قطر دست تهران را در دست ریاض می‌گذارد؟

به گزارش خبرآنلاین، وبگاه خبری گازتارو روسیه در گزارشی با عنوان: «از طرد شدن تا میانجی گری: قطر تصمیم گرفته صلح را میان عرب ها و ایران برقرار کند» به میانجی گری قطر میان تهران و کشورهای عربی خلیج فارس پرداخته این روزنامه در حالی این گزارش را می دهد که بن فرحان وزیر خارجه عربستان همزمان با تحلیف بایدن به روسیه سفر کرده بود و ظاهر ریاض از مسکو خواسته است که برای ترمیم روابط میان ایران و عربستان تلاش کند. در این گزارش آمده است:

قطر روند برقراری صلح با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را آغاز کرده، اما در این میان، ایفای نقش میانجی گر در مناقشه آنها با ایران را نیز پیشنهاد می کند. این نقش برای دوحه منطقی به نظر می رسد – این کشور بر خلاف دیگر کشورها، از روابط نزدیک با ایران حمایت می کند. به گفته وزیر امور خارجه قطر، «دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس» به دنبال مذاکرات با تهران هستند، اما حتی اگر نیز چنین شود نیز دوحه در این روند، نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.

محمد بن عبدالرحمان الثانی، وزیر امور خارجه قطر، در مصاحبه با «بلومبرگ» اعلام کرد که دوحه مانند سابق، معتقد است که مناقشه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با ایران باید حل و فصل شود. طی ده ها سال اخیر، در خلیج فارس، مبارزه بر سر رهبری ادامه دارد. مبارزه بر سر رهبری میان عربستان سعودی و ایران به اوج خود رسیده است. نفوذ ایران که شیعه نشین است، کشورهای عربی سنی را دچار واهمه کرده است. ریاض مدعی ایفای نقش رهبری در جهان سنی است.

قطر همواره، روابط بسیار نزدیک و دوستانه ای با عربستان سعودی داشته است. اما، با گذشت زمان، دوحه سیاست خارجی مستقلی را در پیش گرفت و در روابطش با ریاض و تهران موازنه برقرار کرد. قطر بر خلاف عربستان سعودی و دیگر متحدانش، به روابطش با ایران پایان نداد. این سیاست باعث شد تا در سال 2017 میلادی، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر دوحه را به حمایت مالی از تروریسم متهم کنند و به روابط دیپلماتیک خود با این کشور پایان دهند. آنها همکاری اقتصادی خود با این کشور را نیز قطع کردند.

به گفته آلکسی مالاشنکو، مدیر مرکز مطالعات علمی، علت آن، خودکفایی قطر و امتناع این کشور از سرمشق قرار دادن ریاض و متحدانش در رابطه با ایران می باشد.

روابط اقتصادی میان قطر و ایران بیشتر در عرصه گازی است. این دو کشوردر یک معدن گازی در خلیج فارس با یکدیگر شریک هستند. از معدن پارس جنوبی سخن در میان است. از این رو، قطر نمی خواهد تا ایران در انزوا قرار داشته باشد.  

در ابتدا، واشنگتن از بلوکه قطر توسط عربستان سعودی و متحدانش حمایت کرد. دونالد ترامپ همچنین، دوحه را به حمایت از تروریسم متهم کرد. اما، بعد، رئیس کاخ سفید موضع بی طرفی را در این مناقشه در پیش گرفت و روابط میان واشنگتن و دوحه ازسر گرفته شد. پس از آن، دولت ترامپ تلاش کرد تا صلح را میان قطر و عربستان سعودی برقرار کند.

در روز 5 ماه ژانویه در ریاض، چهاردهمین اجلاس شورای همکاری های کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برگزار شد. نتیجه اصلی این اجلاس، امضای توافقنامه پیرامون پایان تمامی اختلاف نظرات با قطر، ازسرگیری روابط دیپلماتیک و همچنین، ازسرگیری ارتباطات هوایی و لغو بلوکه بود.

 به گفته تحلیلگران، نه بلوکه و نه، قطع روابط دیپلماتیک نتیجه مثبتی را به همراه نداشته اند. افزون بر آن، این روند باعث شد تا قطر به بازیکن مهم در منطقه تبدیل شود.

 پیش از برگزاری این اجلاس، تهران روند غنی سازی اورانیوم تا سطح 20 درصد را آغاز کرد که پنج برابر سطح تعیین شده در توافق هسته ای می باشد. در ژوئیه سال 2019 میلادی، امیر قطر به واشنگتن سفر کرد تا با دونالد ترامپ مذاکره کند. موضوع اصلی این گفتگو، ایران بود و کاخ سفید دوحه را پیام رسان اصلی به تهران می دانست.

در حال حاضر، جو بایدن ضمن انتقاد از سیاست دولت ترامپ در قبال ایران، به بازگشت به میز مذاکرات پیرامون توافق هسته ای وعده می دهد و در این شرایط، قطر نیز پیشنهاد ایفای نقش میانجی را می دهد. دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز به دنبال ایفای نقش میانجی گر هستند.

سعودی ها از آن واهمه دارند که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا کند و این حقیقت که ایران می تواند، به چنین سلاحی دست یابد، آنان را به شدت، می ترساند. برای ایران بسیار مهم است که از انزوا خارج شود. در این میان، ریاض نیز به گفتگو با تهران نیاز دارد، اما نمی خواهد، نرمشی از خود نشان دهد. در چنین شرایطی، قطر بهترین گزینه برای ایفای نقش میانجی گر می باشد.

در صورتی که قطر به عنوان کشور میانجی گر انتخاب شود، سودهای بزرگی نیز عایدش خواهد شد. زبدگان سیاسی قطر به خوبی، می دانند که این میانجی گری به اعتبار آنان در منطقه و جهان اسلام و در مجموع، در کل جهان خواهد افزود.