تهران بدون جبران خسارت توسط واشنگتن کوتاه نمی آید

دیپلماسی ایرانی: جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده، به امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، گفته می خواهد که آمریکا در زمینه سیاست گذاری در قبال برنامه هسته ای ایران با متحدان اروپایی همکاری داشته باشد و این در حالی است که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، می گوید برای ممکن شدن هر گونه گشایشی در روابط تهران-واشنگتن، دولت جدید بایدن باید اشتباهات دولت دونالد ترامپ را جبران کند.

بین ایالات متحده و ایران در چند دهه گذشته همواره تنش وجود داشته، اما روابط دو کشور برای مدت کوتاهی پس از امضای برجام در دولت باراک اوباما و زمانی که بایدن معاون رئیس جمهوری بود بهبود یافت. بر اساس این توافق بین المللی که فرانسه، بریتانیا، آلمان، اتحادیه اروپا، روسیه و چین دیگر امضاکنندگان آن بودند، ایران موافقت کرد در ازای تسهیل تحریم ها و سرمایه گذاری بین المللی، برنامه هسته ای خود را محدود سازد.

اگرچه ناظران سازمان ملل متحد در گزارش های مداوم اعلام می کردند که ایران طبق توافق عمل می کند، اما رئیس جمهوری ترامپ پس از مدت ها انتقاد از برجام، ماه مه 2018 از توافق کناره گیری و تحریم های شدیدالحنی را علیه ایران اعمال کرد. اما به عقیده تحلیل گران، دولت ترامپ به جای جلوگیری از نزدیک شدن ایران به دستیابی به سلاح هسته ای، این کشور حاشیه خلیج فارس را بیش از هر زمانی به یک سلاح هسته ای نزدیک کرده است.

تیم انتقالی رئیس جمهوری منتخب در بیانیه مطبوعاتی که برای نیوزویک ارسال شد ، اعلام کرد: «بایدن آمادگی خود را برای همکاری در چالش های جهانی از جمله امنیت و توسعه در آفریقا، درگیری ها در اوکراین و سوریه و برنامه هسته ای ایران ابراز کرده است.» فرانسه و دیگر امضا کنندگان برجام به رغم عقب نشینی ترامپ از توافق و فشار تحریم ها، همچنان از آن حمایت می کند. متحدان اروپایی آمریکا بارها از سیاست دولت ترامپ در قبال ایران انتقاد کرده اند.

ایران اگرچه می گوید که به آمریکا بی اعتماد است و قصد ندارد بدون تغییر معنادار در سیاست های این کشور در دولت جدید رفتار خود را تغییر دهد، اما اظهارات روحانی از ممکن بودن برقراری مجدد روابط حکایت دارد. روحانی اخیرا گفته: «اکنون، فرصتی برای دولت بعدی ایالات متحده فراهم شده است تا اشتباهات گذشته را جبران کند و از طریق رعایت مقررات بین المللی به تعهدات بین المللی پایبند باشد.» جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، هم در توئیتی نوشته جهان دولت بایدن را زیر نظر گرفته است. او همچنین نوشته دولت جدید باید «زورگویی بدون قانون فاجعه بار» دولت ترامپ را کنار بگذارد و «چند جانبه گرایی، همکاری و احترام به قانون» را در پیش بگیرد.

بایدن در اواسط ماه سپتامبر در مطلبی که در سی ان ان منتشر شد، از سیاست ترامپ در قبال ایران انتقاد کرد: «من درباره چالش های ایران برای منافع امنیتی آمریکا، دوستان و شرکای ما و مردم این مشور، متوهم نیستم. اما یک راه هوشمندانه برای سخت گیری در برابر ایران وجود دارد، و راه ترامپ وجود دارد. او نزدیک ترین متحدان ما را نادیده گرفت و بدون برنامه از توافقی که چشم و گوش جهان را در داخل برنامه هسته ای ایران قرار داده و به طور قابل اعتمادی مسیرهای ایران به سمت سلاح هسته ای را مسدود می کند، دور شد.» بایدن همچنین نوشت که یک «مسیر معتبر برای بازگشت به دیپلماسی» پیش روی ایران خواهد گذاشت و افزود اگر ایران به عمل به تعهداتش در توافق هسته ای تمایل نشان دهد، دولت او هم مایل است مجددا به برجام بپیوندد.