نود و نهمین نخست وزیر ژاپن در مورد ایران چه رویکردی دارد؟

«آبه شینزو» نخست وزیر پیشین ژاپن در طول حدود ۸ سال دوران صدارتش تلاش زیادی برای نزدیکی روابط تهران - توکیو کرد او حتی بهار سال گذشته هم راهی ایران شد و دیدارهای پرثمری با مقامات جمهوری اسلامی ایران از جمله رهبر معظم انقلاب و رییس جمهوری اسلامی ایران داشت.

ژاپن در سال های گذشته همواره حامی ایران در مسایل بین المللی و منطقه ای از جمله برجام بوده است این کشور اگرچه عضو این توافق بین المللی نبود اما همپای سایر اعضا برای تداوم برجام تلاش کرد.

کارشناسان معتقدند سوگا در جبهه دیپلماتیک، احتمالاً از خط مشی آبه منحرف نخواهد شد زیرا او حدود هشت سال عضوی از حلقه نزدیک تصمیم گیری آبه بود به طور مشخص، انتظار می رود که او همچنان به اتحاد ژاپن و آمریکا به عنوان سنگ زیرین سیاست خارجی دولت خود ادامه دهد اما به نظر می رسد که ژاپن همچنان مسیر روابط با ایران را تغییر نخواهد داد.

در مورد ایران سیاست خارجی ژاپن تعریف شده و مبرهن است این کشور روابط دیرینه دوستانه با ایران دارد همواره در زمینه انرژی روابط نزدیکی با تهران داشته و سفر آبه به ایران در دوران نخست وزیری وی هم که بی سابقه ترین دیدار چند دهه گذشته یک رهبر ژاپن بود، مناسبات دو کشور را تثبیت کرد.

به نظر می رسد که با هر تغییری در شرایطی بین المللی و بخصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، دولت سوگا برنامه های تازه ای را با نظرداشت وضعیت روز برای گسترش روابط با ایران بگیرد.

مناسبات فرهنگی، هنری و سیاسی دو کشور در حال حاضر در سطح مطلوب است اما تحریم ها، مناسبات اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است سوگا طبیعتا ایران را یک بازار بزرگ مانند دولت آبه می داند و می خواهد کشورش همچنان با این بازار مرتبط باشد و همچنان برای گسترش همکاری های اقتصادی با ایران تلاش خواهد کرد.

سوگا بارها در اظهارنظرهای مطبوعاتی خود با تحریم ها و یکجانبه گرایی ها مخالفت کرده و در مصاحبه هایش با خبرنگاران، روابط با ایران را ستوده است روابط ژاپن و ایران در طول چند دهه گذشته پرفراز و نشیب دنبال نشده بلکه سطحی از مناسبات پایدار و سالم و با ثبات را شاهد بوده ایم و سوگا دنباله رو سیاست های متعادل برای حفظ مناسبات دوستانه با ایران خواهد بود.

برای مثال، خرداد سال پیش همزمان با سفر آبه شینزو نخست وزیر وقت ژاپن به تهران، وقتی که یک کشتی ژاپنی در خلیج فارس مورد حمله قرار گرفت و آمریکا تلاش می کرد این حمله را به ایران نسبت دهد، «یوشیهیده سوگا» که آن موقع دبیر کابینه دولت بود در یک کنفرانس خبری با رد اتهامات آمریکا علیه ایران گفت که «باید از پاسخ های متعصبانه خودداری کرد، دولت از ادعاها در مورد دخالت ایران در حمله به این تانکر نفتی طرفداری نمی کند».

او همچنین اردیبهشت سال گذشته، ضمن استقبال از سخنان حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه دولت وی از برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) خارج نمی شود گفت:  «ما امیدواریم بتوانیم از روابط سنتی و دوستانه خود با ایران برای حل مشکلات از طریق گفتگو و دستیابی به صلح و ثبات در منطقه استفاده کنیم.»

سوگا با اشاره به اینکه تصمیم دولت ایران عدم خروج از توافق هسته ای است و این نکته برای ما ارزشمند است اظهار کرد: ما به طور دقیق وضعیت را کنترل خواهیم کرد.

نخست وزیر فعلی ژاپن، آذر سال گذشته و در جریان سفر سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران به توکیو هم ضمن اینکه عراقچی را در جریان نحوه اعزام یک ناوشکن ژاپنی به خاورمیانه گذاشت گفت که ایران و ژاپن از دوستان قدیمی یکدیگر هستند و اعزام این کشتی با هدف جمع آوری اطلاعات صورت می گیرد.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در ژاپن هم در تازه ترین نشست خبری خود با رسانه های این کشور در واکنش به استعفای «آبه شینزو» نخست وزیر ژاپن و سرکار آمدن سوگا گفت: برابر تجربه گذشته، ما هیچگونه نگرانی نسبت به تغییر نخست وزیر در ژاپن نداریم زیرا همواره روابط تهران و توکیو دوستانه و به سمت بهتر شدن پیش می رود.

مرتضی رحمانی موحد افزود: ژاپن را به‌صورت یکپارچه می بینیم شیوه انتخاب در دولت ژاپن به روش دموکراتیک است و بنابراین هر سیاستمداری  که انتخاب بشود برای ما مورد احترام است.

او گفت: در دوره «آبه شینزو» به خصوص بعد از برجام، سرعت مناسبات از روند خوبی برخوردار بود و در زمینه‌های مختلف تبادل نظر و مشورت در سطح عالی وجود داشت و  توافقاتی هم حاصل شد که متاسفانه بدلیل اقدامات آمریکا تا کنون عملی نشده است که می توانست در صورت اجرایی شدن آنها رابطه دو کشور را قدرتمندانه تر  و همه جانبه نماید.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران هم در پیام تبریکی خطاب به "یوشیهیده سوگا" عنوان نخست وزیر جدید ژاپن ابراز امیدواری کرد روابط دوستانه جمهوری اسلامی ایران و ژاپن و همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف به ویژه در عرصه‌های اقتصادی و تجاری، بیش از پیش گسترش یابد.

روحانی عنوان کرد: رایزنی‌های مستمر مقامات جمهوری اسلامی ایران و ژاپن به ویژه در سال ۲۰۱۹ میلادی به مناسبت نودمین سالگرد برقراری روابط سیاسی که با بازدید متقابل سران دو کشور از پایتخت‌های یکدیگر مصادف شد، فصل نوینی را برای گسترش هر چه بیشتر روابط در تمامی زمینه‌های مورد علاقه دو کشور گشود.

رئیس جمهوری یادآور شد: امیدوارم در پرتو رهبری جنابعالی، روابط دوستانه جمهوری اسلامی ایران و ژاپن و همکاری‌های مشترک در حوزه‌های مختلف به ویژه در عرصه‌های اقتصادی و تجاری، بیش از پیش گسترش یابد.

روحانی تصریح کرد: سیاست جمهوری اسلامی ایران همواره کمک به پیشبرد صلح و امنیت، احترام و پایبندی متقابل به تعهدات و توافقات بین‌المللی بوده است. بر همین اساس امیدوارم رایزنی‌ها و تشریک مساعی جمهوری اسلامی ایران و ژاپن همچون گذشته در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه یابد.

به هر حال سابقه روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران و ژاپن نشان می دهد که انتخاب سوگا، تغییری جدی در آینده همکاری های دو کشور نخواهد داشت و روابط دو کشور همچنان رو به رشد خواهد بود.