بایدن به برجام برنمی‌گردد

شیرین هانتر که خود از حامیان برجام بوده، در «ریسپانسیبل استیت کرفت»‌ نوشت: پس از خروج آمریکا از برجام، ایران ابتدا با آنچه «صبر استراتژیک» توصیف می‌کند، واکنش نشان داد و سعی کرد امضاکنندگان اروپایی برجام را متقاعد کند برای کاهش مشکلات اقتصادی و مالی ناشی از تحریم‌های ایالات متحده راهی بیابند. دولت ایران حتی به ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، محتاطانه واکنش نشان داد. اما این استراتژی نتیجه نداد.

 از این رو، ایران برای ایجاد هزینه برای ایالات متحده، افزایش گام به گام سطح ذخایر اورانیوم غنی‌شده را آغاز کرد.  به‌رغم اینکه دولت ترامپ اظهارات و اقدامات ضدایرانی خود را افزایش داده، دموکرات‌ها در انتقاد از سیاست‌های او چندان واضح نبوده‌اند. انتقاد اصلی آنها این است که سیاست‌های ترامپ هیچ تاثیری در سقوط دولت ایران یا وادار کردن آن به پذیرش خواسته‌های ایالات متحده یا متوقف کردن فعالیت‌های ایران در خاورمیانه نداشته‌اند. آنها از این مسئله ناراحت هستند که سیاست‌های دولت ترامپ بیشتر از ایران، ایالات متحده را در سطح بین‌المللی منزوی کرده‌اند.

دموکرات‌ها حتی پس از بحران کووید19 در ایران هم به هزینه انسانی تحریم‌های آمریکا ‌اشاره‌ای نکردند. در مواردی که حرف از جزئیات شده، اظهارات مشاوران سیاست خارجی جو بایدن، به مواضع دولت ترامپ بسیار نزدیک بوده است.

در رابطه با برجام، برخلاف انتظار عمومی مبنی بر پیوستن مجدد دولت بایدن به این توافق، خوانش دقیق اظهارات مشاوران بایدن چندان امیدبخش نیست. برای نمونه، تونی بلینکن، نامزد احتمالی سمت مشاور امنیت ملی بایدن، گفته ایالات متحده تنها پس از بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای به برجام باز خواهد گشت. به علاوه، بلینکن به این مسئله ‌اشاره کرده که در دوره توافق موقت همه تحریم‌ها برجا خواهند ماند. احتمال موافقت ایران با چنین شرطی اندک است.

با سابقه‌ای که آمریکا در رابطه با برجام دارد، ایران بدون اطمینان از بازگشت آن به برجام و کاهش تحریم‌ها، قدم‌هایی که در عقب‌نشینی از برجام برداشته است معکوس نخواهد کرد.

بلینکن همچنین گفته ایالات متحده مذاکره درباره توافق طولانی‌تر و بهتر با ایران را خواستار است، اما توضیحی درباره منظور خود از واژه «بهتر» ارائه نداده. آیا منظور او این است که حق غنی‌سازی ایران را نفی کند؟ آیا منظور او این است که توافق جدید باید موشک‌های ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای آن را نیز تحت پوشش قرار دهد؟ اگر این تفسیر صحیح باشد، نمی‌توان انتظار داشت در ریاست‌جمهوری بایدن پیشرفتی در حل اختلاف بین آمریکا و ایران حاصل شود. زمانی که دیپلماسی تنها برای اولتیماتوم استفاده شود، حتی اگر مودبانه و نرم باشد، باز هم شکست می‌خورد.

در اظهارات بایدن هیچ نشانه‌ای دال بر آمادگی یا تمایل او به سازش دیده نمی‌شود. یادآور می‌شود شیرین هانتر اخیرا گفته بود برجام، مرده و آمریکا و اروپا حق و قانون نمی‌شناسند.