تاکتیک انتخاباتی؛ لحن آمریکا ملایم شد

آمریکا که قطعنامه‌اش در ارتباط با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران را در سازمان ملل ناکام می‌بیند با لحنی به مراتب آرام‌تر و تغییر واژگان تلاش دارد تا هدف خود در این زمینه را محقق کند. ازهمین رو دست به ارائه پیش‌نویسی جدید زده است. مقامات آمریکایی چند ماهی هست به واسطه نزدیک شدن به ماه اکتبر که به معنای پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران طبق برجام است، به آب و آتش می‌زنند تا این اتفاق -رفع تحریم‌ها- نیفتد. در این میان، راهکارهای متعددی را هم دنبال می‌کنند؛ راهکارهایی مثل حتی بازگشت دوباره به برجام برای به تعویق انداختن رفع این تحریم‌ها. هرچند اندکی بعد از مطرح شدن چنین موضوعی، آمریکایی‌ها بیان کردند که برای به‌ثمرنشاندن خواسته‌شان دراین باره نیازی به بازگشت به برجام نیست. آنها با استناد به قطعنامه 2231 و اشاره به پنج گام کاهش تعهدات برجامی ایران و اظهارنظرهای تحریک‌آمیز بعضی مقامات کشورمان، دستیابی دوباره ایران به تسلیحات را خطرناک دانستند و از همین رو سعی کردند تا برای به تعویق انداختن رفع این تحریم‌ها، رایزنی با کشورهای مختلف و همین‌طور سازمان ملل را در پیش بگیرند. قطعنامه شورای حکام علیه ایران نمونه بارز این تلاش‌ها بود؛ قطعنامه‌ای که با همراهی تمام و کمال اروپایی‌ها با خط‌مشی آمریکایی‌ها علیه ایران صادر شد. تا حدی که برخی از کشورهای اروپایی نیز اعلام داشتند که رفع تحریم‌های تسلیحاتی تا قبل از 2023 امکانپذیر نیست‌. اما آمریکا چیزی فراتر از این می‌خواست اینکه تحریم‌های تسلیحاتی به‌صورت نامحدود تمدید شوند و در این مسیر البته که کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز با این کشور همراه و همگام بودند. اما مرور زمان، دنیا را به این نتیجه رساند که تمدید تحریم‌های تسلیحاتی آن هم به‌صورت نامحدود، تنها وضع را بدتر خواهد کرد و باعث خواهد شد تا چه بسا ایران این‌بار به جای برداشتن گام ششم خود در کاهش تعهدات برجامی اساسا از توافق هسته‌ای خارج شود تا دیگر همین پوسته باقی‌مانده برجام هم باقی نماند. از همین‌رو در این میان جسته و گریخته خبر می‌آمد که حتی متحدان آمریکا نیز با قطعنامه‌ای که آمریکا تلاش داشت تا در سازمان ملل به تصویب برساند، موافقت نمی‌کنند‌. همین امر باعث شد مقامات ایران هم با علم به اینکه آمریکا در راستای قطعنامه ضد ایرانی‌اش در سازمان ملل و تمدید تحریم‌های تسلیحاتی به صورت نامحدود توفیق نمی‌یابد از شکست آمریکا و البته خبرهای خوش برای کشورمان در آینده نزدیک بگویند. پیدا بود که ایران راضی به ادامه برجام با رفع تحریم‌های تسلیحاتی است.

تغییر تاکتیک

اکنون اما ظاهرا با نهایی شدن عدم همراهی دوستان آمریکا با این کشور در قطعنامه علیه ایران اتفاق دیگری افتاده است. آمریکا از مواضع خود عقب‌نشینی کرده، حداکثر خواسته‌ها را رها تا به حداقل خواسته‌هایش برسد. حال سخن از یک پیش‌نویس جدید به جای پیش‌نویس قبلی به اعضای شورای امنیت می‌کند؛ پیش‌نویسی که می‌توان گفت به لحاظ حجمی یک‌هشتم پیش‌نویس قبلی است. آمریکا در پیش‌نویس جدید به جای تمدید نامحدود تحریم‌های تسلیحاتی ایران، از اعضای شورای امنیت می‌خواهد که این تحریم‌ها را تا زمانی که تصمیم جدیدی گرفته می‌شود، تمدید کنند. در پیش‌نویس جدید خبری از برخی اسامی و شخصیت‌های سپاه که قرار بود تحریم شوند نیست. حتی آن جملاتی که اقدامات ایران در منطقه را تروریستی می‌خواند نیز حذف شده است. مقامات ایرانی هم نسبت به تغییر پیش‌نویس آمریکا واکنش نشان داده‌اند، مثلا مجید تخت‌روانچی در توئیتی نوشت: آمریکا پس از مخالفت اعضای شورای امنیت، مجبور به عقب‌نشینی از پیش‌نویس قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران شد و نسخه دیگری را ارائه داد که آن هم نقض قطعنامه 2231 است. پیش‌نویس جدید در ماهیت و هدف مشابه پیش‌نویس قبلی است. به‌طور حتم شورا این پیش‌نویس را هم دوباره رد خواهد کرد. ظریف هم این اقدام را اگرچه عقب‌نشینی می‌خواند اما پیش‌نویس جدید را نیز در راستای امیال آمریکا می‌داند.

لحن جدید راه حل آمریکا

اکنون پرسش این است که آیا لحن جدید این قطعنامه می‌تواند سایر کشورهای نزدیک به آمریکا را راضی نگه دارد و از سویی باعث شود تا این‌بار همراهی بیشتر سایر کشورها با این قطعنامه و البته به انزوا کشاندن روسیه و چین را که با هرگونه قطعنامه‌ای علیه ایران مخالفند سبب شود؟ فریدون مجلسی دیپلمات سابق دراین‌باره به «آرمان ملی» می‌گوید: شاید همین پیش‌نویس جدید باشد که چند روز پیش باعث شد تا حمایت تمام‌قد کشورهای خلیج فارس را علیه رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران داشته باشد. نکته اصلی این است که چین و روسیه در هر صورت چنین موضوعی را قبول نمی‌کنند. وی ادامه می‌دهد: تمام این کارها جنبه تبلیغاتی دارد وگرنه آمریکا برای تحریم‌ها نیازی به قطعنامه سازمان ملل ندارد. این کشور بارها نشان داده که می‌تواند تحریم‌های یکجانبه خودش را به تمام دنیا تحمیل کند. مجلسی می‌گوید: اما در پیش‌نویس جدید آمریکا زیرکی خاصی وجود دارد و آن اینکه درحین لحن ملایم‌تر قطعنامه، از تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران تا تصمیم بعدی شورای امنیت سخن گفته می‌شود. تصمیم بعدی شورای امنیت همان تمدید تحریم‌ها تا زمان نامحدود است. چون آمریکا همیشه حق وتو خواهد داشت و همواره تصمیمات بعدی به نفع ایران را وتو می‌کند. در نهایت اگرچه بعید است که این پیش‌نویس جدید هم به سرانجام برسد اما می‌تواند میزان رای بالاتری نسبت به پیش‌نویس قبلی در سازمان ملل از آن خود کند .

آنچه آمریکا به دنبال آن است

از دیدگاه عده‌ای تلاش آمریکا در قطعنامه جدید چه عقب‌نشینی نام بگیرد چه نه، یک اقدام حقوقی علیه ایران است، اگر پشتوانه حقوقی آمریکا با تصویب قطعنامه ایجاد شد که هیچ، اما اگر نشد آمریکا اعلام می‌کند که ما برای راهکارهای دیپلماتیک سعی کردیم اما جامعه بین‌المللی نپذیرفت. البته بعد از این آمریکایی‌ها توجیهات بهتری برای ورود به فاز اقدامات سیاسی و امنیتی ‌دارند. احتمال بالای شکست آمریکا در این قطعنامه از نگاه عده‌ای می‌تواند یک سرشکستگی بزرگ برای این کشور باشد، درحالی‌که آمریکایی‌ها اعتقاد دارند در صورت شکست این طرح، هم چیزی را از دست نمی‌دهند بلکه آنها صرفا یک پیش‌نویس ارائه داده‌اند که در نهایت رای نمی‌آورد. اما خود این قطعنامه تاییدنشده به‌عنوان یک پرونده منفی برای ایران در سازمان ملل ثبت می‌شود. برخی هم از ائتلاف‌سازی دوباره آمریکایی‌ها پس از رای نیاوردن قطعنامه سخن می‌گویند و اینکه آمریکا به روش‌هایی مجددا چینی‌ها و اروپایی‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد تا به سمت فشارهای بیشتر علیه ایران پیش بروند.