قالیباف و رئیسی مهم‌ترین ظرفیت‌های بالقوه اصول‌گرایان در انتخابات 1400 ؟

مجله مثلث:هرچه به انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 نزدیک می‌شویم، آرایش انتخاباتی جناح‌های سیاسی روشن‌تر می‌شود. در این بین اصولگرایان هم بی‌کار نشسته‌اند و بنا دارند با وحدتی کامل در انتخابات ظاهر شوند؛ در این راستا دو تشکل انتخاباتی به نام‌های شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و شورای عالی وحدت مشغول به کارند. شورای ائتلاف پیش از انتخابات مجلس یازدهم به وجود آمد که به نوعی ادامه جمنا(جمعیت مردمی نیروهای انقلاب) محسوب می‌شد و با اصلاحاتی در سازوکار جمنا این شورا به عنوان تشکل اجماع‌ساز اصولگرایان به به کارزار انتخابات مجلس گذاشت و توانست به لیست واحد برسد؛ هرچند لیست مشترک گروه‌های اصولگرایی دیرهنگام منتشر شد اما به هر روی همه نیروها بر یک لیست وحدت کردند و نتیجه‌اش هم ورود حداکثری اصولگرایان به مجلس یازدهم شد. شورای ائتلاف کار خود را بعد از انتخابات مجلس ادامه داد و با تشکیل مجامع خود در شهرستان‌ها و استان‌ها گستره فعالیت خود را کشوری کرد تا هم بتواند میان اصولگرایان برای انتخابات ریاست‌جمهوری وحدت ایجاد کند و هم نیم‌نگاهی به انتخابات شوراها داشته باشد.

    دو تشکل شورای وحدت و شورای ائتلاف

از این سو جامعه روحانیت مبارز هم که قرار بود در انتخابات مجلس نقش داور را میان اصولگرایان ایفا کند، بعد از انتخابات مجلس فعالیت انتخاباتی خود را آغاز کرد. البته این مجموعه اعلام کرد که نامزد اختصاصی در انتخابات نخواهد داشت و کارکردش صرفا برای ایجاد وحدت و اجماع انتخاباتی است؛ چنانکه حسین ابراهیمی، از اعضای جامعه روحانیت در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین» گفته بود: «تشکیلات، شرکت سهامی نیست که افراد در آن دنبال سهمیه باشند و برای حضور چهره‌های‌شان در لیست‌های انتخاباتی فعالیت کنند جامعه روحانیت همیشه ارشاد، تشویق، ایجاد وحدت و همگرایی را در اولویت می‌داند و از قبل هم با وجود تلاش‌های زیاد هیچ‌وقت سهم‌خواهی نکرده‌ و کارهایی را انجام می‌دهد که آنها را وظیفه شرعی و عقلی می‌داند».

فعالیت جامعه روحانیت در نهایت به شورای عالی وحدت منجر شد؛ تشکیلاتی انتخاباتی با محوریت جامعه روحانیت که با جذب تعدادی از احزاب رسما فعالیت انتخاباتی خود را آغاز کرد و همین چند روز پیش منوچهر متکی وظیفه سخنگویی شورای وحدت را برعهده گرفت و سه نفر از نمایندگان جامعه روحانیت مبارز متشکل از تقوی، حسن ابوترابی‌فرد و پورمحمدی، پنج نماینده بلوک‌ حزبی متشکل از روح‌الامینی، باهنر، صدر، بادامچیان و متکی و 6 نماینده اقشار حسینی، ‌الله‌کرم، منتظمی، قریشی، افتخاری و قوی اعضای حقیقی این شورا را تشکیل دادند.

در این میان وجود دو تشکل انتخاباتی در جبهه اصولگرایی بر این شائبه دامن زد که آیا اصولگرایان نمی‌توانند به اجماع و وحدت برسند؟ برای مثال مهدی چمران، یکی از شخصیت‌هایی که نقش مهمی در شورای ائتلاف نیروهای انقلاب دارد، اخیرا در گفت‌وگو با «مثلث‌آنلاین» گفته است: «مشخص نیست شورای وحدت برای چه و با چه هدفی تشکیل شده است، زیرا شورای ائتلاف از انتخابات ریاست‌جمهوری سال۹۶ آن موقع در قالب جمنا تا انتخابات مجلس در اسفندماه۹۸ مسئولیت اجماع‌سازی اصولگرایان را برعهده داشت و توانست در این مسیر به‌ شدت موفق عمل کند... مردم هم از لیست شورای ائتلاف استقبال خوبی کردند و بعد از انتخابات شورای ائتلاف بلافاصله فعالیت خود را برای دو انتخابات شورای شهر و ریاست‌جمهوری بعدی آغاز کرد و در استان‌ها و شهرستان‌ها مجامع شکل گرفتند. همه اینها در حالی رخ داد که ناگهان مشاهده کردیم جامعه روحانیت مبارز اعلام کرد که با افراد جدیدی که به جامعه آمده‌اند می‌خواهیم کار انتخاباتی انجام دهیم و بنای‌شان به نوعی حرکت موازی با شورای ائتلاف قرار گرفت. ما گفتیم این کار شما به شورای ائتلاف لطمه می‌زند و دلیلی ندارد راهی که ما تا میانه آمده‌ایم شما از ابتدا شروع کنید و باعث دوگانگی در جبهه اصولگرایی شوید. ما گفتیم شما سرور ما هستید و اگر هدف‌تان اجماع است، به شورای ائتلاف بیایید اما آنها نپذیرفتند و کار خود را ادامه دادند».

البته چمران در همین گفت‌وگو درباره اینکه آیا وحدتی میان این دو شورا رخ خواهد داد یا نه گفته است: «فعالیت‌های زیادی در حال رخ دادن است امید داریم این اتفاق بیفتد و هر دو تشکل در یک مسیر قرار بگیرند. امید به خدا داریم، دعا می‌کنیم و از تلاش هم دست نمی‌کشیم».

مشابه همین سخن را غلامرضا مصباحی‌مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت نیز در گفت‌وگو با «نامه‌نیوز» مطرح کرده است: «ما تدابیری را دنبال می‌کنیم و فعالیت‌هایی را آغاز کرده‌ایم و انشالله این دو تشکل در هم ادغام می‌شوند اما هنوز این موضوع رخ نداده است و امیدواریم در آینده‌ای نه‌چندان دور این موضوع تحقق یابد».

یا پرویز سروری، دبیر شورای ائتلاف، که چندی پیش گفته بود: «تعامل بین شورای ائتلاف و جامعه روحانیت بالاست، این مسائل در انتخابات امر جاری و ساری است و از رویه‌های طبیعی انتخاباتی است. در انتخابات گذشته هم برای رسیدن به ائتلاف و وحدت راه پرپیچ‌وخمی را طی کردیم اما موفق شدیم. در جمنا هم اختلاف‌نظرهای درون گفتمانی وجود داشت، اما بالاخره با اقناع‌سازی و منطق، کار به نتیجه واحد رسید. کار انتخابات همین است، این‌طور نیست که شب بخوابیم و صبح وحدت کنیم، باید برای منطق‌ها بحث کرد... اساسا ائتلاف این نیست که خواسته گروه‌های مختلف صد درصد انجام شود، ائتلاف وحدت مبتنی بر تنزل خواسته‌هاست و ماهیت کار ائتلاف این است. ممکن است گروه‌ها به نقطه‌ای مشترک برسند اما صد در صد خواسته‌هایشان تامین نشده باشد؛ مثلا ۸۰ درصد توافق می‌شود، اما دلخوری‌ها بر سر ۲۰ درصد باقی است که آن هم طبیعی است».

این گزاره یعنی امید به وحدت هر دو تشکل در فعالیت‌های احزاب هم به چشم می‌خورد برای مثال حزب مؤتلفه که در هر دو تشکل انتخاباتی نماینده‌ای را معرفی کرده است؛ چنانکه حمیدرضا ترقی، از اعضای حزب مؤتلفه، به «مهر» گفته است: «حزب ‌مؤتلفه در هر دو شورا، ‬ یعنی شورای وحدت و شورای ائتلاف فعالیت دارد و برای یکی‌شدن این دو تلاش می‌کند تا بتوانیم ‌به یک وحدت نهایی برسیم. آقای بادامچیان در شورای وحدت، نماینده حزب هستند و ‌در شورای ائتلاف نیز آقای میرسلیم به عنوان نماینده حزب‬ موتلفه‬ در‬ شورای ائتلاف معرفی‬ شده‬ است.‌.. برای سازمان‌دهی بحث انتخابات در سطح ‌کشور درحال فعالیت هستیم و از تحلیل‌ها و شاخص‌گذاری‌هایی که در جلسات ‌مراکز استان‌ها تهیه می‌شود، استفاده می‌کنیم».

    احتمال وحدت کامل اصولگرایان

در این میان اما گمانه‌زنی‌های بسیاری بر جمع‌بندی اصولگرایان در انتخابات به گوش می‌رسد و در میان پیش‌بینی‌ها نام دو شخصیت مطرح اصولگرا یعنی محمدباقر قالیباف و سید ابراهیم رئیسی به شدت دیده می‌شود و به گمان بسیاری این دو اگر در انتخابات نامزد شوند شانس بسیار بالایی برای پیروزی دارند. محمدباقر قالیباف که اکنون ریاست مجلس را برعهده دارد، باتوجه به آنکه توانست به عنوان نفر اول تهران با رأی حداکثری وارد مجلس شود و اعتماد مردم را کسب کند، به نظر می‌رسد که می‌تواند در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز توفیق داشته باشد. از سوی دیگر انتخابات مجلس نشان داد که نیروهای اصولگرا در نهایت بر او اجماع می‌کنند و این‌طور نیست که طیف خاصی در میان اصولگرایان زوایه‌ای حل نشدنی با او داشته باشد. علاوه بر این‌ها مناسبات او از ابتدای مجلس یازدهم تا کنون با گروه‌های سیاسی اصولگرا به نوعی بوده است که سیاست جذب حداکثری و دفع حداقلی به چشم می‌خورد. اعتماد کامل رهبر انقلاب به او در موضوع ارسال پیامی مهم به رئیس‌جمهور روسیه نیز نشان داد، او تا چه میزان مورد وثوق رهبری است. افزون بر این قالیباف به عنوان یک نیروی تکنوکرات(عملگرا) در دوران فعالیتش در شهرداری تهران نشان داد اهل کار اجرایی است و می‌تواند امور اجرایی به نحو مطلوبی پیش ببرد و همین عامل باعث شد که نگاه بخشی از طبقه متوسط را هم با خود به همراه داشته باشد و برخی او را با عنوان تکنوکرات حزب‌اللهی شناسایی می‌کنند؛ یعنی شخصیتی که در عین حال که کاملا در زمره نیروهای انقلاب است اما کار اجرایی را خوب آموخته است.

    قالیباف و رئیسی، دو ظرفیت بالقوه

البته از نام سید ابراهیم رئیسی نیز نمی‌شود به راحتی عبور کرد. او فردی است که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال96 اجماع همه نیروهای اصولگرا را با خود به همراه داشت و توانست رأی قابل توجهی هم به دست بیاورد و گرچه پیروز انتخابات نبود اما حتی منتقدان او یعنی اصلاح‌طلبان نیز اذعان داشتند که رئیسی پایگاه اجتماعی بالایی با خود به همراه دارد. البته از زمانی که او با حکم رهبر انقلاب در قوه قضائیه مشغول به کار شد، این موضوع مطرح شد که آیا او پا به میدان رقابت ریاست‌جمهوری می‌گذارد یا نه؟ او چندی پیش هم از برنامه پنج‌ساله قوه قضائیه رونمایی کرد تا این پیش‌بینی را به ذهن متبادر کند که او قصد نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری را نداد و می‌خواهد در قوه قضائیه خدمت کند. برای مثال محسن کوهکن به تازگی گفته است: «آقای رئیسی به محض آنکه مسئولیت قوه قضائیه را بر عهده گرفت، دیگر در جلسات شورای وحدت شرکت نکرد و عملا از شورا خارج شد و اداره جلسات برعهده آقای حداد گذاشته شد. آقای رئیسی در مدت مسئولیت اخیرشان تمام تمرکزش بر قوه قضائیه بوده است و برداشت من این است که او در شورای انتخاباتی اصولگرایان در انتخابات۱۴۰۰ حضور نخواهد داشت و فعالیتی نخواهد کرد؛ از سوی دیگر خود ایشان هم نامزد انتخابات نمی‌شوند و تمرکزش همچنان صرفا بر اداره قوه قضائیه است».

البته خود رئیسی این فرضیه یعنی عدم نامزدی در انتخابات را به طور رسمی تأیید نکرده است و هنوز هستند گروه‌ها و فعلان سیاسی‌ای که باور دارند ممکن است سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شود و حتی برخی معتقدند اگر او نامزد انتخابات شود، مسیر اجماع برای اصولگرایان هموارتر می‌شود؛ چنانکه اخیرا منوچهر متکی، سخنگوی شورای عالی وحدت، گفته است: «اگر آقای رئیسی ورود به انتخابات بکنند، تصور شخصی من این است که در شورای وحدت با اقبال خوبی روبه‌رو خواهند شد. هرچند هنوز درباره ایشان بحثی در شورای وحدت انجام نشده است... [البته] درباره آقای رئیسی صحبتی به میان نیامده، درباره آقای قالیباف هم به همین صورت است. آنچه که گفتم نظر و برداشت شخصی خودم بود».