خواب آشفته‌ ترامپ برای ایران

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز پنجشنبه گذشته در کاخ سفید همراه با مشاوران ارشد خود گزینه حمله نظامی علیه سایت اصلی هسته‌ای ایران در هفته‌های آینده را بررسی کرده است. نیویورک تایمز به نقل از چهار مقام فعلی و سابق آمریکایی در گزارشی که شامگاه دوشنبه ۱۶ نوامبر منتشر شد نوشت که این جلسه یک روز پس از آن رخ داد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از افزایش قابل توجه ذخایر اورانیوم ایران خبر دادند. طبق این گزارش مشاوران ارشد دونالد ترامپ پس از طرح این موضوع، وی را از حمله نظامی منصرف کردند. این مشاوران از جمله مایک پنس، معاون رئیس جمهور، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، کریستوفر میلر، سرپرست وزارت دفاع و ژنرال مارک مایلی، رئیس ستاد مشترک ایالات متحده آمریکا هشدار دادند که حمله علیه تاسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند به یک درگیری گسترده تبدیل شود.

نیویورک تایمز نوشته است که پس از آنکه مایک پمپئو و ژنرال مایلی خطرات احتمالی حمله را تشریح کردند افراد حاضر در جلسه به این نتیجه رسیدند که حمله موشکی از دستور کار خارج شده است.

در پی انتشار این گزارش علیرضا میریوسفی سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل بر توانمندی نظامی تهران، برای ممانعت و پاسخگویی به هر گونه ماجراجویی توسط هر متجاوزی، تاکید کرد.

گزارش نیویورک تایمز و احتمال اقدام نسنجیده ترامپ علیه ایران با دیگر واکنش ها نیز در داخل آمریکا روبرو بود. جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی ترامپ و یکی از ضدایرانی ترین چهره ها نیز می گوید که این تصمیم جدی نیست و کاملاً نشانگر شیوه تصمیم‌گیری آشفته، غیرمتعارف، ناآگاهانه و نامنسجم ترامپ است.

مارک روبیو از دیگر چهره های ضدایرانی و سناتور آمریکایی ایالت فلوریدا در واکنش به این گزارش در توئیتی نوشت: با توجه به موضوع مطرح شده، تنها "مشاوران نزدیک" رئیس‌جمهور می‌توانسته‌اند این داستان را به رسانه ارائه دهند. افشاکننده یا این مسئله را از خودش درآورده یا نسخه اغراق‌آمیزی از آنچه اتفاق افتاده را مطرح کرده تا خودش را بهتر جلوه دهد.

اقدام احتمالی ترامپ علیه ایران در حالی از سوی روبیو و بولتون رد می شود که پیش تر رسانه های سعودی به این گزارش دامن زدند و از جمله العربیه به نقل از منابع رسانه‌ای آمریکا نوشت، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در آخرین ماه از دوره ریاست جمهوری‌اش برای پایان دادن به برنامه هسته‌ای ایران، احتمالا تاسیسات اتمی این کشور را بمباران کند.

بحث ها و گمانه ها در خصوص احتمال حمله نظامی به ایران از زمانی در رسانه های آمریکایی مطرح شد که ترامپ هفته گذشته مارک اسپر را از وزارت دفاع برداشت و به جای او ژنرال مک میلی را به عنوان سرپرست منصوب کرد که یکی از نئوکان های جنگ طلب محسوب می شود.

علاوه بر این موارد بحث خروج نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان در فاصله کمتر از دو ماه تا پایان ریاست جمهوری آمریکا مطرح است. موضوعی که کریستوفر میلر به تازگی آن را اعلام کرد و اظهار داشت که تعداد نظامیان آمریکا در عراق از 3200 نفر به 2500 و در افغانستان نیز به 2500 نفر کاهش می‌یابد. میلر تاکید کرد که دستورات «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا درباره خروج از عراق و افغانستان اجرا خواهد شد و این تصمیم پس از رایزنی با شورای امنیت ملی و فرماندهان نظامی اتخاذ می‌شود.

آخرین تحرکات ترامپ به اینجا ختم نمی شود چرا که وی مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا را نیز به سرزمین های اشغالی روانه کرده است. وی که پیش از آن در اوج سردی روابط با ترکیه به این کشور سفر کرده بود در کنفرانسی خبری با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی عنوان کرد واشنگتن از فشار خود علیه تهران نخواهد کاست و بزودی تحریم‌های بیشتری علیه مسئولین ایرانی وضع خواهد شد. موضوعی که عبدالباری عطوان تحلیلگر جهان عرب آن را اجرایی کردن مقدمات حمله می داند و می افزاید: خروج از کاخ سفید به عنوان قهرمان یا رهبری قوی از طریق انجام حملات نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران و خارج کردن نیروهای نظامی آمریکا از خاورمیانه به ویژه افغانستان،عراق و سوریه پیش از این حملات.این گزینه نگرانی مسئولان سابق دستگاه امنیت ملی را تقویت می کند.

 تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها حاکی از چیست؟

رادیو بین المللی چین در تحلیلی در خصوص اینکه آیا آمریکا جرأت اقدام نظامی علیه ایران را خواهد داشت می نویسد: جنگ با ایران آسان است اما مقابله با پیامدهای ناشی از آن کار دشواری است. نیروهای آمریکایی جرات این را ندارند که همانطور که به عراق حمله کردند، به ایران نیز حمله کنند؛ تخریب کامل تاسیسات هسته ای ایران از طریق بمباران کار دشواری است. شروع جنگ کار آسانی است اما درگیر نشدن در اقدامات تلافی جویانه کار دشواری است؛ چرا که به محض اینکه آمریکا به ایران حمله کند، ایران نیز بدون شک و به هر قیمتی به پایگاه های نظامی آمریکا در خاورمیانه و حتی به تاسیسات نفتی در کشورهایی که اجازه داده اند هواپیماهای نظامی آمریکا از آنجا عازم جنگ با ایران شوند حمله خواهد کرد.

قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه نیز در گفتگویی به خبرآنلاین گفت: اینکه ترامپ ممکن است دست به هر عمل غیرعقلانی بزند، بعید نیست اما ارزیابی من این است که مثلا ارتش امریکا با او همراهی نمی کند.  ارتش آمریکا و پنتاگون و.. همواره مخالف اقدامی علیه ایران بوده اند و به ترامپ هم خطرات چنین تصمیماتی را اعلام کرده اند. به نظر من در این فرصت باقی مانده آنها باز هم زیر بار چنین کارهایی نخواهند رفت.

امیر علی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا نیز می گوید: گزارش نیویورک تایمز جو رسانه‌ای انتخابات است. ترامپ تصمیم حمله ندارد بلکه فقط پرسشی را در میان مشاوران خود مطرح کرده و با پاسخ منفی مواجه شده که ما نباید آن را بزرگ‌نمایی کنیم. 

محسن پاک آیین سفیر سابق ایران در آذربایجان نیز گفت: رئیس جمهور فعلی آمریکا در دوره زمامداری خود لفاظی از این دست بسیار استفاده کرده و نظرات او پر از تناقض است. وی می افزاید: هدف ترامپ این است تا نشان دهد همچنان در کاخ سفید حضور دارد و می تواند تصمیمات بزرگی بگیرد. به نظر نمی رسد که او در این مقطع دست به چنین اقدامی بزند.

 ترامپ چه سودی از وضعیت کنونی می‌برد؟

به گفته ناظران و تحلیلگران سیاسی آمریکا تمام اقدامات و تصمیمات اخیر به دست کسی انجام می شود که خواستار کناره گیری از قدرت و انتقال مسالمت آمیز آن به رئیس جمهور برنده یعنی جو بایدن نیست. ترامپ همچنین می تواند خواب آشفته ای برای خاورمیانه دیده باشد؛ روزنامه نیویورک تایمز طی تحلیلی می نویسد که انتصاب کریستوفر میلر به عنوان وزیر دفاع جدید آمریکا به باور ترامپ می تواند این دلیل را داشته باشد که او شاید "بله قربان گوی" بهتری نسبت به مارک اسپر باشد. یا در خصوص تصمیماتی چون حمله به ایران و تهدید علیه حزب الله و همچنین خروج نظامیان آمریکایی از منطقه، میلر مخالفتی ندارد و اهل مقاومت و پافشاری برای منصرف کردن رئیس جمهور نیست. از همین رو گفته می شود که کریستوفر میلر شخصی نیست که بتواند مانع تصمیمات نسنجیده و غیر عقلانی ترامپ در هفته های پایانی ریاست جمهوری او شود. در همین راستا سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز گفته است که جمهوری اسلامی ایران تمام تحرکات در منطقه را زیر نظر دارد. آنچه که مسلم بوده این است که ترامپ تاجر که همواره در تمام عرصه ها خود را برنده دانسته از هیچ تلاشی برای عدم انتقال قدرت فروگذار نمی کند. شخصی که تا قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بارها با انتشار توئیتی خود را رئیس جمهور ابدی آمریکا می دانست حالا تک دوره ای شده و حال و روز او نیاز به بازگویی ندارد و می خواهد مسیر بایدن را مین گذاری کند. در همین حال هر گونه اعزام نیروهای مجدد به منطقه این باور را القا می کند که حزب دموکرات عامل جنگ های ابدی است و این در حالی است که ترامپ در این راستا می تواند بگوید که نه تنها اولین رئیس جمهوری است که طی سالهای اخیر وارد هیچ جنگی نشده است، بلکه اولین نفری است که به اشغال افغانستان و یا عراق خاتمه داده است.