روسیه شاید به ایران امتیاز بدهد
آرمـــان مــلی : بسیاری از صاحب‌نظران در عرصه روابط بین‌الملل بر این باور هستند که در دیپلماسی فارغ از اینکه حاکمیت در اختیار چه تفکری است، باید دست دیپلماسی برای مانور بیشتر باز باشد.
کشورها از ابزار مختلف خود استفاده می‌کنند و گاهی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کنند یا گاهی اعتراض‌های خود را از طریق مجلس مطرح می‌کنند یا سازمان‌های مردم‌نهاد نقدهایی انجام می‌دهند یا حتی از بازرگانان برای ترمیم روابط خود با کشور دیگر استفاده می‌کنند تا نقش مردم نیز در این میان مشخص شود و نظر بخش خصوصی نیز اعلام می‌شود تا نظر جامعه نیز مورد استفاده قرار گیرد اما اگر روابط را به تابو بدل کنیم، محدودیت‌های زیادی برای دستگاه دیپلماسی ایجاد خواهیم کرد و عملا دست دستگاه دیپلماسی اینگونه بسته خواهد شد و حتی اقدامی برخلاف منافع کشور نیز می‌تواند باشد. طرحی که مجلس یازدهم نیز در روزهای گذشته تنظیم کرده عملا محدود کردن وزارت امورخارجه است. این طرح مجلس امکان مانور و تحرک را از دستگاه دیپلماسی می‌گیرد و این امر سبب می‌شود تا نتایج مطلوب برای کشور حاصل نشود. با توجه به شرایطی که جامعه و مردم در آن قرار گرفته‌اند و مشکلاتی که وجود دارد، قانون نباید کار را سخت‌تر کند؛ به‌خصوص در برهه‌ای از زمان که در عرصه جهانی تحولاتی در حال رخ دادن است که ایران می‌تواند از آن تحولات به بهترین شکل به نفع خود استفاده کند. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌وگویی با قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه و کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
با توجه بــه تغییر و تحولات در عرصه بین‌الملل و به‌خــصوص در ایــالات متحده، ایران باید به چه نکاتی در عرصه بین‌الملل و سیاست خارجی توجه داشته باشد؟
ایران باید یک سیاست هوشمندانه تر در دستورکار خود قرار دهد. اگر به صورت قطعی بایدن پیروز انتخابات شود ایران باید زیرکانه عمل کند؛ به‌خصوص دستگاه‌هایی که در سیاست خارجی و منطقه‌ای ایران تصمیم‌گیر هستند به این علت که رژیم‌صهیونیستی و کشورهای عربی از روی کار آمدن بایدن هراس دارند. این قبیل کشورها به هیچ‌وجه علاقه‌مند نیستند که تنش‌ها بین ایران و ایالاتمتحده کاهش یابد. آنها قطعا منتظر سیاست‌های ایران خواهند ماند تا در ادامه واکنش نشان دهند. اگر بر اساس شرایط تصمیمات به‌هنگام اتخاذ نشود، خیال این قبیل کشورها راحت خواهد شد. اما ممکن است در تصمیمات، روش جدیدی اتخاذ شود و این به منزله تاکتیک جدید است و نه تغییر استراتژی. هر چند به نظر می رسد در این میان عربستان نمی‌خواهد شاهد کاهش تنش‌ها باشد. از طرفی دیگر روس‌ها نمی‌خواهند روابط خود را با ایران محدود به این تحولات بدانند و خواهان استحکام روابط با تهران هستند. در این میان، فرصت‌های چندجانبه برای ایران به‌وجود می‌آید که در این راستا ایران هم می‌تواند موضع خود را در مقابل آمریکا تحکیم کند و هم روابطش را با کشورهای منطقه بهبود بخشد و هم امتیازاتی از سایر کشورها اخذ کند.
مصوبه مجلس در این مـیان آیا منجر به خللی در عرصه سیاست خارجی خواهد شد؟
مسلما پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در جهان واکنش‌هایی را به دنبال دارد. مساله‌ای که در سطح قدرت‌های جهانی حساس است؛ عدم ورود کشور دیگری به جمع قدرت‌های تسلیحاتی هسته‌ای است. زمانی که مجلس چنین مصوبه‌ای را تصویب می‌کند، احتمال دارد برخی از همپیمانان ایران تحریک شوند و در شرایط فعلی تصویب چنین طرح‌هایی چندان به مصلحت نیست و در بحث هزینه فایده نباید اقدامی کنیم که نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه هزینه ساز هم می‌شود.
آیا با روی کار آمدن دموکرات‌ها در خاورمیانه تحولی جدی رخ خواهد داد؟
پروتکل حزب دموکرات به عربستان روی خوش نشان نمی‌دهد و همانطور که اوباما با سعودی‌ها تعامل خوبی نداشت، دولت احتمالی بایدن هم به عربستان چک‌سفید امضا نخواهد داد. همین اتفاق می‌تواند موقعیت ایران در منطقه خاورمیانه را دچار تغییراتی قابل توجه کند. نگاه دموکرات‌ها به رژیم‌صهیونیستی با رویکرد حمایتی رئیس‌‌جمهوری فعلی ایالاتمتحده تفاوتی آشکار دارد. ترامپ با شهرک‌‌سازی رژیم صهیونیستی و تصمیم‌‌سازی‌های دیگر بنیامین نتانیاهو همراهی‌هایی همه‌جانبه انجام داده و این اواخر هم تلاش‌‌هایی برای عادی‌‌سازی رابطه رژیم‌صهیونیستی با کشورهای عربی منطقه داشته است اما آنچه از موضع حزب دموکرات معلوم است، در صورت کاخ سفید نشینی بایدن رژیم‌صهیونیستی دیگر نمی‌‌تواند به همیاری آمریکایی‌‌ها در مسائلی مانند شهرک‌‌سازی امید چندانی داشته باشد. تفاوت‌های بایدن و ترامپ در شرایطی می‌تواند برای جمهوری‌اسلامی مهم و کارساز باشد که آمریکا حق ایران را به رسمیت شناخته و به توافقات بین المللی پایبند باشد و این می‌تواند فرصتی برای ایالات متحده جهت احیای حقوق ایران به ویژه با رفع تحریم‌ها ایجاد کند.
دیدگاه تان را بنویسید