عراق می‌ ترسد پول ایران را پس بدهد

رییس کل بانک مرکزی برای دومین بار در چهار ماه اخیر سفری را به عراق داشته است تا در خصوص منابع ارزی ایران در این کشور رایزنی کند. گزارش های رسمی منتشر شده از قول وی نشان از موفقیت این سفر دارد. روز گذشته نیز در رابطه با حل و فصل مشکل پیش آمده در مرز ایران با اقلیم کردستان و توقف تانکرهای سوخت ایرانی، دو طرف به توافق رسیدند و تردد نزدیک به ۲۷۰۰ تانکر متوقف شده آغاز شد. خرداد ماه امسال بود که اردکانیان وزیر نیرو نیز سفری به بغداد داشت و در توضیح دستاورد سفرش در همان زمان تاکید کرد: تمامی قراردادهای صادرات برق به عراق تا پیش از این یکساله بوده اما در این سفر، مذاکرات نهایی شده و قرارداد دو ساله صادرات برق برای سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ با وزارت برق عراق به امضا رسید.به گفته وی با پیگیری هایی که نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در عراق داشته، در این سفر حدود ۴۰۰ میلیون دلار (معادل نیمی از مطالبات برق ایران) از طرف عراقی وصول شد.

 حالا اما برخی گزارش‌ها دلالت بر این نکته دارد که طلب ایران از عراق چیزی در محدوده ۳ تا ۵ میلیارد دلار است. حالا سفر همتی در شرایطی صورت گرفته است که دلار در کانال سی هزار تومان نوسانی جدی را تجربه می کند. سید حمید حسینی دبیرکل اتاق ایران و عراق و فعال اقتصادی معتقد است بانک های عراق ترس زیادی از همکاری با ایران دارند. این فعال اقتصادی صراحتا موضوع اف‌ای‌تی‌اف را پیش می کشد و می‌گوید:  اف‌ای‌تی‌اف می‌توانست این امکان را به ما دهد که خارج از تحریم‌ها و از طریق نظام بانکی اقلام دارویی و مواد غذایی را خریداری کنیم و بانک‌های غیرتحریمی ما می‌توانستند با بانک‌های دنیا همکاری کنند که موضوع اف ای تی اف باعث شد این بانک‌ها هم امکان مراودات جهانی را از دست دهند.

آرامش به بازار ارز بازمی‌گردد؟

سید حمید حسینی تصریح کرد: یکی از مسئولیت‌هایی که مسئولان وزارت خارجه و بانک مرکزی دارند این است که بازار مهار کرده و آرامش را به بازار بازگرداند و همچنین بتوانند بخشی از این منابع را در سایر کشورها آزاد کنند. همتی از سال گذشته چندبار سفر رفته و مذاکرات انجام داده ( با توجه به مذاکراتی که با وزیر دارایی عراق و کاظمی در سفر به تهران داشت) موارد را پیگیری کرده و قول‌های مساعدی نیز داده‌اند که کمک کنند که اگر موارد تحقق یابد و مسئولان عراقی به حرف‌هایی که می‌زنند، پایبند باشند و دستورالعمل‌هایی مشخصی برای استفاده از این منابع بتوانند صادر کنند تا درگیر بروکراسی اداری نشود، می‌تواند به آرامش بازار کمک کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر بازار حس کند که ایران در حال پس گرفتن بخشی از طلبش است به حتم بازارهای ارز و سکه و طلا و سایر بازارها نیز ممکن است آرام شود که این شرایط برای کشور بسیار مهم است.وی ادامه داد: فقط بحث طلب از عراق نیست بلکه آقای همتی باید کفش آهنی به پا کرده و به همه کشورها دوباره باید سفر کرده و سر بزند و طلب‌های ایران را پیگیری و وصول کنند.

طلب‌های ارزی ایران چقدر است؟‌

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی درباره میزان طلب ایران از عراق نیز گفت: رقم‌ها متفاوت است زیرا بخشی از طلب‌ها برای بخش گاز، برخی برق، بخشی متعلق به توانیر و قسمتی نیز از قبل بوده است و هرماه بر این طلب افزوده می‌شود به طوری که هر روز ۵۰میلیون متر مکعب گاز به عراق صادر می‌شود که باتوجه به قیمت نفت و ... نرخ ثابتی نداشته و شناور است، لذا رقم دقیقی معلوم نیست و همان‌طور که رییس کل بانک مرکزی گفته است؛ اکنون طلب ایران تبدیل به رقم قابل توجهی شده است. البته می‌توان گفت بین ۳تا ۵ میلیارد دلار از عراق طلب داریم.

وی درباره میزان طلب ایران از سایر کشورها نیز گفت: کره جنوبی ۶میلیارد دلار، ترکیه کمی بیش از ۶میلیارد دلار، امارات حدود یک میلیارد دلار، عمان حدود ۵میلیارد دلار، از چین هم رقم‌های بیشتری طلب داریم.

حسینی درباره زمان به نتیجه رسیدن مذاکرات با عراق و آزادسازی منابع ایران گفت: بنده در جریان جزییات مذاکرات رییس کل بانک مرکزی و قول‌هایی که از طرف عراقی گرفته، نیستم اما باید گفت عراقی‌ها قبلا هم قول داده‌اند و پیش از این با آزادسازی مطالبات ایران موافقت کردند اما در اجرا با مشکل مواجه شدیم.البته باید توجه داشت که اکنون تغییراتی در بانک مرکزی عراق صورت گرفته است این امیدواری را ایجاد کرده که عراقی‌ها بالاخره مشکلات ما را درک می‌کنند.

محافظه‌کاری عراقی‌ها دلیل اصلی عدم پرداخت مطالبات ایران

وی در پاسخ به این سئوال که آیا عراقی‌ها به تعهدات پیشین خود پایبندی نشان داشتند یا خیر تاکید کرد: مطالبات ایران از عراق که در حساب‌هایی در بانک‌های این کشور موجود است و بلا استفاده مانده است . البته توجه کنید که آمریکائی‌ها معافیت‌هایی را بابت خرید گاز و برق از ایران ، برای عراق در نظر گرفته‌اند،پس شاید بپرسید مشکل کجاست؟من فکر می‌کنم ترس زیادی بانک‌های عراقی و محافظه‌کاری آنها، سبب بروز مشکل برای ما شده است. آمریکا زمانی که امریکا به کشوری برای واردات، معافیت می‌دهد، می‌داند که قرار نیست مجانی به عراق برق و گاز دهیم پس نمی‌تواند مانع پرداخت مطالبات آن کشور شود .

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی اظهار کرد: به نظر بنده کارشکنی‌هایی که از سوی طرف عراقی انجام می‌شود یا محافظه‌کاری‌هایی که بانک‌های عراقی اعمال می‌کنند زمینه بروز مشکل را فراهم آورده است. وی در توضیح این مطلب تاکید کرد: این را هم باید در نظر گرفت بانک‌های عراقی به معنای واقعی بانک نیستند و در اصل صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند که سپرده‌های مردم را جمع کرده و وام می‌دهند .بانک‌های عراقی معمولا دینار را جمع کرده و به بانک مرکزی عراق می‌دهند و از بانک ‌های امارات و دبی، دلار فروش نفت این کشور را دریافت می‌کنند از این روند سود می برند، پس باید به سوئیفت دسترسی داشته باشند تا بتوانند از بانک‌های خارج، دلار دریافت کنند. لذا به شدت نگران هستند که همکاری با ایران منجر به بسته شدن سوئیفت شود و منبع درآمدی خود را از دست دهند.

حسینی خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از این‌که آمریکا مشکل ایجاد کند، بانک‌های عراقی محافظه کاری کرده و با ما همکاری نمی‌کنند.

دارو و مواد غذایی تحریم نیست

عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و عراق در پاسخ به این سئوال که قرارگرفتن در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف چقدر در عدم وصل مطالبات از طرف عراقی موثر است؟ گفت: این موضوع مهمی است و می‌تواند زمینه راب رای سخت‌ت دن وضعیت فراهم کرده باشد اما  مشکل، در این حوزه عمیق‌تر از این حرف‌هاست.

حسینی گفت:پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف می‌توانست این امکان را به ما دهد که خارج از تحریم‌ها و از طریق نظام بانکی اقلام دارویی و مواد غذایی را خریداری کنیم و بانک‌های غیرتحریمی ما می‌توانستند با بانک‌های دنیا همکاری کنند که موضوع اف‌ای‌تی‌اف باعث شد این بانک‌ها هم امکان مراودات جهانی را از دست دهند.

وی درباره تحریم تعدادی از بانک‌های ایران و اینکه آیا در آستانه رویارویی با شرایط بحران کمبود دارو و مواد غذایی قرار داریم یا خیر، عنوان کرد: همان‌طور که اعلام شد تعدادی از شرکت‌ها و مراکز،‌مجوز و معافیت از تحریم‌ها گرفته‌اند. همچنین در این تحریم‌ها، آمریکائی‌ها اعلام کردند که موادغذایی و دارو شامل تحریم‌ها نخواهد شد لذا فکر نمی‌کنم که اگر ما ارز داشته باشیم، مشکلی برای خرید دارو یا موادغذایی پیش آید.

حسینی با اشاره به اینکه مشکل ما اکنون  کمبود منابع است درباره چرایی بی‌تاثیر بودن اقدامات از جمله عرضه سنگین دلار به بازار و بماندگاری قیمت در محدوده بالاتر از ۳۰هزار تومان گفت: این موارد را باید جزو انتظارات تورمی نگریست زیرا تا زمانی‌که ذهنیت اکثر فعالان اقتصادی ، مردم و جامعه این باشد که تا زمان برگزاری انتخابات آمریکا، نرخ دلار افزایش می‌یابد، به حتم تزریق روزانه ۵۰تا۶۰میلیون دلار به بازار می‌تواند تنها مانعی بر سر راه افزایش بیشتر ایجاد کند اما نمی تواند منجر به کاهش قیمت در بازار شود.

وی گفت: صریح بگویم تا زمانی‌که آن ذهنیت در جامعه باشد که تورم در حال افزایش است و مردم از ریال فرار کنند و همه احساس کنند نگه‌داشتن ریال، اقتصادی نیست به حتم امکان کنترل بازار وجود ندارد.

وی در پاسخ به این سئوال که آیا تا زمان برگزاری انتخابات آمریکا نرخ ارز رشد کند و به تبع آن قیمت‌ها در سایر بازارهای موازی مانند سکه و طلا ‌افزایشی باشد، توضیح داد: بستگی دارد به اینکه در تلاش‌ها و رایزنی‌هایی که در حال انجام است هرکدام به ثمر بنشیند و نتیجه دهد، به حتم بازار ارز و دلار و سکه اثرگذار خواهد بود.

تأثیر انتخابات آمریکا بر بازار ایران

وی ادامه داد: اکنون فضای روانی و سیاسی جامعه این است که جو بایدن در انتخابات آمریکا پیروز خواهد شد و ترامپ شکست خواهد خورد با توجه به این‌که بیش از ۲۰روز به انتخابات آمریکا زمان باقی است و در این مدت اتفاق خاصی رخ ندهد و جمع‌بندی کارشناسان این را نشان دهند و مردم باور کنند که ترامپ شکست می‌خورد، امکان اینکه نرخ ارز کاهش یابد و روند نزولی شود، وجود دارد.

حسینی درباره برخی تحلیل‌های غیرتخصصی درمورد نرخ ارز و امکان افزایش آن (تا زمان برگزاری انتخابات آمریکا) تا ۵۰هزار تومان بیان کرد: بسیار بعید است این اتفاق بیافتد البته سخنان از این قبیل برای بازار مضر است؛ چنین پیش‌بینی‌هایی از سوی برخی افراد و بعضی کارشناسان، جامعه را به سمت خرید دلار سوق می‌دهد که به ضرر اقتصاد کشور است. اگر کارشناسی اعتقاد دارد به این مورد اصلا نباید به وضعیت بازارو انتظارات تورمی جامعه دامن بزند.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: متاسفانه یک عده به اسم دلسوزی و یا به خاطر مسائل سیاسی سعی می‌کنند وضعیت کشور از این شرایطی که هست بدتر و سیاه‌تر نشان بدهند به حتم گفتن این پیش‌بینی‌ها حتی اگر منطقی باشد، به ضرر جامعه است.

حسینی گفت: به نظر می‌آید تا زمان انتخابات آمریکا شاهد تلاطم فراوان در بازار باشیم و تا یکی دو هفته آینده شاهد همین نرخ‌ها برای ارز باشیم چرا که چه بخواهیم چه نخواهیم انتخابات آمریکا بر ما اثر دارد.

یک سیگنال مثبت در کنار وضعیت بحرانی ارز

وی با اشاره به وضعیت صادرات نفتی گفت: البته اتفاقات مثبت دیگری نیز رخ داده است که در درازمدت بر بازار ارز تاثیرخواهند گذاشت. همه گزارش‌ها نشان می‌دهد وضعیت فروش نفت ایران بهتر شده است و این خبری بسار خوب برای آینده بازار ارز در ایران است.

وی در پاسخ به این سئوال که با همه اتفاقات رخ داده قیمت ارز تا چه محدوده‌ای امکان کاهش دارد؟ گفت:مولفه نقدینگی را فراموش نکنیم.طبق آمار هر روز ۱۵۰۰میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده می‌شود،از این روز بعید است که نرخ ارز به قیمت ماه‌ها قبل بازگردد. اما به حتم شک روانی و سیاسی به بازار وارد شود می‌تواند قیمت‌ها را تا محدوده ۲۰هزار تومان کاهش دهد.