روایت جدید از جدال لفظی خاتمی و روحانی

می‌گویند برای اینکه سیاستمداری بتواند در انتخاباتی سراسری پیروز شود، علاوه بر سابقه و توانایی و کارنامه، باید از ویژگی‌های شخصیتی و خلق‌وخویی هم برخوردار باشد که بتواند از یک‌سو اجماعی میان همفکران سیاسی و احزاب و تشکل‌های نزدیک به خود ایجاد کند تا پشت او بایستند و او را برای پیروزی در انتخابات همراهی کنند و از دیگرسو قادر باشد علاوه بر اثرگذاری بر ذهن و فکر رای‌دهندگان، قلوب‌شان را هم تسخیر  و آنها را متقاعد کند که او را به رقبایش ترجیح دهند. اما پیروزی‌های انتخاباتی گاه به ‌شیوه‌هایی دیگر رقم می‌خورد و کم نیستند سیاستمدارانی که با آرای میلیونی، پیروز انتخابات شده‌اند اما لزوما همه این ویژگی‌ها را به‌ تنهایی دارا نیستند و از این فهرست و سیاهه بلند، لزوما نمی‌توانند روبه‌روی تمامی گزینه‌ها مهر تایید بزنند. سیاستمدارانی که بخشی از آنچه برای پیروزی لازم است، خود دارند اما بخشی دیگر را به دوش حامیان‌شان می‌گذارند و این حامیان هستند که بخشی از گام‌های پیروزی را به‌ جای آن سیاستمداران برمی‌دارند. همین هم هست که در عالم سیاست، بعضی سیاستمداران را «روسای بالقوه» یا به‌اصطلاح «حاکم» (king) می‌خوانند و برخی را «رییس‌ساز» (kingMakrt) .

اگر به این دوگانه قائل باشیم، بیراه نیست که بگوییم اگرچه حسن روحانی سیاستمداری توانمند و البته هوشمند بوده که توانسته با جلب آرای مردم و اجماع جریان‌های سیاسی به ریاست برسد و «رییس» شود اما این مهم محقق نشده، مگر با ایفای نقشی که حامیان سیاسی و به ‌اصطلاح «رییس‌سازان» نزدیک به او، رقم زدند؛ سیاستمدارانی چون علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، میرحسین موسوی، مهدی کروبی و حتی علی‌اکبر ناطق‌نوری و البته شاید مهم‌تر و خصیصه‌نماتر از دیگر بزرگان این فهرست، سیدمحمد خاتمی. سیاستمداری اصلاح‌طلب که زمانی بدون حمایت‌هایی که 7 سال گذشته پشتیبان حسن روحانی بود، به ریاست رسید و بزنگاه حساس بهار 92 و 96 نیز نقشی کلیدی در دستیابی حسن روحانی به ریاست ایفا کرد.  7 سال پس از نخستین پیروزی انتخاباتی حسن روحانی و نزدیک به 3 سال بعد از پیروزی دوم، رابطه دوجانبه این سیاستمدار برجسته اما چندان شبیه به گذشته نیست و درحالی که دیروز خبری از درگیری لفظی خاتمی و روحانی در یک گفت‌وگوی تلفنی به‌ مناسبت روز عید غدیر از سوی یک مقام نزدیک به دفتر رییس‌جمهوری تکذیب شد، برخی ناظران گفتند که باتوجه به تکرار چنین اخباری طی ماه‌های گذشته، بعید نیست حتی اگر درگیری لفظی آن‌طور که ابتدا عنوان شده، صحت نداشته باشد اما دست‌کم بحثی دوستانه میان این دو درگرفته باشد؛ آن‌هم با استناد به این ضرب‌المثل کهن فارسی که «تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها»؛ به‌ویژه آنکه در خبری که ایسنا به عنوان «تکذیب این شایعه» منتشر کرد، نامی از مقام نزدیک به دفتر رییس‌جمهوری در میان نیست، هرچند این مقام ناشناس، از رسانه‌ها خواست که «صداقت و تقوا را در انتشار اخبار رعایت کنند و صرفا برای جذب مخاطب از انتشارمطالب کذب پرهیز نمایند.» 

ساعتی پس از انتشار این خبر در خبرگزاری دولتی ایسنا اما خبرگزاری رسمی دولت نیز به این خبر واکنش نشان داد. ایرنا که به این بهانه، سراغ سید عبدالواحد موسوی لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات رفت و اقدام به انتشار گفت‌وگویی کوتاه با این چهره اصلاح‌طلب کرد، در گزارش خود به نقل از موسوی‌لاری آورده است: «تماس تلفنی روحانی و خاتمی برای احوالپرسی و در فضای دوستانه بوده است، آنها در ماه مبارک رمضان و برگزاری مراسم افطاری در مهمانی همدیگر شرکت می‌کنند و تماس‌های تلفنی مکرر داشته و دارند.» 

موسوی لاری همچنین به ایرنا گفته است: «همین اواخر هم آقای روحانی به آقای خاتمی زنگ زدند و بعد از احوالپرسی و اظهار محبت، طبق صحبتی که از آقای خاتمی شنیدم، در بخشی از این گفت‌وگو آقای روحانی گرفتاری‌های دولت و مشکلاتی را که بر سر راه دولت وجود دارد، مطرح و آقای خاتمی هم نقطه‌نظراتی را در مورد سیاست خارجی و داخلی بیان کردند.»  وزیر کشور دولت اصلاحات البته نه این تماس تلفنی را منکر شده و نه حتی صحبتی که میان خاتمی و روحانی درباره مشکلات کشور درگرفته است. چنان‌که گفته است: «چیزی که من از آقای خاتمی شنیدم، انتقادی نبود و تماسی دوستانه بوده است. آقای روحانی گلایه‌مندی از مشکلاتی که برایش درست کردند را مطرح کرد و آقای خاتمی هم مسائلی را که دولت باید انجام می‌داده و نداده، بیان کرده است.» موسوی لاری همچنین گفته است: «من به معجزه کلام ایمان دارم و هر نوع گفت‌وگو بین رفقا و رقبا و بین نهادها را مثبت می‌بینم. معتقدم اگر فضای نقد باشد، جامعه رشد می‌کند می‌خواهد این گفت‌وگو بین روحانی و خاتمی باشد یا بین مصطفی تاجزاده و حسین شریعتمداری.» هرچه بود این نخستین‌بار نیست که چنین اخباری از رابطه سیاستمدار رییس‌جمهورساز اصلاح‌طلب و رییس‌جمهوری اعتدال‌گرای ایران به گوش می‌رسد؛ آن‌هم در روزهایی که اصلاح‌طلبان به عنوان حامیان اصلی دولت روحانی، بیش از هر زمان دیگر نسبت به عملکرد دولت موردحمایت‌شان انتقاد می‌کنند و به این باور رسیده‌اند که در این یک سال پایانی نمی‌توان چندان به تحقق آن شعارها و وعده‌های مصلحانه دولت تدبیر و امید، امید بست.