مواجهه دولت با مجلس سیاسی است

اقتصاد کشور در شرایطی به‌سر می‌برد که اگر قوانین متناسب وضع نشود، امکان گشایش اقتصادی وجود نخواهد داشت؛ قوانینی که از اقتصاد داخلی حمایت کند و بتواند زمینه‌های بی‌اثر کردن تحریم‌ها را فراهم کند. مجلس یازدهم یکی از شعارهایش ریل‌گذاری مناسب برای دولت به‌منظور رفع مشکلات اقتصادی بوده و به گفته کارشناسان تا اینجای کار در تحقق این مهم توانسته است پویا عمل کند. البته به نظر می‌رسد این مسیر چندان ساده هم نبوده است؛ به‌نحوی‌که نمایندگان از یک‌سو با عدم همکاری و همراهی دولت مواجه بودند و از سوی دیگر، به‌دلیل فشارهای افسارگسیخته بر مردم با انتظارات عمومی بالا مواجه هستند. 

عملکرد هفت‌ماهه مجلس یازدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

قضاوت درباره عملکرد مجلس باید با درنظرداشتن عملکرد مجلس دهم باشد. زمانی که مجلس یازدهم شکل گرفت، کشور در شرایط اوج فشارهای اقتصادی بود که بخش مهمی از آن از سوی دشمنان خارجی تحمیل شد. در این موقعیت، کشور دچار انواع گرفتاری‌ها شد؛ به‌نحوی‌که در بهار99 شاهد افزایش بی‌سابقه نرخ ارز بودیم. نرخ صعودی ارز ادامه داشت تا آنکه در تابستان به حدود 32هزار تومان رسید. تردیدی نیست وقتی نرخ ارز تا این میزان بالا می‌رود زندگی مردم دچار اخلال اقتصادی می‌شود؛ زیرا هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد. به تبع آن، هزینه‌های ساختمانی هم افزایش یافت و شاهد بالارفتن غیرمنطقی مسکن هم بودیم. بازارهای سرمایه‌گذاری هم تعادل خود را از دست داد و قیمت‌های محصولات اساسی هم پایین نمی‌آمد. در این شرایط ناگهان بازار بورس رونق گرفت که در نهایت دیدیم بازی دولت با مردم در بورس چه پیامدهای مخربی بر جای گذاشت. نقدینگی سرگردان در مسکن هم باعث شد فشار بسیاری به مردم و به‌ویژه مستاجران وارد شود. در این شرایط، مجلس یازدهم آغازبه‌کار کرد. تعداد زیادی از نمایندگان هم تجربه حضور در مجلس را نداشتند و به‌نوعی دوسوم نمایندگان اولین‌بار بود که در نهاد قانون‌گذاری به‌عنوان نماینده فعالیت می‌کردند؛ البته تعداد زیادی هم سابقه چندین دوره قانون‌گذاری را داشتند اما با همه اینها، نمایندگان یک اولویت برای خود تعریف کردند و آن برطرف‌کردن مشکلات معیشتی مردم بود. نمایندگان برای تحقق این موضوع تا به امروز طرح‌های زیادی ارائه دادند و اعداد و ارقام طرح‌ها و موضوع آنها نشان می‌دهد دغدغه غالب نمایندگان چه بوده است. نمایندگان در همه این مدت تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا با وضع مصوبات کارآمد زمینه حل مشکلات مردم را فراهم کنند. تعداد طرح‌ها و لوایحی که نمایندگان بررسی کرده‌اند در همین هفت‌ماهه براساس آمار سامانه جامع قانون‌گذاری و نظارت رقمی بی‌سابقه در طول ادوار مجلس را نشان می‌دهد. دغدغه نمایندگان با اطلاعات موجود مشخص می‌شود و براساس آنها می‌توان دریافت اولویت‌های نمایندگان چه بوده است.

در حوزه نظارتی نمایندگان تا چه حد توفیق داشتند؟

در حوزه نظارتی هم نمایندگان به شدت قوی عمل کردند؛ به نحوی که تا کنون 18طرح استیضاح مطرح شده و 3141تذکر به وزرا ثبت شده و از 157 دستگاه تحقیق و تفحص انجام شده است. نمایندگان در همه ابعاد از هیچ تلاشی فروگذار نکردند و کوشیدند به وظایف نمایندگی خود عمل کنند. اما اینکه نمایندگان نمی‌توانند از برخی ابزارهای خود استفاده کنند، درست است؛ چه درباره رییس‌جمهور و چه درباره وزرا. واقعیت این است که در شرایط کنونی ابزار استیضاح کارا نیست و حتی اگر به برکناری مثلا وزیری بینجامد، شخص جدید که احتمالا سرپرست خواهد بود، می‌تواند تا چند ماه جای وزیر بنشیند و حتی اگر وزیر جدیدی هم معین شود، تا او بیاید و کار را دست بگیرد، عمر دولت تمام شده است. با این حساب، نمایندگان فقط می‌توانند دولت را کنترل کنند تا وضع از این بدتر نشود. در کنار همه اینها، آنچه در مجلس یازدهم رخ داده است، بسیار بیشتر از آن چیزی است که در مجلس قبل انجام می‌شد. ما سعی می‌کنیم مدام با طرح سوال از وزرا آنها را وادار به پاسخگویی کنیم. من شخصا حداقل 60تا 70سوال در حوزه اقتصادی مطرح کرده‌ام که وزیر آمده و به آنها پاسخ داده و مشاهده شده که سوالی که نماینده مجلس طرح کرده به صدر موضوعات اولویت‌دار وزیر آمده است. گفتنی است تاکنون 8سوال ما به صحن آمده و تعدادی هم در مسیر و صف رسیدن به صحن است؛ برای مثال، سوالی که از وزیر اقتصاد درباره هفت‌تپه مطرح کردیم به کارت زرد به وزیر اقتصاد منجر شد.

مناسبات دولت با مجلس چگونه بود؟

فعالیت نمایندگان در حالی بود که دولت همواره با مجلس برخورد سیاسی می‌کرد و برای مثال، وقتی مجلس طرح تحویل کالاهای اساسی را پیش می‌برد، ناگهان رییس‌جمهور و سازمان برنامه‌وبودجه در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا بسته حمایت معیشتی را تصویب کردند. این یک مثال بود تا مشخص شود دولت از زمان تشکیل مجلس یازدهم تاکنون خود را در تقابل با مجلس تعریف کرده است.

اصلاح‌طلبان در ماه‌های اخیر به‌شدت به مجلس حمله کردند. چقدر این حملات بر کار مجلس تاثیر گذاشت؟

باور کنید آنقدر کار داریم که اصلا به حملات آنها توجه نمی‌کنیم. از صبح تا شب مشغول کار مجلس هستیم و اصلا فرصتی نمی‌ماند که به حملات و هجمه‌های آنها گوش دهیم اما واقعا برخی قضاوت‌های بعضی نیروهای سیاسی قابل تامل است. فرض کنید مجلس روی طرح معیشتی کار می‌کرد و متهم می‌شد به کار سطحی. اگر کسی ذره‌ای به کار مجلس آشنا باشد، تصدیق می‌کند افرادی که بر این طرح کار می‌کنند کاملا صاحب‌نظر هستند. علاوه بر این، از افراد صاحب‌نظر خارج از مجلس هم دعوت می‌شود تا بیایند و نظرات خود را مطرح کنند تا در نهایت با جمع همه نظرها به یک جمع‌بندی برسیم اما برخی از افراد با نادیده‌گرفتن همه اینها نمایندگان را به کار سطحی‌ و غیرعلمی و غیرتخصصی کردن متهم می‌کنند. این بی‌مهری‌ها روا نیست.

مجلس یازدهم در حوزه بودجه به‌شدت دقیق و با وسواس عمل کرد. قدری درباره عملکرد مجلس در موضوع بودجه1400 بگویید.

سندی که ما با آن مواجه بودیم که به‌عنوان لایحه تقدیم مجلس شد، ایرادات جدی داشت. بودجه باید به اقتصاد کمک کند و این درحالی است که بودجه‌ای که دولت ارائه داد کسری 320هزار میلیاردی داشت که فشارهای اقتصادی بر مردم را به‌شدت تشدید می‌کرد. از طرفی، بودجه‌ای که دولت داد به‌شدت وابسته به فروش نفت بود و حجم زیادی اوراق‌بازی را بر کشور تحمیل می‌کرد. حتما اگر بودجه1400 با همان وضعیتی که دولت ارائه کرد، تصویب می‌شد در سال آینده شاهد افزایش شدید تورم بودیم. نمایندگان با نگاه کارشناسی سعی کردند مشکلات عمیق لایحه بودجه را رفع کنند اما متاسفانه دولت در برابر انتقادهای علمی نمایندگان با گارد بسته‌ای داشت و برای اصلاح بودجه کوتاه نیامد تا آنکه نتیجه آن شد که بودجه به صحن بیاید تا در آنجا اصلاحات عمیق صورت بگیرد. ما با این شرایط سخت از حق مردم کوتاه نمی‌آییم؛ زیرا بودجه دقیق و علمی حق مردم است و اگر با وسواس بررسی نشود، به‌شدت مشکلات اقتصادی مردم گسترش می‌یابد. تا اینجای کار هم کارشناسان اقتصادی اذعان دارند مجلس به‌صورت علمی مشغول بررسی بودجه سال آینده است و امیدواریم بودجه‌ای منطقی در پی این بررسی‌ها بیرون آید.

به‌عنوان بحث پایانی بفرمایید که مجلس برای مقابله با تحریم‌ها و البته بی‌اثر کردن آنها چه اقداماتی انجام داده است؟

رفع تحریم‌ها که به‌صورت قانون درآمد و مصوبه مجلس درباره این موضوع می‌تواند به‌شدت به رفع آنها کمک کند. مسئولان تاکنون فرصت‌های بسیاری را از دست دادند و طرف‌های غربی هم هرچه خواستند کردند و هرچه می‌توانستند تحریم وضع کردند و حتی صنعت هسته‌ای ایران را تا مرز تعطیلی کشاندند. مجلس تا اینجای کار تلاش کرده است که صنعت هسته‌ای بازهم پا بگیرد و البته تحریم‌ها هم رفع شود و این مسیر گام‌به‌گام به‌طور جدی پیگیری می‌شود. برای آنکه بتوانیم تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم هم مجلس می‌کوشد با تصویب طرح‌هایی که به تولید و اقتصاد داخلی کمک می‌کند، زمینه رفع نگرانی از وجود تحریم‌ها را فراهم کند. ما باید در حوزه زیرساخت‌های پولی و بانکی هم قوانین متناسبی داشته باشیم. در حوزه مالیاتی هم نیاز است که سامان‌دهی گسترده‌ای صورت بگیرد و مالیات درعین‌حال که باید با نظم خاصی اخذ شود و هزینه‌های دولت را تامین کند اما باید عادلانه هم باشد؛ از سوی دیگر، رفع دلال‌بازی‌ها و سوداگری‌ها در نظام مالیاتی می‌تواند به زیرساخت‌های اقتصادی کشور کمک بزرگی کند.