«بورس» در انتظار معجزه «پاستور»

برخی از کارشناسان معتقدند ریزش‌های اخیر اصلاح و استراحت بازار بوده و سهام‌داران نباید نگران این اصلاح باشند. این در حالی است که برخی دیگر از تحلیلگران بر این باورند همان روند هجوم نقدینگی که شاخص کل را به دو میلیون واحد رساند، این‌بار برعکس شده و به دلیل برخی روخدادها نقدینگی با سرعت درحال خروج از بازار است و نمی‌توان پیش‌بینی از زمان توقف این ریزش‌ها داشت.

دوازدهم مرداد سال جاری بود که اتفاقی تاریخی برای بازار سرمایه رخ داد و شاخص کل بر قله دو میلیونی نشست. اما روند صعودی بازار ادامه‌دار نبود و شاخص در روزهای اخیر برخلاف پیش‌بینی‌ها همانند روزهای گذشته قرمزپوش ماند. حرکت شاخص بورس بر مدار کاهش همچنان ادامه دارد و طی دو هفته گذشته شاهد کاهش شاخص از دو میلیون واحد به یک میلیون و ۶۰۰ واحد بودیم؛ اتفاقی که برخی آن را سقوط و برخی دیگر اصلاح شاخص می‌دانند. روز گذشته شاخص کل بورس با افت ۵۳ هزار واحدی، به عدد یک میلیون و ۶۰۸ هزار و، شاخص هم وزن با افت ۸ هزار و ۹۴۱ واحدی به عدد ۴۵۶ هزارو ۱۷۸ واحد رسید. در بازار فرابورس نیز شاخص با افت ۵۸۰ واحدی به عدد ۱۷ هزار و ۲۴۳ واحد رسید و بیشترین تاثیر را در افت داشت. حال این که بازار در روزهای آتی به چه سمت‌وسویی می‌رود به مهم‌ترین پرسش این‌روزهای سهام‌داران تبدیل شده است. همایون ‌دارابی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند بازار بورس از ابتدای سال تا کنون به «ابتکار» گفت: ما یک بازار بسیار ایده‌آلی را از ابتدای سال داشتیم و در 10 روز اخیر یک دوره اصلاح و استراحتی را بعد از رسیدن شاخص به مرز 2 میلیون واحد تجربه کردیم. به‌طور طبیعی وقتی بازار سرمایه یک دوره‌ای از رشد را پشت سر می‌گذارد باید روند اصلاح و استراحتی را داشته باشد. قدیمی‌های بازار مکرر این دوره‌ها را دیده‌اند و اکنون همانند تازه‌واردان از تغییر مسیر شاخص نگران نمی‌شوند. قیمت‌ها در هیچ بازاری نمی‌تواند تا بی‌نهایت رشد داشته باشد و اصلاحی را تجربه نکند. به همین خاطر در بازار بورس قیمت‌ها کمی کاهشی شد.

این کارشناس بازار سرمایه به تصمیمات جدید اتخاذ شده و تاثیر این تصمیمات اشاره کرد و گفت: طی روزهای اخیر تصمیمات بسیاری خوبی از سوی سازمان بورس اوراق بهادار، شرکت بورس و مسئولان وزارت اقتصاد دارایی اتخاذ شده که در روزهای آینده تاثیرات خود را در بازار نشان خواهد داد. روز یکشنبه جلساتی در مجموعه سازمان بورس میان فعالان حقیقی و حقوقی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌های بزرگ انجام شد و هدف اصلی این جلسات جلوگیری از نگرانی سرمایه‌گذاران تازه‌وارد است. همانطور که قبلا اشاره کردم سهام‌داران قدیمی دوره‌های اصلاح، استراحت و ریزش را بارها تجربه کرده‌اند. اما تازه‌واردان از ابتدای سال عادت کرده بودند که بازار مثبت باشد و این استراحت نشان خواهد داد که عملا چنین انتظاری امکان‌پذیر نیست. من معتقدم تصمیمات گرفته شده تا یکی دو روز آینده بازار را به تعادل نسبی می‌رساند و ما شاهد وضعیت پایدارتری در بازار خواهیم بود. ما باید در بازاری همانند بورس صبور باشیم تا اصلاح و استراحت‌ها باعث نگرانی نشود.

ما انتظار حمایت مالی دولت از بازار سرمایه نداریم، دولت فقط به دنبال اصلاح تصمیمات باشد

دارابی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان حمایت‌های مالی از سوی دولت برای جبران ریزش‌های اخیر وجود دارد یا خیر گفت: ما هیچ‌گاه این انتظار را نداشتیم که دولت برای حمایت، منابعی را به بازار تزریق کند یا حمایت مالی گسترده‌ای را از بازار داشته باشد. ما تنها این انتظار را از دولت داریم زمانی که بازار ریزش می‌کند به چرایی ماجرا نگاهی داشته باشد و مجموعه تصمیمات نادرستی که اتخاذ می‌کند را اصلاح کند.

وی در ادامه افزود: چندین مسئله در حوزه تصمیمات دولت رخ داد که بازار را با نگرانی همراه کرد، یکی از آن مسائل بحث آزادسازی 30 درصد دوم سهام عدالت بود که شتاب‌زده انجام شد. ما از دولت می‌خواستیم که آزادسازی را با طمانینه انجام دهد و برای سهام‌ عدالت فکری کنند تا لازم نباشد که خانوارها به فکر فروش فوری آن باشند. به عنوان نمونه می‌توانستند تسهیلاتی را بر روی سهام‌های عدالت درنظر بگیرند یا کارت‌های اعتباری داده شود تا مردم به فکر فروش نباشند. در روزهای اخیر تصمیمی گرفته شد که بانک‌ها سهام عدالت را خریداری کنند تا از فشار بر بازار بکاهد.

افزایش نرخ بهره اشتباه بزرگی که اقتصاد را به چالش می‌کشاند

این کارشناس بازار سرمایه به یکی دیگر از تصمیمات نادرست اشاره کرد و دراین‌باره گفت: مسئله دوم اشتباه دولت در افزایش نرخ بهره است، دولت تا ماه گذشته با رویکرد صحیحی در بازار عمل می‌کرد و مشکلی به وجود نیامده بود اما اکنون نرخ بهره‌ برای اوراق دولتی که زیر 15 درصد بود به بالای 21 درصد رسید و این یک اشتباه بزرگی است که اگر ادامه یابد و نرخ بهره از این بالاتر رود نه تنها بازار سرمایه دچار مشکل خواهد شد بلکه قطعا تولید و فعالیت اقتصادی را کاهش می‌یابد و ما با چالش‌های بسیار شدید اقتصادی مواجه خواهیم شد. بازار سرمایه این مسئله را به خوبی درک می‌کند که افزایش نرخ بهره در شرایط بحرانی کنونی یک اشتباه بزرگ است.

دارابی اظهار کرد: ما این انتظار را نداریم که دولت پولی را به بازار سرمایه تزریق کند بالعکس این امید را داریم که کاملا از بازار خارج شود، دلیلی ندارد که دولت شرکت‫های اقتصادی داشته باشد و این مجموعه باید خارج از اقتصاد باشد.

وی گفت: تا زمانی که دولت در بازار حضور دارد این انتظار را داریم که تصمیمات اشتباه خود را برای بهبود شرایط بازار اصلاح کند.

درصورت خروج نقدینگی از بازار سرمایه کدام یک از بازارهای اقتصادی محل جدید سرمایه‌گذاری خواهد بود؟

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که اگر ریزش‌های ادامه داشته باشد، نقدینگی خارج شده از بازار سرمایه به چه سمتی از اقتصاد حرکت خواهد کرد گفت: از ابتدای سال حدود 120 هزار میلیارد تومان پول از طریق معامله‌گرها و افراد حقیقی به بازار وارد شده است، قطعا اگر ریزش‌ها در بازار سرمایه ادامه پید کند بخشی از سرمایه‫ها که در این بازار بوده سمت‌وسویی را برای ادامه حرکت انتخاب می‌کند. نقدینگی خارج شد به هر سمتی می‌تواند حرکت کند اما اکنون مشخص نیست که چه بازاری ممکن است طی ادامه داشتن ریزش‌های شاخص بورس مورد توجه قرار بگیرد. اگر ریزش‌های ادامه داشته باشد باید منتظر بمانیم تا ببینیم صف تقاضا در کدام قسمت از اقتصاد تشکیل می‌شود، اما همانطور که گفتم فعلا چیزی مشخص نیست.