روایت رسانه‌های اسپانیا از ترور فخری‌زاده

به گزارش رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در مادرید، در روزهای گذشته مطبوعات و خبرگزاری های اسپانیایی به این رویداد تروریستی پرداختند و جزئیات آن را گزارش دادند. در بعضی رسانه ها مثل روزنامه ال پاییس (که پرتیراژترین روزنامه اسپانیا به شمار می رود) چندین گزارش مختلف درباره این ترور منتشر شد. در این گزارش کوتاه به نحوه روایت این اتفاق در رسانه های اسپانیا با در نظر گرفتن جهت گیری سیاسی آنها پرداخته ایم.  

روایت مطبوعات راستگرای اسپانیا
روزنامه آ ب ث (ABC) چاپ مادرید با تیتر «ایران پس از ترور مغز برنامه هسته ای اش اسرائیل را مسئول دانست و ادعای انتقام کرد» در گزارش خود ابتدا روایتی از چگونگی رخ دادن ترور آورده است و سپس به گزارش‌های سازمان اطلاعات آمریکا اشاره می کند که فخری زاده را مغز برنامه هسته ای ایران اعلام کرده بود. سپس اشاره ای به مطلب روزنامه نیویرک تایمز می کند که برنامه هسته ای ایران برای ساخت بمب به نام «امل» نام داشته و آژانس بین المللی اننرژی هسته ای اعلام کرده که ایران آن را در سال ۲۰۰۰ متوقف نموده است. ای روزنامه سپس به ادعای ایران و سپاه پاسداران در عاملیت موساد در این ترور اشاره کرده و گفته ایران ادعا کرده بابت این ترور از اسرائیل انتقام خواهد گرفت.  

روزنامه آ ب ث به عنوان یکی از روزنامه های دست راستی سنتی اسپانیا در روزهای بعد از ترور نیز به پوشش آن ادامه داد و دو گزارش دیگر با تیترهای «تهران می گوید سلاح های به کار رفته در ترور دانشمند هسته ای اش ساخت اسرائیل بوده است» و «ایران اعلام کرد انتقام ترور را خواهد گرفت» و نیز پوشش مراسم به خاک سپاری شهید فخری زاده روی موضوع انتقام گرفتن ایران بیش از بقیه ابعاد ماجرا تاکید کرد.  

روزنامه دست راستی لاراسون (La Razón)  باتیتر «ترور فخری زاده اینگونه انجام شد: همه راه ها به موساد ختم می شود» به چگونگی رخ دادن ترور و تحلیل این اتفاق پرداخت. در این تحلیل نویسنده با ورود به جزئیات پیش بینی می‌کند که واکنش ایران احتمالا انجام عملیات در خارج از اسرائیل علیه منافع این کشور خواهد بود. با این حال او این احتمال را بالا نمی‌داند چون معتقد است مسائل مربوط به شیوع کرونا و محدودیت‌های جهانی انجام این کار را برای ایران دشوار کرده است. وی سپس به عنوان راه جایگزین از حمله موشکی ایران از خاک سوریه به بخش هایی از اسرائیل می پردازد.  

روزنامه لاراسون در گزارش‌های دیگری با تیتر «فخری زاده، دانشمند ایرانی ترور شده عامل سری آیت الله ها بود؟» به نقش شهید در برنامه هسته ای ایران می پردازد.  

روایت مطبوعات دست چپی اسپانیا 

مهمترین روزنامه اسپانیا با گرایش چپ، روزنامه ال موندو است که در گزارش مفصلی با تیتر «افراد مسلح یک دانشمند هسته ای ایران را ترور کردند» به این ترور پرداخته است. در این گزارش روزنامه ضمن شرح حادثه با ارجاع به خبرگزاری های ایرانی، نقل قول هایی از سرلشگر باقری و نیز وزیر دفاع ایران آورده است. ال موندو همچنین به تحریم های شدید آمریکا علیه ایران و لطمه خوردن اقتصاد کشور و معیشت مردم نیز اشاره کرده است. در ادامه گزارش به پیروزی جو بایدن در انتخابات اخیر آمریکا پرداخته و نوشته است که موضع بایدن در قبال برجام و بازگشت به قرارداد هسته ای دشمنان منطقه ای ایران یعنی عربستان سعودی و اسرائیل را به شدت نگران کرده بوده است چرا که در چهار سال گذشته آنها در همکاری نزدیک با دونالد ترامپ تلاش کردند فشار زیادی به ایران تحمیل کنند و حالا اقداماتی مثل ترور فخری زاده می تواند تنش ها را در منطقه بالا برده و حتی منجر به روی دادن جنگ شود. این گزارش همچنین به اشاره های نتانیاهو در دو سال پیش و نام بردن از فخری زاده پرداخته و می نویسد که خرابکاری در نطنز و ترور فخری زاده احتمال دست داشتن اسرائیل را در این ماجرا بالا برده است.  

روزنامه دیگر اسپانیایی ال پریودیکو با تیتر «ایران اسرائیل را متهم به ترور دانشمند هسته ای خود کرد» ضمن مرور جزئیات حادثه بر اساس گزارش خبرگزاری فارس و ایرنا، به اتهام ایران نسبت به اسرائیل می پردازد و می نویسد این اتهام یک منطق مهم دارد: نتانیاهو دو سال پیش از فخری زاده به عنوان یک عنصر کلیدی در برنامه هسته ای ایران نام برده بود. این گزارش همچنین به استراتژی فشار حداکثری ترامپ بر ایران اشاره می کند و ضمن نقل قول از حسین دهقان و برخی دیگر از مقامات نظامی ایرانی، می نویسد که این ترور می تواند بر اساس ادعای ایران همکاری اسرائیل و دولت ترامپ در آخرین روزهای حضور او در کاخ سفید برای فشار بیشتر بر ایران باشد.  

رسانه های میانه اسپانیایی 

روزنامه ال پاییس (El Pais) نیز چندین گزارش در مورد ترور شهید فخری زاده منتشر کرد. این روزنامه در اولین گزارش خود با تیتر «خالق برنامه هسته ای ایران در یک عملیات کمین ترور شد» به چگونگی رخ دادن حادثه پرداخت و سپس ضمن نقل قول از مقامات ایرانی از جمله محمد جواد ظریف و حسن دهقان، به مقایسه نقش شهید فخری زاده در برنامه هسته ای ایران با نقش اوپن هایمر در پروژه منهتن در ایالات متحده پرداخت. این روزنامه همچنین اشاره ای به نارضایتی دشمنان منطقه ای ایران یعنی عربستان سعودی و اسرائیل از پیروزی جو بایدن در آمریکا داشت. در یادداشتی کنار این گزارش، نویسنده اسپانیایی به دو برابر شدن تعداد حملات هوایی علیه اهداف ایرانی و سوری در خاک سوریه و خسارت هایی که اسرائیل به ایران زده پرداخت و بر این نکته تاکید کرد که از فردای ترور فخری زاده هشدار امنیتی در تمامی سطوح در اسرائیل بالا رفت و اسرائیل به حالت آماده باش درآمد. تحلیلگر روزنامه همچنین این ترور را پیغام واضحی از سوی نتانیاهو به جو بایدن دانست که اعلام می کند به این سادگی حاضر نیست اجازه دهد ایران به برنامه غنی سازی خود ادمه بدهد.  

در گزارشهای دیگر در روزنامه ال پاییس این تیترها را می بیینیم: «ایران اعلام کرد که ترور دانشمند هسته ای اش بی پاسخ نمی ماند»، «اسرائیل سطح امنیتی همه سفارتخانه های خود در جهان را به خاطر احتمال خطر پاسخ ایران به حداکثر رساند» و بالاخره اینکه «ایران تایید کرد که ترور پدر برنامه هسته ای اش بوسیله سلاح خودکار و کنترل از راه دور انجام شده است».

مهمترین رسانه اسپانیایی که قرار است روایتی میانه از رخدادها داشته باشد، رادیو تلویزیون دولتی اسپانیا است. صفحه اینترنتی این نهاد در چند مطلب به ترور فخری زاده پرداخته است. در اولین گزارش این رسانه شهید فخری زاده را یکی از طراحان سلاح هسته ای ایران معرفی می کند و می نویسد با اینکه تهران ادعای ساخت بمب هسته ای را رد کرده است، فخری زاده در سال ۲۰۰۳ مسئول پروژه ساخت بمب هسته ای ایران بوده است (به ادعای رژیم صهیونیستی). 

این رسانه همچنین به موضوع خروج دونالد ترامپ از برجام و تحمیل تحریم‌های سنگین علیه ایران پرداخته و نوشته است این رفتار آمریکا برجام را به شدت تضعیف کرده و آن را در آستانه شکست قرار داده است چرا که آژانس بین المللی انرژی هسته ای در نوامبر گذشته گزارش داده که ایران بسیار بیشتر از حد مجاز و ذکر شده در برجام در حال غنی سازی اورانیوم است. در عین حال در گزارش اظهارات رسمی مقامات ایرانی را میخوانیم (از جمله ظریف و دهقان) که ادعا می کنند اسرائیل برای تحریک ایران و ایجاد درگیری در منطقه دست به این کار زده است. این گزارش همچینن سابقه ای هم از ترور دانشمندان هسته ای ایران بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ آورده است.  

در خبر دیگری، رسانه رادیو تلویزیون دولتی اسپانیا به پیام رهبری در مورد ترور فخری زاده پرداخته و نقل قول هایی نیز از سخنان روحانی رئیس جمهوری ایران آورده است. در مقابل به سکوت رژیم صهیونیستی و آمریکا در مورد این واقعه و موضع سازمان ملل و اتحادیه اروپا مبنی بر «خویستن داری طرفین» بدون محکوم کردن ترور اشاره کرده است. در پایان این رسانه در مطلبی تحلیلی نوشت، احتمال واکنش فوری ایران زیاد نیست چون احتمال برداشته شدن تحریم‌ها در پیش است.  

سی ان ان اسپانیایی 

تارنمای سی ان ان به زبان اسپانیایی نیز با تیتر «دانشمند هسته ای ایرانی به ضرب گلوله سلاح خودکار کنترل از راه دور ترور شد» روایتی از چگونگی رخ دادن ترور آورده است، سپس به پیام مقام معظم رهبری مبنی بر الزام برخورد قاطع با آمران و عاملان ترور اشاره کرده و سپس بخش زیادی از گزارش خود را به ضد و نقیض بودن روایت های منتشر شده توسط رسانه های ایرانی در روزهای پس از ترور احتصاص داده است. در نهایت این گزارش پس از اشاره به موضع ایران در قبال مسئول دانستن رژیم صهیونیستی و سکوت این رژیم، به صحبت‌های وزیر شهرک سازی اسرائیل اشاره کرده که گفته است: «نمی‌دانم این اقدام کار چه کسی بوده است اما نتیجه برای ایران شرم آور است». در پایان نیز این گزارش اشاره ای به تظاهرات و شعارهای جلوی وزارت خارجه در محکومیت ترور در تهران دارد.