌برد. امیدواری نسبت به اینکه تأثیر استراتژیک آمریکا در خاورمیانه همانند سابق باقی بماند، کم‌رنگ شده است.

«نیویورک تایمز» در رابطه با این موضوع نوشته است: این یک ضربه جدی به سیاست‌های خاورمیانه‌ای «دونالد ترامپ»  خواهد بود که در سال 2018 از «توافق هسته ای» خارج شد و ایران را تحت فشار تحریم‌های شدید قرار داد. اوضاع در منطقه به شدت تغییر خواهد کرد.

اکنون ایران علیه سیاست‌های آمریکا و اسرائیل به تنهایی مقابله نکرده بلکه ائتلاف دو کشور قدرتمند این امر را پیاده خواهند کرد.

در این سند جدید ایرانی - چینی آمده است: دو فرهنگ باستانی آسیایی، دو شریک تجاری، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی با دیدگاهای مشابهی به جهان و بسیاری از منافع متقابل، یکدیگر را به عنوان شرکای استراتژیک می‌شناسند.

«علی قلی زاده» تحلیلگر دانشگاه علوم و فناوری «هافی» چین می‌گوید: ایران و چین به این قرارداد نه تنها به عنوان یک همکاری استراتژیک، بلکه به عنوان یک رویارویی مشترک با آمریکا نگاه می‌کنند. این یک گام موفق در تلاش ایران برای پیدا کردن شریک استراتژیک از میان ابرقدرت ها است.

به این دلیل که آمریکا در حال حاضر بدترین افت اقتصادی خود پس از رکود بزرگ سال 1933 را تجربه می‌کند، چین به طور قاطع جای پای خویش در خاورمیانه را تقویت کرده و امیدوار است که در چنین  شرایطی آمریکایی‌ها قادر به وارد کردن آسیب جدی به شرکت‌های چینی که در زمینه همکاری‌های دو جانبه چین و ایران فعالیت می‌کنند، نخواهند بود.