تحریم به ایستگاه آخر رسید
آفتاب یزد: کارزار فشار حداکثری آمریکا بیش از دو سال است که در جریان است، برنامه‌ای که واشنگتن با خروج خود از برجام آغاز کرد تا بتواند به اهداف خود به ویژه در مسئله تغییر رفتار ایران دست یابد اما حالا در شرایطی که تنها یک هفته تا انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است این کارزار نتوانست آنچه ترامپ مدنظر داشت را برای او به ارمغان بیاورد.
در طول دو سال و نیم اخیر اغراق نیست اگر بگوییم هفته به هفته تحریم‌ها علیه تهران شدید و شدید‌تر شد. حالا اما مشاور امنیت ملی رئیس جمهور ایالات متحده نکته‌ای را گفته که مسائل مختلفی را می‌تواند در پس پرده خود داشته باشد. رابرت اوبراین مشاور امنیت ملی آمریکا در کاخ سفید در جمع خبرنگاران گفت: یکی از مشکلاتی که درباره روسیه و ایران وجود دارد این است که آن قدر تحریم‌های زیادی را بر آنها اعمال کرده‌ایم که (اکنون) کار زیادی نیست که بتوانیم انجام دهیم. اوبراین در ادامه گفت: اما به دنبال هر اقدام بازدارنده ممکنی برای این کشورها هستیم.
این اظهارات اوبراین درحالی است که دیگر مقامات آمریکایی تا کنون در سخنرانی‌های عمومی تا کنون به این موضوع اشاره نکرده بودند و حتی در همین چند روز اخیر اخبارهای متعددی از تشدید تحریم علیه ایران شنیده بودیم.
از جمله به تازگی روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال از طرحی در دولت ترامپ برای تشدید تحریم‌ها خبر داده بود. این روزنامه نوشته است، نتایج نظرسنجی انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالت‌های کلیدی نشان می‌دهد که جو بایدن، نامزد حزب دموکرات، پیشتاز است و به‌همین دلیل مقام‌های دولت ترامپ نگران هستند که در صورت پیروزی جو بایدن، سیاست او برای تعامل با ایران، باعث شود که راهبرد فشار دیپلماتیک برای وادار کردن ایران به مذاکره و توافقی‌تازه بی‌اثر شود. این گزارش اضافه کرده است، دولت ترامپ ذیل قوانین مرتبط با تروریسم تحریم‌هایی علیه ایران وضع کرده است که به عقیده تحلیلگران، لغو آنها سخت خواهد بود. منابع مطلع همچنین مدعی شده‌اند، دولت ترامپ در‌صدد است بخش‌هایی را که ادعا می‌شود در تامین مالی فعالیت‌های تروریستی منطقه‌ای ایران حیاتی هستند، مانند پتروشیمی و صنایع فلزی را تحت‌فشار قرار دهد، به‌همین دلیل بخش انرژی ایران به‌طور ویژه مدنظر است. وال‌استریت در گزارش خود به برنامه دولت ترامپ مبنی بر وضع تحریم‌های جدید پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در آن کشور اشاره کرده است. تحریم بانک‌ها و موسسات مالی ایران نیز بخشی از این سیاست به‌شمار می‌آید. این تحریم‌ها در ادامه تحریم‌های ناظر بر بخش معادن و ساخت‌وساز ایران صورت می‌گیرند که در ژانویه سال‌جاری از سوی دولت ترامپ تعیین شدند. موضوع بر سر دستورالعمل اجرایی ۱۳۹۰۲ دولت ترامپ است. این دستورالعمل ناظر بر الزام مقابله با فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای ایران است. در این میان، بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها خواستار تشدید هرچه بیشتر تحریم‌های ایران است. تحت‌فشار مارک دوبوویتز، رئیس این بنیاد، دولت ترامپ در اوایل ماه اکتبر، بانک‌ها و موسسات مالی ایران را مشمول تحریم‌های جدید خود کرد. هدف از تحریم‌های جدید آمریکا، مانع شدن از رفع آنها در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات پیش‌روی آمریکا اعلام شده است.
این درحالی است که حدود دو هفته پیش نیز 18 بانک ایرانی تحریم شدند و آمریکا اعلام کرد ارتباط همه بانک‌های ایرانی با سیستم مالی جهانی قطع شده است. در همان زمان پمپئو گفت: فشار اقتصادی حداکثری ما تا زمان تمایل پیدا کردن ایران به مذاکرات جامع ادامه خواهد یافت.
همزمان مقام‌های فعلی و قبلی دولت آمریکا گفته‌اند، تحریم مجدد بخش‌هایی که هم‌اکنون تحت‌تحریم هستند ذیل قوانین مرتبط با تروریسم باعث خواهد شد، رفع آنها بسیار سخت شود و چنانچه در آینده کسانی بخواهند این تحریم‌ها را رفع کنند با یک فرآیند پیچیده روبه‌رو می‌شوند. در این ارتباط، کریستن فانتنرز، از مقام‌های سابق امور خلیج‌فارس شورای امنیت ملی آمریکا گفته است، رفع برخی از این تحریم‌ها بسیار دشوار خواهد بود. کریستن فونتنرز تاکید کرده است، در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات، او در راستای نشان دادن حسن‌نیت به ایران و آوردن آنها پای میز مذاکره ممکن است چند تحریم علیه ایران را بردارد، اما او قادر نخواهد بود اقدامات بزرگ مانند تحریم‌های مرتبط با آنچه رویکرد تروریستی خوانده می‌شود، را بردارد.
در همین حال هفته پیش نیز الیوت آبرامز نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران گفت: «شاهد اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران در ماه جاری خواهید بود. این تحریم‌ها تا زمانی که ایران با ایالات متحده توافق کند پابرجا خواهند بود.»
با وجود چنین سخنانی که همگی بر تشدید فشارها علیه ایران سخن گفته‌اند اظهارات دیروز اوبراین درباره اینکه دیگر مجرایی برای فشار بیشتر وجود ندارد قابل تامل است. در واکنش به این اظهارات میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در توییتی به اظهارنظر مشاور امنیت ملی کاخ سفید درباره باقی نماندن فرصت زیادی برای اعمال تحریم علیه ایران و روسیه به دلیل کثرت تحریم‌ها، واکنش نشان داد. این مقام روس نوشت: اگر تحریم‌ها تقریباً تمام شده، زمان آن فرا نرسیده که به چیزی مفیدتر فکر کنید؟ او در ادامه دیپلماسی را پیشنهاد کرد و نوشت گرچه دیر شده اما بهتر از هرگز است.
> شکاف در تیم سیاست خارجی ترامپ
اظهارات متفاوت اوبراین از آنچه وزارت خارجه آمریکا در نظر دارد شاید به این دلیل باشد که اوبراین گمان می‌کند در روزهای پایانی کار خود قرار دارد. او چهارمین مشاور امنیت ملی ترامپ بود! بعد از چهره‌های سرشناسی چون مایک فلین، هربرت مک مستر و جان بولتون نوبت به اوبراین رسید که کمتر شناخته شده بود. اگر ترامپ به پیروزی برسد شاید دیگر مجالی برای اوبراین وجود نداشته باشد. منابع نزدیک به رئیس جمهوری آمریکا گفته‌اند که او فهرست بلندبالایی را شامل مدیر اف‌بی‌آی، رئیس سیا و وزیر دفاع خود برای اخراج در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو آماده کرده است. البته در این لیست نامی از اوبراین برده نشده اما گفته شده لیست نام‌های زیادی را در خود جای داده است که یکی از آنها نیز چه بسا اوبراین باشد!
اما برای بررسی بیشتر اظهارات مشاور امنیت ملی آمریکا با یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفتگو کردیم. مرتضی مکی به «آفتاب یزد» گفت:«اظهارات جدید اوبراین را باید نشانه‌ای از شکاف و اختلاف در تیم سیاسی و امنیتی دونالد ترامپ قلمداد کرد ضمن اینکه به صورت همزمان این اظهارات را باید به عنوان اذعان به ناکارآمدی پروژه فشار حداکثری نیز دانست و از این منظر نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.» او افزود:«اولین بار نیست که شاهد اختلافات در تیم سیاست خارجی ترامپ به ویژه درباره رویکرد و نوع برخورد با ایران هستیم. مهمترین مصداق در این مورد زمانی بود که تیلرسون وزیر خارجه بود و تفاوت دیدگاه با پومپئو به عنوان رئیس وقت سازمان سیا و شخص دونالد ترامپ داشت و در نهایت نیز منجر به برکناری تیلرسون و جانشینی پومپئو شد.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ادامه گفت:«هرچند این اظهار نظر متفاوت را از اوبراین شاهد بودیم اما یک موضوع را نیز باید مدنظر قرار داد اینکه هر سخنی از سوی چهره‌های دولتی آمریکا در این زمینه دارای دو لبه است که یک لبه آن اهدافی در حوزه تبلیغات است و شاید در پشت پرده چنین اظهاراتی دارای برنامه و اهدافی تبلیغاتی نیز باشد.» مکی اظهار داشت:«با این حال در حوزه ایران، ترامپ با اینکه تلاش‌هایی را برای استفاده از اهداف خود با نام ایران در دو سه هفته اخیر داشت اما می‌توان گفت دستاوردی در این زمینه بدست نیاورد.» او در پایان گفت: «تنها دستاویزی که برای دولت باقی مانده است تلاش برای این است که همه تحریم‌های موجود را ذیل بندهای مرتبط با تروریسم ببرد و از این طریق حتی دولت‌های بعدی نیز برای کاهش تحریم دستشان تا حدی بسته خواهد بود چرا که برداشتن تحریم‌هایی در حوزه تروریسم در افکار عمومی آمریکا و رسانه‌ها با حساسیت خاصی دنبال می‌شود و آنها چنین تحریم‌هایی را در راستای امنیت ملی خود می‌دانند!»
دیدگاه تان را بنویسید