واکنش معاون ظریف به ادعاهای کانادا درباره سقوط هواپیمای اوکراینی

محسن بهاروند، معاون حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه توضیحاتی درباره سقوط هواپیمای اوکراینی و اقدامات ضد حقوق بین الملل دولت کانادا در این زمینه ارائه کرد.

مشروح این گفتگو به شرح زیر است:

وزارت خارجه کانادا مدعی است که ایران در خصوص سقوط هواپیمای اوکراینی همکاری نمی‌کند و خودش مستقلاً در حال تحقیقات است. دولت کانادا دقیقاً به دنبال چیست؟

رفتار کانادا در رابطه با پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی را درک نمی‌کنیم. ما از ابتدا در ملاقات‌هایی که بین وزرای خارجه بوده به کانادایی‌ها گفتیم و توضیح دادیم که ایران چه همکاری‌هایی انجام داده و هم نمایندگان اینها در صحنه این سانحه حضور داشتند و همچنین در خواندن جعبه سیاه هواپیما در پاریس حضور داشتند و هر گونه همکاری‌ای که لازم بوده در ایران رابطه با کانادا انجام شده است.

یکی از مشکلات ما با کانادا این است که دولت این کشور به حقوق بین الملل احترام نمی‌گذارد و سعی دارد اقدامات یکجانبه ای انجام دهد که واقعاً لزومی ندارد. من فکر می‌کنم کانادا نوعی پیش داوری سیاسی انجام می‌دهد. طبق کنوانسیون شیکاگو و انکس ۱۳ مسئول بررسی سانحه کشوری است که سانحه در آن رخ داده است. ایران هم در حال بررسی سانحه است و به همه دسترسی‌های لازم را داده است و هنوز هم دو ماه از زمان تعیین شده برای ارائه گزارش باقی مانده است. هرچند فرصت یک ساله برای ارائه گزارش سانحه قابل تمدید است ولی تیم بررسی سوانح ایران همه تلاشش را انجام می‌دهد تا در همین فرصت یکساله گزارش را کامل کند.

آقای ظریف با همتای کانادایی اش ملاقات داشته و همچنین من هم با معاون وزیر خارجه کانادا در ارتباط بودم و هر چیزی که لازم بوده به طرف کانادایی ارائه داده شده است و به درخواست‌هایشان در حد توان و در چارچوب قوانین ایران پاسخ داده‌ایم تا درک و تفاهم بهتری از ابعاد سانحه ایجاد شود. در حالی که هیچ اتفاق عجیبی هم نیافتاده است، دولت کانادا شروع کرد به اتخاذ اقدامات یک‌جانبه و تند و ما دلیل موجهی برای آن نمی‌بینیم جز اینکه کانادا قصد این باشد که این مورد را که از لحاظ تخصصی تکلیفش روشن است را و پروتکل‌ها و قانون روشنی درباره آن وجود دارد که بر اساس آنها می‌شود همکاری کرد را سیاسی کند. ایران بارها اعلام آمادگی کرده برای همکاری و هیچ مانعی برای رسیدگی و بررسی حادثه بر اساس کنوانسیون‌های بین المللی نمی بیند و در حال حاضر هم ایران در حال همکاری با طرف اوکراینی است.

چرا کانادا به پناهگاهی برای مجرمان اقتصادی ایرانی تبدیل شده است؟

ما دلیل معقولی برای رفتار کانادا که بر اساس حقوق بین الملل و چارچوب‌های شناخته شده نمی‌بینیم جز اینکه بخواهد در راستای فشار علیه مردم ایران باشد. در مورد مجرمانی که در کانادا مخفی می‌شوند، ما با کانادا توافق معاضدت قضایی نداریم ولی بر اساس اصول عمومی حقوق کانادا مسئول است به افرادی که جرائم روشن دارند، پناه ندهد ضمن اینکه در قوانین سازمان ملل هم ذکر شده که کشورها در مبارزه با جرائم مخصوصاً اقتصادی مثل فساد همکاری کنند. من خودم با رئیس دفتر سازمان ملل برای مبارزه با سازمان ملل و سایر جرائم صحبت و مذاکره داشتم و گفتم کانادا موظف است به این همه درخواستی که برای تحویل دادن برخی از مجرمین دریافت می‌کند پاسخ دهد که متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی انجام نداده است.

به هر حال در ملاقاتی که با رئیس دفتر سازمان ملل UNODC در وین داشتم همین موضوع را مطرح کردم تا شاید بتوانیم از این طریق از کانادا بخواهیم در دستگیری مجرمین و مفسدان اقتصادی کمک کنند تا اینها به دست عدالت سپرده شوند هر چند ممکن است کانادا همکاری نکند. ما در کانادا پول بلوکه شده نداریم و دولت ایران در سفارتخانه و برخی مراکز دیپلماتیک مقداری پول داشته که بیشتر مربوط به رایزنی فرهنگی ایران بود که کانادا به صورت غیر قانونی این پول‌های را به بهانه دعوای که در آمریکا علیه ایران طرح شده مصادره کرده است. البته ما از حق خود نمی‌گذریم و کانادا را بدهکار می‌دانیم کانادا باید یک روزی این پول را پس بدهد.

کانادا در حالی که دیگر کشورها را به نقض حقوق بشر متهم می‌کند خودش به عربستان که در یمن مرتکب جنایت جنگی می‌شود سلاح می‌فروشد. این تناقض چگونه قابل توجیه است؟

این یک رفتار تناقض آمیزی است که بعض از کشورها دارند. از یک طرف خودشان را حامی حقوق بشر می‌دانند ولی وقتی پای منافع اقتصادی وسط می‌آید حقوق بشر را فراموش می‌کنند و سلاح‌های ممنوعه به کشورهای خارمیانه می‌فروشند در حالی که کاملاً آگاه هستند که بیشتر این بمب‌ها و سلاح‌ها علیه افراد غیر نظامی و مخصوصاً مردم بی دفاع یمن استفاده می‌شود و این تناقض به هیچ وجه قابل توجیه نیست. این نشان دهنده این است که کانادایی‌ها به دنبال سوء استفاده از حقوق بشر هستند. کاملاً روشن است که غیر نظامیان، زنان، کودکان، مراکز فرهنگی و مساجد و زیر ساخت‌های یمن هدف سلاح‌ها و بمب‌هایی است که توسط امثال کانادا به به خاورمیانه صادر شده است و اعلام بی اطلاعی از آن قابل قبول نیست. در واقع همه این ادعاهایی که درباره حقوق بشر می‌شود در برابر منافع اقتصادی زودگذر و نگاه‌های سیاسی تنگ نظرانه برخی کشورها قربانی شده است.

آیا ایران اقدامات کانادا در فروش اموال مراکز دیپلماتیک را پیگیری قضایی کرده است؟

چون ما با کانادا رابطه دیپلماتیک و معاهده معاضدت قضایی نداریم، کانادایی‌ها هیچ گاه همکاری نکرده‌اند. ولی با این حال اموالی را که به فروش رفته مطالبه کرده و حق خودمان می‌دانیم و از هر مرجعی که امکانش باشد پیگیری خواهیم کرد.

همکاری ایران با طرف‌های درگیر در حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی در چه سطحی است؟

ما در خصوص هواپیمای اوکراینی با هر کشوری که با حسن نیت و بر پایه حقوق شناخته شده هوایی مثل کنوانسیون شیکاگو حاضر به مذاکره باشد همکاری خواهیم کرد. برای جبران خسارت کسانی که جان خودشان را در این واقعه تاسف بار از دست دادند آماده‌ایم و در چارچوب قوانین حتماً همکاری می‌کنیم. ما به صورت واضح قبول کرده‌ایم که این اشتباه از جانب پدافند هوایی ایران رخ داده و ایران چیزی را پنهان نکرده است و از مذاکره کردن نگرانی ندارد.

کانادا به جای اینکه از خودش سوء نیت نشان دهد اگر با حسن نیت و بر اساس کنوانسیون‌های بین المللی وارد مذاکره با ایران شود ما مشکلی نداریم همانطور که در حال مذاکره با اوکراین هستیم. اما اگر دولتی فکر می‌کند با جنجال سازی و حرف‌های غیر واقعی ایران را تحت فشار قرار دهد نتیجه‌ای نخواهد گرفت.