روسیه می خواهد به ایران «اس-۴۰۰» بفروشد؟

دیپلماسی ایرانی: سفیر روسیه در ایران روز شنبه گفت که این احتمال وجود دارد که کرملین پس از انقضای تحریم تسلیحات متعارف سازمان ملل علیه ایران در اواخر ماه جاری میلادی بخواهد به این کشور سامانه دفاع موشکی «اس-400» بفروشد.

ظاهرا لِوان دژاگاریان، سفیر روسیه در تهران، به روزنامه رسالت گفته است: «ما اس-300 را در اختیار ایران قرار دادیم. اکنون هم روسیه هیچ مشکلی برای تحویل اس-400 به ایران ندارد و قبلا هم مشکلی نداشته است.» ژاگاریان با بیان اینکه روسیه هیچ نگرانی از بابت تهدیدهای آمریکا ندارد، افزود: «ما از روز اول گفتیم که مشکلی برای فروش سلاح به ایران از 19 اکتبر به بعد وجود نخواهد داشت.»

چرا این مساله اهمیت دارد؟ اینکه اظهارات دژاگاریان تا چه اندازه جدی بوده یا مبنی بر یک برنامه خرید است یا خیر، مشخص نیست. کرملین پیشتر هم از این طرح پیشنهادی صحبت کرده بود، اما تا کنون هیچ درخواست رسمی از سوی تهران در این زمینه مطرح یا برای آن زمینه چینی نشده است. اما اگر ایران بخواهد از روسیه اس-400 بخرد، این به معنای یک سیلی محکم به دولت دونالد ترامپ خواهد بود. به علاوه، بعید است که اسرائیل ساده از این مساله بگذرد و واکنشی نشان ندهد. روسیه پیشتر و پس از امضای توافق هسته ای ایران موسوم به برجام، سامانه دفاع هوایی «اس-300» را در سال 2016 (در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما) به ایران تحویل داد. دولت دونالد ترامپ در تلاش ها برای تمدید تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران شکست خورد و حتی نتوانست متحدان بزرگ اروپایی آمریکا یعنی آلمان، بریتانیا و فرانسه را به تصویب پیش نویس قطعنامه جدید مبنی بر تمدید تحریم تسلیحاتی طولانی مدت ترغیب کند. سامانه پدافند هوایی دور-برد اس-400 بسیار پیشرفته است و در صورت بروز درگیری با ایران، این سامانه می تواند تهدیدی برای هواپیماهای ساخت آمریکا که توسط ایالات متحده و متحدان منطقه ای آن پرواز می کنند، باشد.

بعد از این چه خواهد شد؟ تحریم های تسلیحات متعارف سازمان ملل علیه ایران در تاریخ 18 اکتبر منقضی می شود و ایالات متحده به رغم مخالفت های روسیه، چین و متحدان اروپایی مدعی شده که به طور یکجانبه از روند بازگشت سریع همه تحریم های شورای امنیت علیه ایران (مکانیزم ماشه) که در برجام آمده، استفاده کرد است. اگرچه دولت ترامپ در تلاش ها در این زمینه بارها شکست خورده و با مخالفت عمومی مواجه شده، اما هیچ نشانه ای دال بر تغییر مسیر آن از تلاش ها برای انزوای ایران و فلج کردن اقتصاد این کشور به امید وادار کردن آن به مذاکره بر سر یک «توافق بهتر» دیده نمی شود.

مسائل حائز اهمیت مرتبط با این موضوع چه هستند؟ فروش سامانه اس-400 توسط روسیه به ترکیه سبب شد روابط واشنگتن و آنکارا به پایین ترین سطح از زمان پیوستن ترکیه به ناتو در سال 1952 برسد. با این حال، ایالات متحده همچنان حضور نظامی خود را در پایگاه هوایی اینجیرلیک حفظ کرده و طبق اعلان پنتاگون، هنوز تصمیم به خروج از این پایگاه ندارد. آنتون مارداسُف، کارشناس امور نظامی و خبرنگار با تمرکز بر سوریه و عراق و سازمان های افراطی، معتقد است که مطرح شدن پیشنهاد فروش اس-400 به ایران از سوی رهبران روسیه بیشتر با توجه به منافع گسترده تر کرملین در رویارویی با کاخ سفید و در قبال خاورمیانه صورت گرفته است.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34