شرایط برای پیروزی ایران مهیاست به شرط حمایت آژانس

سفری که پیش از آن عنوان شده ایران یکی از شرکای اصلی آژانس است و این سفر به تقویت همکاری‌‌های متقابل خواهد انجامید. این مقام بلندپایه در انرژی اتمی هدف خود از این سفر را به ایران ایجاد یک کانال مثمرثمر و مشارکتی برای گفت‌وگوی مستقیم عنوان کرده است. اقدامی ضروری که می‌تواند بسیاری از سوءتفاهم‌ها را از بین ببرد و در یک فضای گفت‌وگو کارشکنی‌های برخی کشورها از جمله ایالات‌متحده را از بین ببرد. دیداری که در این هفته‌های سرنوشت‌ساز برای سیاست خارجی کشور می‌تواند یک پیروزی دیپلماتیک برای کشور تلقی شود و با این دیدار حتی برخی فشارها از روی کشور برداشته شود؛ دیداری که شاید اگر چند ماه پیش رقم می‌خورد ایران در شورای حکام محکوم نمی‌شد و بهانه‌ای به دست ایالات‌متحده برای فشار وارد کردن بر ایران نیز نمی‌افتاد. دیداری که در ورای این مساله می‌تواند پشت پرده‌هایی نیز داشته باشد که بی‌ارتباط با فعال‌سازی مکانیزم ماشه و فشارهای سیاسی جدید ایالات‌متحده نباشد. در راستای بررسی این مساله «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.

اساسا سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران می‌تواند با چه اهدافی در این برهه زمانی صورت گیرد؟

گروسی به احتمال زیاد در وهله اول به دنبال این است تا ایران را وادار کند تا تمامی تعهدات برجامی خود را اجرا کند و این درخواست خود را در برهه‌ای از زمان مطرح می‌کند که در توافق برجام اما و اگرهای زیادی به وجود آمده است. یکی از مشکلاتی که این نهاد در ماه‌های اخیر با ایران داشته این بوده است که ایران از بازدید آنها در برخی مراکز جلوگیری کرده است و بارها عنوان کرده‌اند که خواهان بازدید کامل هستند و این مساله را نیز قطعا مطرح خواهد کرد. بعید به نظر می‌رسد که گروسی حامل پیام خاصی باشد اما احتمال دارد با انتقال سخت‌گیری‌ها بخواهد ایران را در تنگنا قرار دهد. که این سخت‌گیری‌ها می‌تواند همین مسائل و بازدیدها باشد یا حتی اینکه ایران بار دیگر تعهدات هسته‌ای خود را به صورت کامل انجام دهد.

آیا میان این سفر و فعال کردن مکانیزم ماشه از سوی ایالات متحده ارتباطی وجود دارد؟

ترامپ در روزهای اخیر به شورای امنیت نامه‌ای نوشته است تا مکانیزم ماشه را فعال کند. مقوله‌ای که در تاریخ سازمان ملل بی‌سابقه بوده است. قطعا ایالات‌متحده حق انجام چنین کاری ندارد زیرا قبلا رای داده تا این قطعنامه‌ها لغو شود. این مساله برای ایران حساس‌تر است. ایران باید به‌گونه‌ای در کلیه امورات دیپلماتیک خود رفتار کند که بتواند از روی دیگر سکه استفاده کند. زمینی که کاملا برای پیروزی ایران مهیا است و کشورها مختلف نیز در این زمین با ایران همراه هستند تا این تلاش‌های آمریکا را نیز به شکست برسانند. مقدمه این امر این است که ایران باید با سازمان بین‌المللی ‌انرژی اتمی سازگار و هماهنگ شود تا بار دیگر این نهاد علیه ایران گزارش منتشر نکند. قطعا گروسی با دستورکارهایی به ایران آمده که ممکن است ارتباطی نیز با مکانیزم ماشه داشته باشد. این ارتباط از آن منظر است که به دنبال بدعهدی کشورهای اروپایی ایران نیز تعهدات خود را در برجام کاهش داد و این امر سبب شد تا ایالات‌متحده بهانه‌هایی به دست بیاورد تا امروز مدعی شود می‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند.

به چه علت همه دیپلمات‌ها و کارشناسان از هفته‌های آینده به عنوان روزهای سرنوشت‌ساز نام می‌برند؟

ترامپ یک شخصیت سیاسی نامتعادل است و به دنبال این است که با یک اقدام نامتعارف رای جمع کند و در انتخابات ریاست‌جمهوری به پیروزی برسد. پس در وهله اول انتخابات ایالات‌متحده در کنار مقوله تحریم‌های تسلیحاتی و در کنار آنها مکانیسم ماشه این هفته‌ها را حساس‌تر کرده است. هفته‌ها و روزهایی که در کنار تمامی این موارد می‌تواند برخی واکنش‌ها بر تنش آن نیز بیفزاید. به‌خصوص زمانی که شاهد بودیم ایالات‌متحده 4 نفت‌کش را توقیف کرد و ادعا کرد این نفتکش‌ها متعلق به ایران است اما ایران پیش از آن این نفت‌ها را به فروش رسانده و به دنبال این است تا با اتکا به این راهزنی‌ها مشتریان ایران را نیز بترساند. در این میان اگر مهلت 30روزه استارت بخورد باز هم کار سخت‌تر می‌شود و باید در همین مراحل مقدماتی مقابل آمریکا ایستاد تا کار به جاهای باریک نکشد. به نظر می‌رسد صحبت‌های روز گذشته ترامپ مبنی بر اینکه با ایران به توافق خواهد رسید به آن معناست که با ایران درگیر نخواهد شد و خواهان مذاکره است. تا‌به امروز ترامپ بازنده انتخابات است و اگر خود را نتواند تا روز انتخابات جایگاه خود را ارتقا دهد تمامی این احتمالات از بین می‌رود، هر چند احتمال آن وجود دارد که با برخی اعمال خاص بتواند آرای بیشتری کسب کند، اما باید منتظر انتخابات ماند. احتمالا ایران نیز پس از انتخاب هر شخصی صرفا پیشنهاد بازگشت به برجام و مذاکره از آن طریق را خواهد داد. آنچه اهمیت دارد این است که باید برای هر قدمی و هر اظهارنظری با فکر و با برنامه پیش رفت تا در این روزها هیچ بهانه‌ای به دست آمریکا نیفتد تا از آن علیه ایران استفاده کند. امروزه روی یک طناب باریک حرکت می‌کنیم که برای رسیدن به انتها آن و منطقه امن باید چند هفته با احتیاط بر روی آن گام برداریم.